Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің

1. 
   Метрологияныңнегізгіұғымдарыменанықтамаларын атайды.
   
2. 
   Физикалықшамаларбірліктерінің жаңғыртылу жәнеолардыңөлшемдерінің берілу теориясын түсіндіреді.
   
3. 
   Қателердіжіктейді, қателіктерді бағалайбіледі
   
4. 
   Тікелейжәнежанамаөлшеукезіндеқателергеесептеу жүргізеді.
   
5. 
   Құрылғысипаттамасын оның шкаласындағы символдар бойыншабереді.
   
6. 
   Айнымалыжәнетұрақтытоқтытізбектердегі тоқты жәнекернеудіөлшейді.
   
7. 
   Магнитағынын, магниттік индукцияны жәнемагнитөрісініңтығыздығын өлшейді.
   

1. 
   Түрліөлшеужүйелерініңаналогтікқұрылғыларының жалпыланған құрылымдық сұлбаларын, ортақ түйіндерін және элементтерінбілетінін көрсетеді.
   
2. 
   Түрлендіргіштердің мақсаты мен жіктелуінанықтайды.
   
3. 
   Шунттар менқосымшарезисторлардыңкедергілерін есептейді.
   
4. 
   Тоқпенкернеудіңөлшеутрансформаторларыныңмақсатынсипаттайды.
   
5. 
   Кернеументоқтыреттейтінқұрылғылардыңмақсатыментүрлерінсипаттайды.
   
6. 
   Бейэлектрлі шамалардыэлектрәдістеріарқылы өлшеудіңнегізгіқағидаттарын атайды.
   

1. 
   Тұрақты тоққа түсетін шағын, ортажәнеірікедергілердіңерекшеліктерін сипаттайды.
   
2. 
   Кедергілерді вольтметрдің, мегомметрдің көмегімен, амперметр, вольтметрәдістерімен, дара және қос белдікпен өлшейді.
   
3. 
   Индуктивтілікшар ғысыменконденсаторлардыңпараметрлерінөлшейалады.
   
4. 
   Түпкілікті қырманының тізбегіндегі қуаттылықты өлшейді.
   
5. 
   Айнымалы тоқтың бір фазалы және үш фазалы тізбектеріндегі белсенді, реактивті және толық қуатты өлшей алатынын көрсетеді.
   
6. 
   Электрондық өлшеу құрылғылары туралы жалпы мәліметтерді атайды, оларды жіктейді және қолданылу аясын атайды.
   
7. 
   Сандық өлшеу құрылғыларынқолдана біледі
   

Модульді оқу нәтижесінде білім алушылар келесілерді игеруі қажет:электр жетегінің негіздері; электр жетектеріндегі өтпелі үдерістер; электр жетегін басқару сұлбалары; іске қосу және реттеу кедергілерін есептеу әдістері; заманауи өндірістегі автоматты электр жетегінің рөлі; электр жетегінің механикасы; электр жетегіндегі қуат пен энергияның жоғалту; электр механикалықаппараттар менэлектр жетегін басқару құрылғылары; электр жетегін релелік-түйіспелі басқару; электр жетегін түйіспесіз аппараттарды қолдана отырып басқару; электр жетегін заманауи микропроцессорлық жүйелерді пайдалана отырып басқару.

Модульді оқу нәтижесінде білім алушылар келесі икемдер мен дағдыларға ие болуы тиіс:

автоматтық электр жетегініңсұлбаларын жинау;

іске қосу, тежеу,реттеу кедергілерін есептеу;

автоматтық электр жетегінің сұлбаларын оқу;

электр қозғалтқыштарынжұмыс режиміне және қоршаған орта жағдайларына байланысты есептеу және таңдау;

электр жабдығын басқару жүйесін таңдау.

1. 
   Электржетектерінавтоматтыбасқаружүйелерініңжалпысипаттамасы менжіктелуін атайды.
   
2. 
   Электр жетегіндегі статикалық және динамикалық моменттерді есептей алатынын және оларды бір айналу осіне жеткізе алатынын көрсетеді.
   
3. 
   Электр жетегінің қозғалыс теңдеуін сипаттайды.
   
4. 
   Қозғалу және тежелу режимдеріндегі әртүрлі қозу әдісті түпкілікті қырманының қозғалтқыштарының механикалық және электр механикалық сипаттамаларын анықтайды.
   
5. 
   Қозғалыс және тежелу режимдеріндегі АТ қозғалтқыштарының механикалық және жұмыс сипаттамаларын анықтайды.
   
6. 
   Түпкілікті қырманының электр жетектерінің жылдамдығын реттеуәдістеріне сипаттама береді.
   
7. 
   Айнымалы қырманның электр жетектерінің жылдамдығын реттеуәдістеріне сипаттама береді.
   
8. 
   Электр жетегіндегі өтпелі үдерістердің мәніне анықтама береді
   

1. 
   Электр жетектерін басқарудың ашық жүйелерінің электр механикалық аппараттары мен құрылғыларының құрылымы мен ерекшеліктерін сипаттайды.
   
2. 
   Түпкілікті қырманының қозғалтқыштары үшін іске қосу, тежелу, реттеу кедергілерін есептейді.
   
3. 
   Ротор тізбегіндегі және асинхронды қозғалтқыш статоры тізбегіндегі кедергілерді есептейді.
   
4. 
   Электр жетектерін басқару үшін электрлік аппараттарды таңдай біледі.
   
5. 
   Электр жетектерін басқару үшін түрлендіргіш құрылғыларды таңдай біледі.
   

1. 
   Түрлі жұмыс режимдеріндеқозғалтқышқуатынесептеумен таңдаудыжүзеге асырады.
   
2. 
   Электр жетегі жүйесін техникалық-экономикалықкөрсеткіштер бойынша таңдайды.
   
3. 
   Түпкілікті қырманының қозғалтқыштарыбарэлектржетектерін басқарудың ашықрелелік-түйіспелі сұлбаларынқұра алады жәнеоқиды.
   
4. 
   Асинхронды қозғалтқыштары бар электр жетектерін басқарудың ашық релелік-түйіспелі сұлбаларынқұра алады және оқиды.
   
5. 
   Синхронды қозғалтқыштары бар электр жетектерін басқарудың ашық релелік-түйіспелі сұлбаларынқұра алады және оқиды.
   
6. 
   Электр жетектерін басқару сұлбаларын тиристорлық түрлендіргіштерді қолдану арқылықұра алады және оқиды.
   
7. 
   Кернеу мен жиіліктің жартылай өткізгіш түрлендіргіштері бар автоматты басқарудың тұйық жүйелерін құра алады және оқиды.
   
8. 
   Түпкілікті қырманының электр жетектерінің әртүрлі түрлерін басқаруды біледі.
   
9. 
   Айнымалы қырманның электр жетектерінің әртүрлі түрлерін басқаруды біледі.
   

Модульді оқу нәтижесінде білім алушылар келесілерді игеруі қажет:тұрақты ток машиналарының, айнымалы ток машиналары мен трансформаторлардың қолданылу мақсаты, қолданылу аясы, құрылымы мен әрекет ету қағидаты; тұрақты тоқ қозғалтқыштарының айналу жиілігін іске қосу және басқару әдістері; айнымалы тоқ қозғалтқыштарының айналу жиілігін іске қосу және басқару әдістері;электр машиналарының әр түрлі типтерінің негізгі пайдалану көрсеткіштері; электр машиналары мен трансформаторлардың жұмыс істеу қағидаты негізінде жатқан электромагниттік және электр механикалық үдерістер; электр машиналары мен трансформаторлардың негізгі қасиеттері, құрылымдық ерекшеліктері және сипаттамалары; олардың қолданылу аясы.

Модульді оқу нәтижесінде білім алушылардың келесі икемдер мен дағдыларға ие болуы тиіс:

конструкциясы және паспорттық деректері бойынша электр машинасы мен трансформатордың түрін анықтау;

сипаттамаларын шығару үшін қозғалтқыш сұлбаларын жинау;

зәкір параметрлерін есептеу және зәкірді ораудың толықсұлбаларын орындау;

тұрақты тоқтың магниттік тізбегін есептеу;

коллекторлы машиналардың айналу жиілігін және электромагниттік иінкүшін, электр қозғаушы күшін есептеу;

электр машиналары мен трансформаторлардың сипаттамаларын құру және есебін жүргізу;

параллель жалғанған трансформаторлар арасында салмақты бөлу бойынша есептеулер жүргізу;

электр машиналары мен трансформаторлардың пайдалы әрекеттің еселігінің -н және шығынын есептеу

1. 
   Трансформаторлардың әрекет ету қағидатын, құрылымының ерекшеліктерін және пайдалану қасиеттерін сипаттайды.
   
2. 
   Автотрансформаторлармен үш орамалы трансформаторлардың құрылымының ерекшеліктері мен пайдалану қасиеттерін сипаттайды.
   
3. 
   Тұрақты тоқты электр машиналарының әрекет ету қағидатын, құрылымының ерекшеліктерін және пайдалану қасиеттерін сипаттайды.
   
4. 
   Айнымалы тоқты электр машиналарының әрекет ету қағидатын, құрылымының ерекшеліктерін және пайдалану қасиеттерін сипаттайды.
   
5. 
   Трансформаторлар мен электр машиналарының әртүрлі типтерінің негізгі пайдалану көрсеткіштерін атайды.
   
6. 
   Тұрақты және айнымалы тоқты машиналар орамының құрылымын сипаттайды және оныесептейді.
   
7. 
   Трансформаторлардыңқұрылымын сипаттайды және есептейді.
   
8. 
   Машиналар коммутациясына, оны жақсарту әдістеріне анықтама береді, зәкірдегі ұшқындауды жоя алады.
   
9. 
   Тұрақты ток машиналарының негізгі параметрлері мен сипаттамаларын, асинхронды қозғалтқыштарды, синхронды қозғалтқыштар мен синхронды генераторларды есептеуді жүргізе алады.
   
10. 
    Трансформаторлардыңсипаттамалары менпараметрлерін есептейалады.
    
11. 
    Параллельжалғанғантрансформаторларарасындағысалмақты бөлубойынша есептеулер жүргізе алады.
    

1. 
   Тұрақты тоқ қозғалтқыштарының іске қосу және айналу жиілігін реттеу әдістерін сипаттайды.
   
2. 
   Асинхронды қозғалтқыштың іске қосу және айналу жиілігін реттеу әдістерін сипаттайды.
   
3. 
   Тұрақты тоқ қозғалтқыштарының іске қосуды және айналу жиілігін реттеуді біледі.
   
4. 
   Асинхронды қозғалтқышты іске қосуды және айналу жиілігін реттеуді біледі.
   
5. 
   Синхронды қозғалтқыштарды іске қосуды біледі.
   

Еңбекті қорғау

Аталмыш модульді оқк нәтижесінде білім алушылар келесілерді игеруі қажет:еңбек қауіпсіздігі саласындағы заңнама; еңбекті және денсаулықты қорғау жөніндегі нормативтік құжаттар; ұйым және өндірістік үй-жайлар аумағындағы жалпы қауіпсіздік талаптары; электр және электр механикалық жабдықтарды монтаждау, оларға техникалық қызмет көрсету және жөндеу кезіндегі жалпы қауіпсіздік ережелері; электр қауіпсіздігі негіздері; электр тогының соғуынан қорғанудың негізгі әдістері мен қорғану құралдары; қорғаныштық жерге тұйықтауды және қорғаныстық бейтараптандыруды нормалау.

Модульды оқу нәтижесінде білім алушылар келесі икемдер мен дағдыларды игеруі тиіс:

қауіпсіз еңбек жағдайларын қамтамасыз ету үшін еңбек заңнамасы туралы білімдерін қолдану;

еңбек қауіпсіздігі талаптарын сақтау;

қауіпсіздік техникасы талаптарына сәйкес жұмыс орнын ұйымдастыру;

1. 
   Қазақстан Республикалары Еңбек заңнамасы негіздерін сипаттайды.
   
2. 
   Қазақстан Республикалары Еңбекті қорғау қағидаттарын сипаттайды.
   
3. 
   Ұжымдық және еңбек келісімшартына, келісімшарттарды жасасу жәнебұзу шарттары мен тәртібіне анықтама береді.
   
4. 
   Қазақстан Республикалары Еңбек кодексіне сай жұмыс уақыты мен демалыс уақытын бөлуді анықтайды.
   

1. 
   Жазатайым оқиғалардың және кәсіби сырқаттардың пайда болу себептеріне, қауіпті және зиянды өндірістік факторларға анықтама береді.
   
2. 
   Жазатайым оқиғаларды, жарақат коэфициенттерін жіктейді
   
3. 
   Электр монтаждау жұмыстарына тән кәсіби сырқаттарды біледі.
   
4. 
   Жазатайым оқиғалар мен кәсіби сырқаттарды зерттеудің жалпы мәселелерін, жазатайым оқиғаның ауырлық дәрежесіне байланысты комиссия құрамын біледі.
   

1. 
   Электрқондырғыларын құру қағидаларының, Тұтынушылардың электр қондырғыларды техникалық пайдалану қағидаларының, Электр қондырғыларды пайдалану кезіндегі қауіпсіздік техникасы ережелерінің,Саймандармен және құралдармен жұмыс істеу кезіндегі қауіпсіздік ережелерінің талаптарын атайды.
   
2. 
   Такелаж жұмыстарын орындау кезіндегі қауіпсіздіктің жалпы мәселелерін біледі.
   
3. 
   Үй-жайларды қоршаған орта жағдайлары, адамдардың электр тоғымен зақымдану қаупінің дәрежесі, өрт және жарылыс қаупінің дәрежесі бойынша жіктейді.
   
4. 
   Электр және электр механикалық жабдықты монтаждау, техникалық пайдалан және жөндеу кезіндегі қоршаулардың, жұмысшылардың қолданатын сақтандыру құралдарының, жеке қорғану құралдарының, арнайы киім мен аяқ киімнің ақаусыз күйін анықтайды.
   
5. 
   Электр тоғымен зақымданған кезде алғашқы көмек көрсете алады.
   

Модульді оқу нәтижесіндебілім алушылар келесілерді игеруі қажет: мемлекеттік тілде іс жүргізу негіздері; құжаттарды құру әдістері және олардың функциялары; құжаттар жіктемесі, нұсқалары, мақсаты, құрамдас бөліктері, оларды ресімдеу ережелері.

Модульді оқу кезінде білім алушылар келесі икемдер мен дағдыларды игеруі тиіс:

ұйымдастыру-тарату, ақпараттық-анықтамалық құжаттАМен жұмыс істеу;

мемлекеттік тілде кәсіптік қызметінде қажет болатын қызметтік құжаттарды құрастыру.

2.Құжаттардың ақпараттық және коммуникативтік қызметін біледі.

3. Құжат құрылымын біледі.

4. Қызметтік құжаттардың негізгі деректемелерін біледі.

5. Құжат мәтініне қойылатын талаптарды біледі.

6..Ұйымдастыру-тарату, ақпараттық-анықтамалық құжаттармен жұмыс істей алады.

2.Еңбек шартының қажеттішарттарын біледі.

3.Мемлекеттік тілде түйіндеме, өмірбаян, мінездеме, өтініш, арыз, сенімхат, қолхат құрастыра біледі.

Арнайы киім, саймандар мен құралдар

Аталмыш модульді оқу нәтижесінде білім алушылар келесілерді игеруі қажет:өлшеу құрылғылары; қол аспаптары; электр құралдары; қосалқы құрылғылар мен шығыс материалдары; қарапайым такелаж құралдарыныңқұрылысы және оларды пайдалану ережелері; электр монтаждау кезінде қолданылатын дәнекерлеу жабдығының түрлері, оларды пайдалану ережелері; күш желілері мен электр жабдықтарын монтаждау кезіндеқұралдармен және құрылғыларменқауіпсіз жұмыс істеу әдістері.

Модульды оқу нәтижесінде білім алушылардың келесі икемдер мен дағдыларға ие болуы тиіс:

күш желілері мен электр жабдықтарын монтаждау кезінде пайдаланылатын құралдар мен құрылғылардың түрлері, құрылысы мен мақсатын анықтау;

күш желілері мен электр жабдықтарын монтаждау бойынша құралдармен және құрылғылармен жұмыс істеу;

арнайы киім, құралдар мен құрылғылардың күйін тексеру;

«Құралдармен және құрылғылармен жұмыс істеу кезінде қауіпсіздік ережелерін» орындау;

-қауіпсіздік техникасын сақтау.

1. 
   Электрмонтаждау жұмыстарын жүргізуүшінқажет құралдарменкерек-жарақтартүрлерінатайды, олардыңмақсатынанықтайды, құрылысынтүсіндіреді.
   
2. 
   Күш желілері менэлектржабдықтарынмонтаждау кезінде пайдаланылатынқұралдарменқұрылғылардыңәртүрлі түрлеріменжұмысістеуәдістерін көрсетеді.
   
3. 
   Берілгеншарттарменжұмыстүрінебайланыстымеханизмдерді, құралдар мен құрылғылардытаңдайды.
   
4. 
   Жұмыстыңжекелегентүрлері кезінде механизмдерді, құралдарменқұрылғылардықолданады.
   

1. 
   Арнайы киім, саймандарменқұралдар күйінебақылаулық қарап-тексеру жүргізеді.
   
2. 
   Арнайы киім, саймандарменқұралдаркүйінбағалайды.
   
3. 
   Арнайы киім, саймандарменқұралдардыңтехникалықкүйін анықтауқорытындысыбойыншадұрысшешімқабылдайды.
   
4. 
   Арнайы киім, саймандарменқұралдар күйінің қарапайым ақауларын анықтап, оларды жояды.
   
5. 
   Арнайы киімді тазажәнеұқыпты ұстайды, саймандар мен құралдардытехникалық жарамды күйде сақтайды.
   

1. 
   «Құралдармен және құрылғылармен жұмыс істеу кезінде қауіпсіздік ережелерін» сақтайды.
   
2. 
   Еңбек қауіпсіздігі талаптарын сақтайды, электр тоғымен зақымданған кезде алғашқы көмек көрсете алады.
   
3. 
   Электр құралдарын және оның қосалқы жабдығын есептеу, тексеру және сынау журналын толтырады.
   
4. 
   Оқшаулағыш құрылғыларды сынау әдістері менмерзімін тізімдейді..
   

Жұмыс орнын, жабдықты орналастыру күш желілерінің сызбасын жоспарлау

Аталмыш модульді оқу нәтижесінде білім алушылар келесілерді игеруі қажет:электрлік сұлбаларды орындау және оқу ережелері; күш желілері мен электр жабдығын орналастыруды жоспарлау кезінде жұмыстарды қауіпсіз жүргізу әдістері; күш желісін, жүргізу-реттеу аппаратурасын және қуаттау және үлестіру пункттері құрылғыларын, механизмдерді басқару қалқаншаларын, құрылғыларын монтаждау үшін белгілеу жұмыстары; электр қондырғыларында жұмыстар жүргізу кезіндегі қауіпсіздік техникасы ережелері; өрт қауіпсіздігі талаптары.

Модульды оқу нәтижесінде білім алушылар келесі икемдер мен дағдыларға ие болуы қажет:

жұмыс орнын жоспарлауды ұйымдастыру;

күш желісі мен электржабдығын монтаждау үшін белгілеу жұмыстарын жүргізу;

электрқондырғыларының сұлбаларын оқу және жинау;