19
күшейту.
Материалдық-техникалық қамтамасыз ету – қажетті материалдық,
техникалық жағдайлар жасау, тәрбие жұмысын республикалық және жергілікті
бюджеттерден
қаржыландыру,
тәрбие
процесіне
қатысушыларды
ынталандырудың икемді жүйесін тиімді пайдалану.
Психологиялық-педагогикалық қолдау – бала тәрбиесінде білім беру
ұйымдарының колледждердің педагогикалық ұжымымен және жоғары оқу
орындарының
профессорлық-оқытушылар
құрамымен,
ата-аналар
қауымдастығымен, ғылыми және қоғамдық ұйымдармен ынтымақтастығы.
Дамуында психологиялық-педагогикалық кемшіліктерді түзетуді қажет
ететін балалар мен жастардың түрлі санаттарымен жұмыс жүйесін жетілдіру.
«
Назарбаев Зияткерлік мектептері» ДБҰ, «Бөбек» ҰҒПББСО тәрбие
жұмысының тәжірибесін тарату және енгізу: тәрбие жұмысын академиялық
пәндер, қосымша білім беру, сыныптан тыс іс-шаралар және жобалар арқылы
жүзеге асыру тәжірибесі. «Шаңырақ» оқушылар қауымдастығы, «Туған елге
тағзым» өлкетану зерттеу экспедициясы, әлеуметтік практикалар, волонтерлық,
әлеуметтік акциялар, зияткерлік ойындар және т.б.
Кадрлық қамтамасыз ету – «Бөбек» ҰҒПББСО Адамның үйлесімді дамуы
институты, «Назарбаев Зияткерлік мектептері» ДБҰ педагогикалық шеберлік
орталығы, «Өрлеу» АҚ Біліктілікті арттыру ұлттық орталығы» курстарында
педагогикалық кадрлардың білімі мен біліктілігін арттыру; сынып жетекшілері,
кураторлар,
мектеп
психологтары
мен
әлеуметтік
педагогтердің
функционалдық міндеттерін қайта қарау. Мектептерге тьюторлық институтын,
еңбекақысы төленетін (штаттағы) сынып жетекшілерін енгізу.
Тәрбиенің тұжырымдамалық негіздерін
іске асыруда күтілетін нәтижелер
Тәрбиенің тұжырымдамалық негіздері:
–
Қазақстанда жеке тұлға іс-әрекетінің дұрыс уәждемелік-құндылықты
аясын;
–
білім алушы жастарда қазақстандық патриотизмды, азаматтық өзіндік
санасын, құқықтық және сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті,
толеранттылық және рухани-адамгершілік қасиеттерді қалыптастырудың артып
отырған деңгейін;
–
жалпыадамзаттық және ұлттық құндылықтар арқылы мәдениет
негіздерін, ана тілі мен мемлекеттік тілге және этномәдениетке құрметті;
–
рухани дамыған және жоғары адамгершілікті тұлға қалыптастыруда
білім беру мазмұнының тәрбиелік әлеуетін күшейтуді;
–
бала тұлғасын қалыптастыруда ата-аналардың психологиялық-
педагогикалық құзыреттіліктерін арттыруды, қамқоршылық кеңестерінің рөлін
көтеруді;
–
білім беру ұйымдарында көпмәдениетті орта құру, тұлғаның өнердегі
және болмыстағы эстетикалық нысандарды қабылдау, меңгеру және бағалау
20
әзірлігін дамытуын;
–
тұлғаның дамыған экономикалық ойын және кәсіби қалыптасуға
саналы қарым-қатынасын қалыптастыруды; табиғатты сақтауда белсенді
азаматтық ұстанымын; экологиялық сауаттылығы мен мәдениетінің жоғары
деңгейін;
–
табысты әлеуметтенуді, өздігімен білім алу мен өзін-өзі жүзеге
асыруды, отбасы институтының өзін-өзі дамытуы мен өзін-өзі тәрбиелеуін
нығайтуға саналы түрде қатысуын қамтамасыз етуі тиіс.
Сонымен, Тәрбиенің тұжырымдамалық негіздерінің жалпы векторы
үйлесімді, жан-жақты дамыған, рухани-адамгершілік қасиеттері бар, таңдау
жасау жағдайында өздігімен шешім қабылдауға даяр, ынтымақтастыққа және
мәдениетаралық қарым-қатынасқа қабілетті, елінің тағдыры үшін
жауапкершілік сезімі бар, «Қазақстан-2050» Стратегиясының басты мақсаты −
Мәңгілік Ел болу жолындағы ұлы істерге белсенді қатысатын адам
қалыптастыруға бағытталған.
21
Глоссарий
Азаматтық-патриоттық, құқықтық және көпмәдениетті тәрбие гуманизмге,
қазақ халқының тілін, тарихы мен әдет-ғұрпын құрметтеуге және сүюге, оның
озық дәстүрлерін сақтауға, дамытуға, Қазақстандағы басқа да халықтардың
мәдениетін зерделеуге, қабылдауға және меңгеруге негізделген азаматтық
ұстаным мен патриоттық сананы, құқықтық және саяси мәдениетті, дамыған
ұлттық өзіндік сананы, ұлтаралық қарым-қатынас мәдениетін, әлеуметтік және
діни
толеранттылықты
қалыптастыруы
тиіс.
Қазіргі
жағдайда
тәрбиеленушілердің құқықтық санасын, балалар мен жастар ортасында құқыққа
қайшы көріністерге қарсы тұру даярлығын қалыптастыру зор маңызға ие
болуда.
Ақпараттық мәдениет – адамның жалпы мәдениетін құраушылардың бірі;
дәстүрлі, сондай-ақ жаңа ақпараттық технологияларды қолданып жеке
ақпараттық қажеттіліктерді тиімді қанағаттандыру бойынша мақсатты дербес
қызметті қамтамасыз ететін ақпараттық дүниетанымның және білім мен білік
жүйесінің жиынтығы.
Дене тәрбиесі және салауатты өмір салтын қалыптастыру мақсатыадамда
психикалық тұрақтылық пен кәсіби қызметінде тиімді қажеттерді қамтамасыз
ететін салауатты өмір салтын, жеке тұлғалық қасиеттер қалыптастыру. Оның
құрамдасына профилактикалық білім беру кіреді. Салауатты өмір салтын
қалыптастыру адам ағзасының мүмкіндіктері, оның қызметінің ерекшеліктері,
адамның дене, психикалық және рухани денсаулығының өзара байланысы
туралы түсінік беретін ағарту жұмысында ғана емес, сол сияқты
тәрбиеленушілерді түрлі спорт түрлеріне тікелей баулу арқылы да жүзеге
асырылуы тиіс.
Еңбек және экономикалық тәрбие балаларда, жасөспірімдер мен жастарда
өзіне-өзі қызмет ету білігін және дағдысын, еңбек іс-әрекетінің әр түріне
жауапты және шығармашылық қарым-қатынасын, ұжымда, топта жұмыс істеу
біліктілігін; адамның өз әрекетінің мәнін және салдарын дұрыс бағалап, қажетті
ресурстарды пайдаланып, олардың шынайы әсерін күшейте отырып, белсенді
және жауапкершілікпен әрекет етуді, яғни жаңа өндірісті және қоғамды құру
біліктілігін қалыптастыруды көздейді.
Жалпыадамзаттық құндылықтар – бұл уақыт өте келе өзгеріске
ұшырамайтын және адамдардың белгілі бір шектеулі тобы (әлеуметтік топ,
таптар, партия, мемлекет немесе мемлекеттердің коалициялары) үшін емес,
барша адамзат үшін маңызды абсолют құндылықтар. Бұл құндылықтар
халықтың барлығына тән, ішкі мәні терең және сыртқы моральдық ережелер
емес, тура ішкі іс-тәжірибе нысаны ретінде қабылданады, яғни олардың
негізінде адамның ар-намысы махаббат, шынайылық, жайлылық, парыз,
күштемеу, қайырымдылық, рақымшылықты нақтылы түрде көрсетеді.
Жалпыадамзаттық құндылықтар мәңгі, тарихи тұрғыдан шектелмеген
рухани табиғатқа ие, әлеуметтік, саяси, ұлттық, ғылыми, тұлғалық және басқа
құндылықтар жүйесінің өзгермелі инварианты болып табылады, әр адамда және
