129
№2 Зертханалық жұмыс
2-тапсырма. Сандық масштабты атаулы масштабқа айналдыру
(1-кесте).
3-тапсырма. Атаулы масштабты сандық масштабқа айналдыру
(2-кесте).
1-кесте
Нұсқа
Сандық масштаб
1
1:150
1:25000
1:100000
1:2500000
2
1:200
1:1000
1:50000
1:1000000
3
1:500
1:2500
1:250000
1:2000000
4
1:1500
1:1500000
1:2500
1:200
5
1:250000
1:10000
1:250
1:5000
6
1:2000
1:20000
1:150
1:25000
7
1:5000
1:250
1:2000000
1:500000
8
1:20000
1:500
1:1000
1:1000000
9
1:250000
1:1500
1:100000
1:200
10
1:2000
1:2500000
1:500000
1:10000
11
1:2500
1:20000
1:150
1:2000000
12
1:100000
1:25000
1:500
1:2500000
13
1:1000
1:20000
1:200000
1:250
14
1:1500
1:50000
1:250000
1:1000000
15
1:2000
1:500000
1:50000
1:200
16
1:200000
1:10000
1:2500
1:150
17
1:500
1:1500
1:100000
1:1000000
18
1:5000
1:25000
1:2000000
1:250
19
1:2000
1:250000
1:200
1:50000
20
1:1000
1:20000
1:500000
1:2500000
Тапсырманы орындауға арналған ұсыныстар. Сандық масштабты
атаулыға аудару үшін, планда немесе картада берілген өлшем бірлігі
жергілікті жердің бірлігіне сай келеді деп елестетейік. Бұл сан
масштабтың бөліміне тең. Мысалы, сандық масштаб 1:30000 болса,
демек картадағы 1см-де жердегі 30000 см, яғни 300м бар.
Атаулы масштабты сандыққа аударғанда керісінше жасаймыз.
Яғни атаумен берілген масштабтағы сандарды бірдей өлшем бірлікте
белгілеу керек. Мысалы атаулы масштаб «1 см-де 150 м» болса, онда 1
см-де 15000 см бар. Демек, сандық масштаб 1:15000 түрінде болады.
130
2-кесте
Нұсқа
Атаулы масштаб
1
1 см-де 10 м
1 см-де 2 км
1 см-де 250 м
1 см-де 5 м
2
1 см-де 2 м
1 см-де 200 м
1 см-де 25 м
1 см-де 5 км
3
1 см-де 2,5 м
1 см-де 10 км
1 см-де 20 м
1 см-де 500 м
4
1 см-де 100 м
1 см-де 2,5 м
1 см-де 50 км
1 см-де 1 км
5
1 см-де 1,5 м
1 см-де 20 км
1 см-де 50 м
1 см-де 250 м
6
1 см-де 25 м
1 см-де 5 м
1 см-де 200 м
1 см-де 1 км
7
1 см-де 2 м
1 см-де 100 м
1 см-де 2,5 км
1 см-де 50 км
8
1 см-де 500 м
1 см-де 20 м
1 см-де 5 км
1 см-де 25 км
9
1 см-де 2 км
1 см-де 1,5 м
1 см-де 10 км
1 см-де 50 м
10
1 см-де 2,5 м
1 см-де 20 км
1 см-де 25 м
1 см-де 200 м
11
1 см-де 10 м
1 см-де 1 км
1 см-де 500 м
1 см-де 25 км
12
1 см-де 2 км
1 см-де 25 км
1 см-де 10 м
1 см-де 250 м
13
1 см-де 5 км
1 см-де 2,5 м
1 см-де 10 км
1 см-де 100 м
14
1 см-де 10 км
1 см-де 25 м
1 см-де 5 м
1 см-де 1 км
15
1 см-де 50 км
1 см-де 20 км
1 см-де 500 м
1 см-де 2 м
16
1 см-де 2,5 км
1 см-де 100 м
1 см-де 1,5 м
1 см-де 50 км
17
1 см-де 20 м
1 см-де 2,5 км
1 см-де 10 м
1 см-де 5 км
18
1 см-де 10 м
1 см-де 200 м
1 см-де 2 км
1 см-де 25 км
19
1 см-де 2 м
1 см-де 50 м
1 см-де 2,5 км
1 см-де 50 км
20
1 см-де 1,5 м
1 см-де 20 км
1 см-де 250 м
1 см-де 20 м
4-тапсырма. Масштабтың нақты дәлдігін анықтау (1-кесте).
Тапсырманы орындауға арналған ұсыныстар. Картаның берілген
масштабтың 0,1 мм бейнелейтін жергілікті жердің сызғыштағы
арақашықты масштабтың нақты дәлдігі деп атайды. Оны анықтау
үшін сандық масштабты атаулыға ауыстыру керек. Содан кейін
0,1 мм-де қанша метр бар екенін анықтап алу қажет. Мысалы, сандық
масштаб 1:50000 болса, атаулы 1 см-де 500 м болады. Осыдан, 1 мм-де
50 м, ал 0,1 мм-де 5м ьбар екені анықталады.
5-тапсырма. Берілген атаулы масштаб бойынша сызықтық
масштаб құру (3 кесте).
3-кесте
Нұсқа
Масштаб
Нұсқа
Масштаб
1
1:100
11
1:10000
2
1:150
12
1:15000
3
1:200
13
1:25000
4
1:250
14
1:50000
5
1:500
15
1:100000
6
1:1000
16
1:250000
7
1:1500
17
1:300000
8
1:2000
18
1:500000
9
1:2500
19
1:1000000
10
1:4000
20
1:2000000
131
Тапсырманы орындауға арналған ұсыныстар. Сызықтық
масштаб – атаулы масштабтың графикалық бейнесі. Оны құрастыру
үшін түзу сызықты бірнеше бірдей бөліктерге бөледі, ол масштабтың
негізі деп аталады. Әрбір бөліктің өлшемі атаулы масштабта берілген
өлшемге тең. Кескіннің сол жақ бөлігі өзара тең кішірек бөліктерге
бөлінеді, олар графикалық дәлділікті құрайды (2 сурет).
1: 50000
1 см-де 500 м
2-сурет. Сызықтық масштаб
Достарыңызбен бөлісу: |