ПОӘК 042-18-12.1.89/03-2013
№ 1 басылым
18.09.2013ж.
40 беттің 15-сі
ADOQuery деректер жинағында бірден көп кестелердің жазулары бола алады.
SQL-сұраныста SQL тілінің командалары (операторлары) болады. Ол деректер
жинағын ашқан кезде (Open әдісі немесе Active =true қасиеті) орындалады. SQL
тіліндегі сұранысты SQL-программасы деп аталады.
ADOQuery компонентінің негізгі қасиеті: Connection, Active, SQL және Filter.
Connection қасиеті арқылы компонент ДБ-на қосылады. Active қасиеті ADOTable
компонентінің дәл осы қасиетіне ұқсас; ол SQL қасиетінің операторлары құрған
деректер жинағын ашады (активтендіреді). SQL қасиеті SQL тілнің сұраныс
мәтінінен тұрады. Жұмыс барысында ең алдымен SQL қасиетінің мәтінін даярлап
алып, одан соң Active =true қасиетін орындау қажет. SQL қасиетінің операторлары
арқылы анықталған сұранысқа сәйкес іріктелген деректер қосымшаны құру
процесінде
DataSource
компонентінің
DataSet
қасиетін,
мысалы:
DataSuorce1.DataSet =ADOQuеry1 орындағаннан кейін-ақ көрсетіледі.
DataSource компоненті
DataSource компоненті программа және деректер сипаттайтын көрінбейтін
компоненттер (ADOTable, ADOQuery) мен осы деректер немесе сұраныстың
орындалу нәтижесі көрсетілетін көрінетін компоненттер (мысалы, DBGrid, DBText)
арасын байланыстыру үшін пайдаланылады.
DataSource компоненті компоненттер палитрасында Data Access бетінде
орналасқан.
Кейбір қасиеттері:
1. DataSet – кесте немесе сұраныс атауынан тұрады.
Деректер базасымен жұмыс істеуге арналған визуальды компоненттермен
жұмыс (Data Controls беті)
DataControls бетінің кейбір компоненттері
Бұл бет деректерді көрсету және редактрлеуге арналған визуальды
компоненттерден тұрады.
1. DBGrid компоненті– экранда деректерді көрсетудің кестелік формасын
қамтамасыз етеді.
Кейбір қасиеттері:
DataSource – деректер бастауы компонентінің атауынан тұрады (DataSource
компонентінің).
2. DBNavigator компоненті – жабаларды жою, жаңа жазбалар қосу және т.с.с.
үшін деректер базасы кестесінің жазбаларымен жылжуға арналған басқарушы
батырмалар тобы.
Кейбір қасиеттері:
ShowHint – батырмалар үшін подсказкаларды көрсету керек па екендігін
анықтайды.
Өрістермен жұмыс.
Деректер жинағының әрбір өрісі өз алдында жеке баған құрайды. Delphi-де
онымен жұмыс үшін Tfield типтегі Field объектісі және одан туындайтын
TintegerField, TfloatField, TstringField типтер қызмет атқарады . Tfield типінің
обьектілері визуалды емес және өріс жазуларының деректеріне қол жеткізу үшін
ПОӘК 042-18-12.1.89/03-2013
№ 1 басылым
18.09.2013ж.
40 беттің 16-сі
арналған . Оларды басқара отырып , мысалы, берілген өрістерді қолданушылардан
жасыруға болады.
Деректер жинағының өрістерінің құрамын келесі (әдістер) тәсілдердің тілімен
анықтауға болады:
- үнсіз келісім бойынша / динамикалық өрістер/
- өрістер редакторы көмегімен (статистикалық өзгерістер)
ADOTable компонентінің динамикалық өзгерістерінің құрамы кесте
жазуларының құрылымымен анықталады. Ал ADOQuery компоненті үшін – оның
SQL- сұранысымен. Динамикалық өрістерді пайдалану өрістер құрамын шектеуге
мүмкіндік бермейді (кейбір өрістерді оларды көрсету кезінде жасыру) , есептелетін
өрістерді, өрістер ретін өзгертуді шектеуге мүмкіндік бермейді. Осы аталып кеткен
мүмкіндіктерді орындау үшін арнайы өрістер редакторын пайдалану қажет. Оның
көмегімен статикалық өрістер құрамы құрылады.
Редакторды шақыру үшін компонентті екі шерту немесе компоненттің
контекстік менюі көмегімен (Fields Editor пункті). Редактор көмегімен келесі
операцияларды орындауға болады:
- Статикалық өрістерді құру , өшіру .
- Статикалық өрістер орналасу ретін өзгерту.
- Есептелетін өрісті құрау.
- Берілген мәндер тізімінен мәндерді таңдау өрісін құру
Кестенің өріс редакторының терезесінің көрінісі суретте көрсетілген 1-суретте
өріс редакторының контекстік меню түрі берілген.
Редакторының контекстік менюі көмегімен ADOTable және ADOQuery жаңа
(есептелетін немесе таңдау өрісімен) компоненттер жинағымен жұмыстар
орындауға болады .
1-сурет.
Кестенің өріс редакторының терезесі
2 – сурет. Жанама меню
ПОӘК 042-18-12.1.89/03-2013
№ 1 басылым
18.09.2013ж.
40 беттің 17-сі
Бақылау сұрақтары
1. ADOTable, ADOQuery, DataSource компоненттерінің міндеті, негізгі
қасиеттері және әдістері қандай?
2. Деректер базасымен жұмыс істеуге арналған визуальды компоненттердің
міндеті, негізгі қасиеттері қандай (Data Controls беті)?
3. Өріс мәніне қалай қатынауға болады?
4. Есептік өрісті қалай құруға болады?
5. Сілтемелі бүтіндікті қалай анықтауға болады?
6. Индексті қалай орнатуға болады?
7. Деректер жиынында жазбаны іздеуді қалай іске асыруға болады?
Әдебиет: (2)
6 тақырып. Локальды деректер базасымен жұмыс
Дәріс жоспары
1. Деректерге навигациялық тұрғыдан қол жеткізу
2. Деректер жинағын сұрыптау
3. Жазуларды фильтрлеу, іздеу, модификациялау, редактрлеу, қосу, өшіру
4. Жазуларды фильтрлеу
5. Жазуларды іздеу
6. Деректер жинағын модификациялау
7. Жазуларды редактрлеу
8. Жазуларды қосу
9. Жазуларды өшіру
Дәрістің қысқаша мазмұны
1. Деректерге навигациялық тұрғыдан қол жеткізу
Навигациялық қол жеткізуде деректер жинағының әрбір жазуы өңделеді.
Жазуларды таңдау программалық жолмен орындалады. Бұл амалдың жетістігі –
қарапайымдылығында. Кемшілігі – желіге үлкен жүктеу түғызады, өйткені қанша
жазудың керегіне қарамастан қосымша кестенің барлық жазуын алады.
Навигациялық қол жеткізу келесі амалдарды орындау мүмкіндігін туғызады:
деректер жинағы бойынша жылжу, жазуларды сұрыптау, жазуларды редакторлеу,
жазуларды қою, өшіру, филтрлеу.
ДБ кестесімен жұмыс
Жеке жазулармен жұмыс істеуден басқа ADOTable компонентінің көмегімен
ДБ-ның толық кестесіне қатысты әрекеттер орындауға болады. Мысалы кестелерді
құруға, өшіруге, атауын өзгертуге, қол жеткізу режимін орнатуға болады.
2. Деректер жинағын сұрыптау
Үнсіз келісім бойынша кестелер кілт бойынша (негізгі индекс комегімен)
сұрыпталады. ADOTable компонентінің деректер жинағы автоматты түрде ағымдағы
индекс бойынша сұрыпталады. Ағымдағы индекс мәні қосымшаны орындау
кезеңінде IndexName, IndexFieldNmes қасиетерінің көмегімен орнатылады. Мысалы:
ADOTable1.IndexName:= ‘ind_Fio’; // - IndexName қасиетінің көмегімен
ADOTable1.IndexFieldNames := ‘Fio’; // - IndexFieldNames қасиетінің көмегімен
Достарыңызбен бөлісу: | 
