236
денсаулығын сақтау және нығайту, оларды дене дамуы мен ақыл-ой жұмысына
қабілеттері жағынан жетілдіру болып табылады [3].
Мектепке дейінгі тәрбиешілер қанша күш - жігерін жұмсаған алғаш рет
мектеп табалдырығын аттаған тәрбиеленушілерінің мектептің ӛміріне қалай
қалыптасатынын кӛкейінде жүреді. Ӛйткені кӛп жағдайда тәрбиешілер мен
мұғалімдер әр түрлі педагогикалық құндылықтарға сүйеніп, білім мен тәрбие
беру үрдісінде әр түрлі педагогикалық стиль мен әдістерді ұстанады. Осындай
әр түрлі педагогикалық ерекшеліктер мен балалардың бір сатыдан екінші
сатыға ауысқан кезіндегі мектеп алдындағы қорқыныш, оқу үрдісінде және
қарым-қатынаста кездесетін қиындықтар міндетті түрде кездеседі. Бұл
қиыншылықтар әсіресе мектеп жағдайындағы бейімделу кезеңінде байқалады.
Сондықтан балалардың мектептегі бейімделу кезеңі бір қалыпта ӛтеді деп айта
алмаймыз. Осы қиындықтарды жеңілдету үшін не істеуге болады? Ол үшін
ұсынатын кеңестеріміз тӛмендегідей:
Алдымен екі буын арасында сабақтастық орнату
Балалармен бірге мектепке саяхат ұйымдастыру. Саяхатты бастауыш
сынып оқушылары ӛткізсе жақсы болады. Саяхат барысында мектеп
ережелерімен таныстыруға болады.
Балабақша түлектерінің ата-аналарымен кездесулер ӛткізу. Кездесу
барысында алғашқы жылдардағы қиындықтар, оларды қалай жеңуге болады
жайында әңгімелер ӛткізу.
Балалармен мектептік жағдайға байланысты ойындар ұйымдастырып
тұру және т.б..
Сонымен қатар баланың жаңа жағдайға сәтті бейімделуді қамтамасыз
ететін негізгі бағыттарды да атауға болады. Олар:
Әлеуметтік даму
Іс-әрекетін ұйымдастыру
Тілдік дамуы
Дене қозғалысының дамуы және кеңістікте бағдарлай білуі
Зейіні мен есте сақтау қабілетінің дамуы
Баланың мектептегі оқуға дайындығы біртіндеп қалыптасатын аса күрделі
үрдіс және бұл үрдісті жүзеге асырудың бірден бір жолы - ата-ананың,
мұғалімнің және психологтың бірігіп жұмыс атқаруы керек. Бала балалық
шақтан ӛзіне белгісіз, таныс емес дүниенің есігін ашқаннан кейін, баланың ӛмір
сүру тіршілігін түбегейлі ӛзгертеді. Бұл дегеніміз баланың мектеп ӛміріне
бейімделіп, ӛзінің әлеуметтік ортада «МЕН» дегенін қалыптастырып,
жоғарыдан кӛріне алуы, баланың білімді, табысты және нәтижелі игеріп кетуіне
ықпал жасайды. Осындан барып баланың мектепте оқуға деген қызығушылығы,
дүниені тануға деген талпынысы, ӛздігінен білім алуға деген жігері мен
қабілеттерінің қарқынды дамуы байқалады. Жалпы алғанда баланың мектепке
дайындығы баланың бойында мектепке дейін мектеп оқушысына тән
психологиялық сипаттардың қалыптасуымен анықталады. Баланың осы
бағыттарында дұрыс жол таба білуіне кӛмектесіп, қиыншылықтарды жеңе
білуіне жағдай жасау педагогтардың негізгі міндеті. Осы міндеттерді жүзеге
237
асыру барысында баланың белсенділік танытуы маңызды рӛл атқарады.
Ӛйткені, кӛптеген ғалым - педагогтардың, практик - мұғалімдердің
тәжірбиесіне сүйенсек, оқу тәрбие үрдісі негізінде дамыту мәселесінде басты
рӛлді ең алдымен, оқушының ӛзіндік әрекеті, белсенділігі атқарады. «Бала
білімді тәжірибе арқылы, ӛз бетімен алуы керек»- деп А.Байтұрсынов ӛз
еңбегінде атап кӛрсеткен [4].
Қаншалықты деңгейде сабақ сапалы болсын немесе мұғалімнің білімі,
тәжірбиелік шеберлігі мол болсын, бірақ бала тарапынан ӛзіндік белсенділік,
әрекет болмаса жұмыстың нәтижелі, сапалы орындалуы мүмкін емес.
Түйіндей келе, бұл баланың жеке тұлғасының қалыптасуы және ақыл-
ойының, таным үрдістерінің дамуы болып табылады. Демек, баланы мектепке
даярлау мәселесі ӛз ӛзектілігін жоғалтпайтын әлі де зерттеуді қажет ететін
міндетті мәселелердің бірі болып қала бермек.
Әдебиеттер:
1. Қазақстан Республикасының Президенті Н.Назарбаевтың Қазақстан
халқына «Нұрлы жол - болашаққа бастар жол» атты Жолдауы, 2014 жылғы 11
қараша;
2. ҚР МЖМБС 1.001-2009. Қазақстан Республикасының мемлекеттік
жалпы міндетті білім беру стандарты. Мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту.
3. Кравцова Е.Е. Психологические проблемы готовности детей к обучению
в школе. - М.,1991.
4. Мухина В.С.Детская психология.- СПб., 1992.
ФОРМИРОВАНИЕ И РАЗВИТИЕ
ПСИХОЛОГИЧЕСКОЙ КОМПЕТЕНЦИИ ПЕДАГОГА
Карагозина Марал Ильясовна,
главный специалист отдела МОИР
ФАО НЦПК «Ӛрлеу» ИПК ПР по г. Астана
maral.karagozina@mail.ru
Аканбаева Сауле Каменовна,
начальник Академического отдела
ФАО НЦПК «Ӛрлеу» ИПК ПР по г. Астана
saule_kamenovna@mail.ru
В современном Казахстане идет становление новой системы образования,
ориентированной на мировое образовательное пространство. Этот процесс
сопровождается существенными изменениями в педагогической теории и
практике учебно-воспитательного процесса. В этих условиях учителю
необходимо ориентироваться в широком спектре современных инновационных
подходов к конструированию учебных материалов нового поколения.
Подготовка новых видов учебных материалов, изменение их функций и
способов использования в образовательной практике являются одной из состав-
ляющих модернизации образования. Развитие образования делает все более
Достарыңызбен бөлісу: |
