ПОӘК 042-18-12.1.47/03-2013
Баспа № 1 18.09.2013ж.
57 беттің 35-сі
арасында мәліметтер тасымалдау аранайы функциялары жасақталған) арнайы
объектілерін пайдалана отырып кез келген типті мәліметтер көзіне қол жеткізу
мумкіндігін туғызатын универсалды технология болып табылады. [2]
OLE DB-ң өз объектілерінен басқа ADO технологиясы провайдерлер механизімімен
қатынас ұстайды. Провйдерлер деректер базасын ұйымдастырудың төмен деңгейлі
бөлшектерін жасыратын және жоғары деңгейлі абстракциясы бар мәліметтерді
жеткізушілер деп түсіндіріледі.
ADO тенологиясы арқылы деректер базасына қол жеткізу саймандар
тақташасындағы ADO бетінде орналасқан компоненттер көмегімен жүзеге асады.
Деректер базасы мен қосымша арасында байланыс орнату үшін оларды бірімен-
бірін жалғап параметрлерін баптау керек. Осы мақсат үшін ADO Connection компоненті
қажает. Байланыс параметрі ConnectionString қасиетінде сақталған жолмен ерекшеленеді.
Байланыс жолының форматын білу қажет емес, өйткені ол ADO Connection компонентін
тышқанның сол жақ батырмасымен екі рет шерткенде ашылатын арнайы байланыс
параметрі редакторымен құрылады. (1.1. – сурет )
1.1. – сурет. Байланыс параметрлерінің редакторы.
Байланыс жолы автоматты түрде орнау үшін Data Link Properties байланыс баптау
терезесіне көшу қажет, ол үшін Build батырмасы басылады. (1.2 – сурет)
1.2 – сурет. ADO байланысын баптау терезесі.
Provider (поставщик данных) бетінде керекті деректер базасының мәліметтер
провайдері таңдалынады. Келесі қадам Connection бетінде орналасқан баланыс
параметрлерін көрсетумен байланысқан (1.3-сурет).
ПОӘК 042-18-12.1.47/03-2013
Баспа № 1 18.09.2013ж.
57 беттің 36-сі
1.3 – сурет. Байланыс параметлерін баптау.
Параметрлерді баптау жұмысын аяқтағаннан соң байланыстың орнағанын тексеру
үшін «Проверить подключение» батырмасын шерту қажет болады.
Үнсіз келісім бойынша бапталған байланыс жабық жағдайда болады. Деректер
базасымен байланысті активтендіру үшін екі әдіс көмегіне жүгінеді.
Connected қасиетінің мәнін true деп өзгерту;
Open әдісін таңдау.
Кейбір орындалатын операциялар түріне қол жеткізу құқығы Mode қасиеті
көмегімен жүзеге асады. Ол келесі мәндердің бірін қабылдайды.
cmUnknown. Берілген байланыс үшін құқықтар берілмеген немесе анықталмаған.
cmRead. Тек оқу.
cmWrite. Тек жазу.
cmRead. WriteОқу және жазу.
cmShareDenyRead. Басқа байланыстар үшін жазуға тыйым салынған.
cmShareDenyWrite. Басқа байланыстар үшін оқу тыйым салынған.
cmShareExclusive. Басқа байланыстар үшін ашу әрекетіне тыйым салынған.
cmShareDenyNone. Кез келген байланыстар үшін ашу әрекетіне тыйым салынған.
Мәліметтер қорымен байланысты баптау жұмысы дұрыс орнағаннан кейін «жұмыс
тізгінін» өз қолына кестелер деректері және Sql-сұраныстар нәтижелері жұмыс үшін
арналған компоненттер алады. ADO бетінде сондай компонеттің үшеуі бар.
ADOTable.
ADOQuery.
ADODataSet.
Мәліметтер қорымен жұмыс компоненттері
Мәліметтер қорымен жұмыс компонеттерінің пиктограммалары ADO, DataAccess
(Мәліметтерге қол жеткізу мүмкіндігі), DataControls (Мәліметтерді басқару), Decision
Cube, Qreport және InterBase.
ADO бетінде мәліметтермен жұмыс жасайтын визуалды емес компоненттері
орналасқан, олар арқылы қосымшалар (приложения) мәліметтер қорымен (деректер
базасымен – ДБ) байланысады. Соның ішіне мына компоненттер де кіреді:
ADOTable – кесте компоненті; ДБ кестесіне қол жеткізу мүмкіндігін туғызады; ол
ДБ-ның физикалық кестесіндегі барлық мәліметтерді ADO көмегімен беретін мәліметтер
жиынын (жинағын) құрайды;
ПОӘК 042-18-12.1.47/03-2013
Баспа № 1 18.09.2013ж.
57 беттің 37-сі
ADOQuery – сұраныс компоненті; ол физикалық кестеден SQL тілінде белгілі бір
сұранысқа сәйкес мәліметтер жинағын құру үшін арналған;
ADOConnection – ДБ-мен байланыс ортнату үшін қажет.
Мәліметтер жинағы (DataSet) – логикалық кесте – бұл ДБ-ның бір немесе бірнеше
кестелерінен алыған жазулар жиыны. Ол екі жағыдайдың бірінде бола алады – ашық
немесе жабық. Оны Boolean типті Active қасиеті анықтайды.
DataAccess бетінде ADOQuery, ADOTable компоненттерін мәліметтерді бейнелеу
(көрсету) компоненттерімен байланыстыру үшін арналған DataSource визуалды емес
компонентінің пиктограммасы орналасқан.
DataControls бетінде ДБ-ын басқару және мәліметтерді бейнелеу қызметін атқаратын
компонеттер бар. Олар
кестеде берілген.
DBGrid, TDBNavigator, TDBText, TDBEdit, TDBMemo, TDBListBox, TDBComboBox,
TDBCheckBox, TDBRadioGroup мәліметтерді бейнелудің визуалды компоненттері
қолданушы интерфейсінің стандартты компоненттеріне ұқсас.
Атауы
Компонент қызметі
DBGrid
Тор – кестені ДБ-дағы мәліметтермен шығару үшін
TDBNavigator
Навигатор – ДБ-мен жұмысты басқару үшін.
TDBText
Жазу – ДБ кестесіндегі өрістен жолдық мәнді шығару
үшін
DBEdit
Бір жолдық редактор – өрістің жолдық мәнін шығару
және редакторлеу үшін
DBMemo
Көпжолдық редактор – Мемо типті өріс мәнән енгізу үшін
арналған
DBImage
Графикалық бейне шығару үшін
DBListBox
Қарапайым тізім – өрістің жолдық мәндер тізімін шығару
үшін
DBCombobox
Комбинирленген тізім – өрістің жолдық мәндер тізімін
шығару үшін
DBCheckBox
Тәуелсіз қосқыш – CheckBox типті өрістің мәнін шығару
үшін
DBRadioGroup
Тәуелді қосқыштар тобы
DBLookupListBox Мәліметтер жинағымен құрылатын қарапайым тізім
DBRichEdit
Жартылай функционалды текстік редактор
DBCtrlGrid
Модифицирленген тор
DBChart
Диаграмма – ДБ мәліметтері бойынша диаграммалар мен
графиктер шығару үшін
Бақылау сұрақтары
1. ДБ дегеніміз не?
2. ДББЖ дегеніміз не?
3. ДБ қандай модельдері бар?
4. Реляциялық ДБ негізгі түсініктері: жазба, өріс, өріс типі.
5. Деректер базасын пайдаланатын қосымшалар құру және эксплуатациялауға арналған
Delphi қандай әдістері бар?
