Қазақстан республикасы білім жəНЕ

жүктеу 7,08 Mb.

Pdf просмотр

бет	24/64
Дата	06.01.2022
өлшемі	7,08 Mb.
	#36786

1 ... 20 21 22 23 24 25 26 27 ... 64

ҚАЗАҚСТАН-РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ-ЭКОЛОГИЯЛЫҚ-ПРОБЛЕМАЛАРЫ-2

Қазақстан қорықтары
.
Қазір  Қазақстан  территориясында  9  мемлекеттік
қорық,  66  қорыққор  (оның  44  зоологиялық,  20
ботаникалық, 2 палентологиялық ), 6 ұлттық парк және 24-
тен  астам  табиғат  ескерткіштері  бар.  Әрине,  біздің
аумақтың  көлеміне  шаққанда  қорғалатын  жерлер  барлық
жердің  3  пайызын  қамтиды.  Мұның  өзі  табиғат  қорғау
проблемасының  өз  шешімін  таппай  отырғанын  көрсетсе
керек. Дегенмен, республикамызда қорықтар ұйымдастыру
соңғы  жылдары  қолға  алына  бастады.  Мәселен,  соңғы
жылдары  Батыс  Алтай  мен  Алакөл  қорығының
ұйымдастырылуы,  Алтынемел,  Ордабасы,  Қарқаралы,  Іле
Алатауы  ұлттық  парктерінің  құрылуы  осының  айғағы
болса керек.
Егеменді  Қазақстан  жері  жақын  жылдары  Қаратау,
Қапланқыр,  Балқаш,  Ерейментау,  Торғай  т.б.  көптеген
қорықтар мен ұлттық парктердің отанына айналары сөзсіз.
Негізінен  ландшафтарды  қорғаудың  10  категориясы  бар:
қорықтар,
қорыққорлар,
ұлттық
парктер,
табиғат
ескерткіштері,
қорғалатын
ландшафтар,
табиғат
ресурстарының  қорыққорлары,  биосфералық  қорықтар,
микроқорықтар  (  омыртқасыз  жәндіктер  мен  өсімдіктерге
арналған ), табиғат обьектілері және көп мақсатта қорғауға
алынған  жерлер.  Қазақстан  жері  жасыл  өсімдіктер  әлемі
мен  жабайы  жануарлар  дүниесі  өкілдеріне  бай  өлке.
Қорықтар- бұл табиғат обьектілерін қорғаудың ең жоғарғы
формасы.  Қорық  аймағы  шаруашылық  айналымынан
босатылып,  онда  кен  өндіру  мен  құрылыс  жұмыстарын
жүргізу, аң-құс атып, балық аулау, шөп шабу мен мал жаю

60

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ
ПРОБЛЕМАЛАРЫ

Оқу құралы

және  ағаш  дайындау  сияқты  табиғат  байлықтарын  нұсқан
келтіретін  әрекеттерге  тыйым  салынған.  Сонымен  қатар,
қорық  жеріне  улы  химикаттарды  шашуға  және  басқа
жерлердің  өсімдіктері  мен  жануаларын  жерсіндіруге
болмайды.  Бір  сөзбен  айтқанда,  қорық  ұйымдастырылған
жердің табиғаты, сол аймақтың ландшафтты-географиялық
белдеуінің үлгісі, ретінде қорғалуы қажет. Бұл жерлердегі
экологиялық  процестердің  барлығы  адам  араласуынсыз
табиғи  жағдайда  өтеді.  Адам  оның  бақылаушысы,
зерттеушісі  ғана.  Сол  себепті  де  қорықтарды  соңғы  кезде
ашық  аспан  астындағы  нағыз  «  табиғат  лабораториясы  »
деп  те  атап  жүр.  Өйткені,  мұнда  ұзақ  жылдар  бойына
табиғат  комплекстерін  табиғи  жағдайда  ғылыми  терең
зерттеу, « табиғат жылнамалар- ын » жүргізу сияқты алуан
түрлі  жұмыстар  жүзеге  асырылады.  Қорықтарда  тек  саны
азайып,  жойылып  кетуге  жақын  тұрған  хайуанаттар  мен
аса  бағалы  өсімдіктер  ғана  қамқорлыққа  алынып  қоймай,
сонымен
қатар,
өлкеміздің
көрікті
табиғат
ландшафтылары,  жалпы  табиғат  комплекстері  сол
қалпында сақталады. Міне, сондықтан да болашақ ұрпаққа
табиғат  байлықтарын  кемелі-  не  келтіре  көркейген
қалпында  табыс  етуде  қорықтардың  алатын  орны  ерекше.
Шындығында
да,
кең-байтақ
республикамызда
қорықтардың  жетіспеуі  кімді  болса  да  ойландырмай
қоймайды.  Қазақстанда  әр  жылдары  ұйымдастырылған  «
Ақсу-Жабағылы  »  (  1926  ),  «  Алматы  »  (  1934
),«Наурызым»(1959),«Барсакелмес»  (  1939  ),  «  Қорғалжын
» ( 1968 ) және « Марқакөл » ( 1976 ), Үстірт(1984 ), Батыс
Алтай ( 1992 ), Алакөл ( 1998 ) қорықтары бар.

жүктеу 7,08 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 20 21 22 23 24 25 26 27 ... 64