Қазақ тілі мен әдебиеті (оқыту тілі қазақ тілі емес мектептер үшін) Қысқа мерзімді жоспарлар жинағы 8-сынып

 
 
Еліктеу  сөздер  –  табиғат  құбылыстары  мен  жан-жануарларда  болатын  әр  алуан 
дыбыстарға  және  олардың  сын-сипат,  қимыл-әрекеттеріне  еліктеуден  туған  сөздер. 
Қазақ  тілінде  еліктеу  сөздердің  екі  түрі  бар:  1)  еліктеу  есту  қабілеті  арқылы  пайда 
болған  еліктеуіш  сөздер:  тарс-тарс,  салдыр-гүлдір.  2)  еліктеу  көру  қабілеті  арқылы 
пайда болған бейнелеуіш сөздер: жалт, жарқ, лып. 
 
Пәнаралық байланыс 
физика
 
АКТ қолдану дағдылары 
Презентация  
Бастапқы білім 
Ш. Айтматов «Кассандра таңбасы»
 
Тірек сөздер 
Жаһандық, энергетика, дағдарыс, күн электр энергиясы 
 
Қажетті ресурстар 
Үлестірме
 
 
Сабақтың жүргізілу барысы 
 
Грамматиканы түсіндіру
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Практикалық тапсырмалар 
 
1-тапсырма.    Сұрақтарға  жауап  беріңіз.  Берілген    сөздерді  пайдаланып,  сөйлем  құрап 
айтыңыз. 
 
1. Еліктеу сөзі дегеніміз не? 
2. Еліктеу сөздерінің қандай түрлері бар? 
 
 Керекті сөздер: бұрқ-сарқ, сатыр-сұтыр, зу-зу, зыр-зыр, гүрс, сарт-сұрт, қытыр-қытыр.    
 
2-тапсырма. Еліктеу сөздерді құрамына қарай ажыратып жаз (+), (-) белгілерін қой. 
Тірек сөздер 
Дара еліктеуіш 
Күрделі еліктеуіш 
тырс 
 
 
қызараң 
 
 
күрс 
 
 
жылт 
 
 
баж-бұж 
 
 
тапыр-тұпыр 
 
 
 
3-тапсырма.  Топта  төмендегі  сөйлемдердің  тыныс  белгілерін  қойып  шығып,  еліктеу 
сөздерін  мағынасына  қарай  қосып,  сөйлемдерді  өзгерт.  Су  энергиясы  тақырыбында  ой 
бөліс.
 
 
1-топ. 
Су  энергиясы  –  қозғалыстағы  судан  өндірілетін  энергия  Ол  бірнеше  жолмен 
жүзеге  асады,  бірақ  ең  көп  таралғаны  –  бөгет  арқылы  өзен  суының  ағысын  басқару 
Бөгет  артындағы  су  өзіне  потенциалдық  энергияны  сақтайды,  бөгеттен  суды 
жібергенде, ол ауырлық күші әсерінен төмен құлайды 
2-топ. 
Қозғалыстағы  судың  кинетикалық  энергиясы  турбинаны  айналдырады,  ал  ол  өз 
кезегінде электр энергиясын өндіру үшін генераторды іске қосады  Бөгеттен алынатын 
энергия мөлшері ең бірінші турбинаны айналдыратын су көлеміне және бөгет биіктігіне 
тәуелді  (яғни  судың  қандай  биіктіктен  құлай  алатынын,  сондықтан  кинетикалық 
энергиясы қаншалықты болатындығын көрсетеді).  

 
 
 
4.1. Достық пен татулық – таптырмас бақыт 
Т.Айбергенов «Бір тойым бар» 
 
Оқу мақсаты 
8.Т5.  Тірек  сөздер,  автор  көзқарасы  мен  көңіл  күйі  арқылы 
негізгі ойды анықтау. 
Сабақ мақсаты 
Мәтіннің  негізгі  ойын  автор  көзқарасы  мен  тірек  сөздері 
арқылы анықтау. 
Сабақтың тақырыбы 
Ел іргесін қатайтатын достық пен татулық 
Құндылықтарды дарыту  Патриотизм 
Адалдық   
Пәнаралық байланыс 
Тарих 
АКТ қолдану дағдылары  Осы 
сабақ 
барысында 
оқушылар 
Power 
Point 
бағдарламасынан  тақырыпқа  қатысты  көрнекі  құралдарды 
пайдаланып, интербелсенді тақтаны қолданады. 
Бастапқы білім 
Жаһандық энергетикалық дағдарыс 
Тірек сөздер 
этномәдени орталықтар, ел бірлігі, ұлттар достығы, 
татулық, құндылық 
Қажетті ресурстар 
А4 парағы, маркер, фотосуреттер 
 
                                         Сабақтың жүргізілу барысы 
 
          
Мәтіналды жаттығулар
 
1-тапсырма.  Берілген суреттер арқылы тақырыпты болжа.   
 
      
 
 
          Мәтінмен жұмыс кезеңі 
 
2-тапсырма.      «INSERT»  әдісі  бойынша  тыңдалған  мәтіндегі  түсініксіз  сөздерді, 
ақпаратты  түртіп ал.  
 V 
 
+ 
 
– 
 
? 
Мен бұны білемін 
 
Мен үшін жаңалық 
Басқа пікірдемін 
Сұрағым бар 
 
3-тапсырма. Мәтіндегі негізгі ой мен автор көзқарасын анықта. Өзіндік пікіріңді білдір.  
Бағалау критерийі 
Дескриптор 
 
Ауызша және жазба жұмыстарда 
еліктеу сөздерді орынды 
қолданады. 
блиц сұрақтарына дұрыс жауап береді; 
еліктеу сөздерімен сөйлем құрастырады. 
Т 
Т 

 
 
№  Мәтіндегі негізгі ой 
Мәселеге қатысты автор 
көзқарасы 
Оқушы комментарийі 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
          Мәтіннен кейінгі жұмыс кезеңі 
 
4-тапсырма. «Достық пен татулық – ажырамас егіз ұғым» деген тұжырымды берілген қай 
мақал-мәтелдермен байланыстырар едің? Неге?    
 

 
Тату үйдің тамағы тәтті. 

 
Жартыны жарып жеген 
Татулықтың белгісі. 

 
Татулық – байлық. 

 
Айрылмастай досыңа 
Қайрылмастай сөз айтпа. 

 
Тату болсаң досыңмен, 
Берерсің төтеп дұшпанға. 

 
Су мен отта 
Татулық жоқ. 

 
Ынтымақ – оқ өтпес сауыт, 

 
Татулық – тамаша сауық. 
 
4.2. Достық пен татулық - таптырмас бақыт 
Т.Айбергенов «Бір тойым бар» 
 
Оқу мақсаты 
А5  Пікірталасқа  қатысушылар  берілген  тақырып  бойынша  
өз  пікірлерін  сенімді  дәлелдеу  және  қойылған  сұрақтарға 
еркін жауап беру. 
Сабақ мақсаты 
Тақырып  бойынша  пікірлерге  сенімді  дәлел  келтіру, 
сұрақтарға еркін жауап беру. 
Сабақтың тақырыбы 
Татулық пен достық – баға жетпес құндылық. 
Құндылықтарды дарыту  Патриотизм. Адалдық. Жауапкершілік.   
Пәнаралық байланыс 
Тарих 
Тірек сөздер 
бейбітшілік, іргесі мықты, жаугершілік заман, ынтымақ, 
сыйластық, сабырлылық, парасаттылық, алауыздық 
Қажетті ресурстар 
А4 парағы, маркер, фотосуреттер 
 
Бағалау критерийі 
Дескриптор 
 

 
Поэзиялық 
шығарманы 
оқып, 
ақынның    оқырманға  ұсынған 
негізгі  ой-өзегін  анықтайды,  баға 
береді. 

 
Тақырып  бойынша  көңіл  күйді 
білдіре  отырып,  ұлттық  сөз  әдебі  
мен  сөйлеу  этикеті  формаларын 
диалогте қолданады. 

 
сұрақтарға жауап береді; 

 
таныс 
емес 
сөздермен 
жұмыс 
жүргізеді; 

 
негізгі ойды анықтайды; 

 
өлеңдегі  кейіпкердің  іс-әрекетіне  баға 
береді; 

 
автордың ойына баға береді; 

 
суреттер 
арасындағы 
байланысты 
табады; 

 
сөйлеу 
мәдениеті 
формаларын 
диалогте қолданады. 
Т