біліктіліктерді оқушының өмірлік қажеттілігіне айналдыруы үшін әдебиеттің
маңызы зор екеніне көз жеткіземіз. Әдеби білім алған оқушы әдебиетті пән
ретінде ғана біліп қоймайды, сол пәндік білім негізінде болмысты танып
біледі, одан ақпараттық мағлұматтар алады, эмоциялық құндылық болып
табылатын адами қасиеттерді бойына сіңіре отырып, мәдениетті, салауатты
қарым-қатынасқа түседі, әдебиеттің жетекші қызметінің жүзеге асырылуына
жол ашады.
Бұл ретте көркем шығарманы дүниетанымдық, әлеуметтік, тәрбиелік
бірлікте қарастырудың мәні артады, әдебиетті ұлттық құндылық ретінде
оқыту қажеттілігі туындайды. Сөз өнерінің негізінде оқушының дербес
шығармалық қабілетін, ұшқыр, шешен сөйлеу шеберлігін дамыту үшін әдеби
білім мазмұны көркемдік сипатқа құрылып, оқушы біліктілігін арттыруға
негіз болады, сол себепті нәтижеге бағытталған білім моделі бойынша әр
пәннен берілетін білім мазмұны мектептің барлық сатыларында нақты
көрініс тауып, оқушылардың білімдік құзыреттілікті меңгеруін қадағалайды.
Құзыреттілік ұғымы – оқушының белгілі бір кешенді іс-әрекетті орындай алу
қабілетін жетілдіруге бағыттала отырып, оқыту жүйесіне қызмет етеді. Қазақ
тілі мен әдебиеті сабақтарында бала бойында жалпы білім дағдысы мен
білігін қалыптастыру мәселесі қаралады. Жалпы оқудың білігі мен дағдысын
жан-жақты қалыптастырудың маңызы зор екені белгілі.
Оқушы бойында білім негіздерін қалыптастыру үшін оның біліктілігін,
дағдысын тұрақтандырып, белгілі арнаға түсірмейінше, нәтижеге қол жеткізу
мүмкін емес.Оқушы белгілі мәліметті қабылдаушы ғана емес, сонымен бірге
терең ой иесі.
Ол дербес ойланып, дәлелдер келтіруіне сабақ барысында түрлі
әдістер арқылы қолайлы жағдай жасауға тырысамын. Айталық, «Атаулар
көмегімен болжау жасау», «Елеспен жетелеу», стратегиялары оқушының
шығармашылық қабілетін ұштауға өте тиімді. «Ой қозғау», «Болжау»
әдістерін оқушының ой ұшқырлығын бақылауда, стандартты емес шешім
жасауда тиімді пайдалану жөн. Оқу орыс тілінде жүретін мектептердегі
қазіргі оқушыларды кең ауқымды көркем әдебиетті қазақ тілінде оқытуға
баулу оңай іс емес. Бұл жолдағы қиындықты шешуге «ЖИГСО» әдісі көп
көмегін тигізеді. Оқушы өзіне жүктелген міндеттерге жауапкершілікпен
қарап, басқа топ мүшелеріне түсіндіру үшін сурет те салады, сахналық
көрініс те қояды, сабақтың осы кезеңі оқушыларды бей-жай қалдырмайды.
Оқушылардың ойлау деңгейіне сай әр сабақта сұрақ қою үшін
Б.Блумның сұрақ қою өлшемін пайдаланамын. Сұрақтар қарапайымнан терең
ойлауға дейін жалғасады. Мұндағы мақсат – оқушы ойын ең төменгі
деңгейден терең ойлауға дейін жеткізу.Топтық тапсырмалар сыныпта
ынтымақтастықты қарым-қатынас орнатуға, шығармашылықпен жұмыс
жасауға, тақырыпты өмірмен байланыстыруға мүмкіндік туғызады. Сабақта
интерактивті әдіс-тәсілдерді қолдану арқылы жеткен нәтижелерім мынадай:
оқушының білім деңгейі түсінуден басталады да алған білімін қолданып,
қорытындылауға дейін жоғарылайды. Қабылдаған жаңа ақпаратты саралап,
мәселені өзі шеше алуға мүмкіндік болады. Әдебиет сабағында оқушының
тілдік құзыреттілігін қалыптастыру мақсатында жиі қолданылып жүрген «
56