Электрондық пошта (E-Mail). Интернетте электрондық поштаның қамтамасыздандырылуымен арнайы пошталық сер- верлер айналысады. Пошталық қызмет SMTP (жіберу) жəне POP3 (қабылдау) екі қолданбалы хаттамаларына негізделген. Клиенттік пошталық программаларға MS Outlook Express, The Bat!, Eudora, Pegasus mail – жатқызуға болады. Электрондық поштаның адресі бір-бірінен @ таңбасынан ажыратылатын 2 бөліктен тұратын анықталған формада жазылады: user_ name@server_name.
Пайдаланушы аты, еркін түрде беріледі. Сервер аты, почталық сервердің домендік аты, яғни пошталық жəшік тіркелген ат.
Терминалдық режим (Telnet). Қашықтағы компьютерге осы қызметтің хаттамасы арнасы қосылып, ол компьютердің жұмысын басқаруға болады. Бұндай басқару консольды немесе терминал- ды деп те аталады. Ертерек те бұл қызметті қашықтағы есептегіш орталықтарында күрделі есептеулерді жүргізу үшін пайдаланған. Қазіргі кезде қуатты компьютерлердің көптеп пайда болуынан бас- тап, бұл қызмет аса көп қолданылмайды. Дегенмен Telnet хаттамала- рын техникалық объектілерді қашықтан басқаруды, өнеркəсіп жəне т.б. қолдануда.
Жіберулер тізімі (Mailing List). Əдеттегі электрондық пош- та 2 абонент арасында хат алмасуды ұйымдастырады. Пошталық ақпараттың үлкен ағынын өз адресіңізге жіберу үшін «жіберулер тізімі» жазылу арнасын ұйымдастыруға болады.
Телеконференциялар қызметі (Usenet). Бұл электрондық поштаның қайталанатын жіберуіне ұқсас, бір хабарлама тек бір кор- респодентке ғана емес, үлкен топқа жіберіледі. Осындай үлкен топ- тар телеконференциялар немесе жаңалықтар тобы деп аталады.
WWW қызметі (World Wide Web) – дүние жүзілік өрмек, қазіргі Интернеттің ең көп таралған қызметі. WWW – Web-серверлерде сақталынған өзара байланысқан электрондық құжаттардан тұратын бірыңғай ақпараттық кеңістігі. Web кеңістігін құрайтын жекелеме құжаттарды Web-беттері деп атайды. Web-беттерді қарауға арналған программаны браузерлер деп атайды. Мысалы: Internet Expoler (Microsoft компаниясы), Netscape Navigator (Netscape Communications компаниясы), Opera (Opera Software компаниясы), Web – беттерді жа-
сау HTML (Hyper Text Markup Language – гипермəтіндерді белгілеу тілі) тілі көмегімен жүзеге асырылады. HTML тілінің командалары тег деп аталады. Көптеген тегтер жұппен қолданылады: ашылатын тег жəне жабылатын тег. Жабылатын тег «/» таңбасынан басталады.
Мысалы:
Информатика – ғылым
Бұл мəтін ортадан теңестіріліп жазылады.
Суретті қою:
Гиперсілтемелерді қою: сілтеме көрсеткіші
WWW серверлерінде сақталған гипермəтінді электрондық құжаттардың гиперкеңістігін құрайды, WWW – кеңістікте құжаттар арасында еркін ауысу Web – серфинг деп аталады (танысып қарау мақсатында орындалады). Web – құжаттар арасында мақсатты түрде ауысу (жылжу) Web – навигация деп аталады.
Дүние жүзілік масштабта, яғни WWW-да файлдың адресі URL – ресурстың бірыңғайлық көрсеткішімен (əмбебап Universal Resource Locator) анықталады.
URL адрес 3 бөліктен тұрады:
Берілген ресурсқа кіруі жүзеге асыратын қызметке көрсеткіш. Мысалы: WWW қызметіне қолданбалы хаттама TP – (Hyper Text Transfer Protocol – гипермəтінді жіберу хаттамасы) болғандықтан, алдымен http: // жазылады.
Ресурс сақталған компьютердің, яғни сервердің домендік ата- уы http: // www. toyota. сom
Берілген компьютердегі файлға қатынаудың толық жолын көрсету http: // www. toyota com / toyota. html
(Бумалар мен файлдарды ажырату үшін « / » таңбасы қолданылады).
IRC қызметі. IRC – Internet Relay Chat қызметі бірнеше адамның шынайы уақыт режимінде қарым – қатынас жасауына арналған, кей кездерде чат – конференция немесе жай ғана чат деп аталады (бағдарлама кеңінен қолданылатын mIRC.exe).
Достарыңызбен бөлісу: |