Зат есім — есімдер тобындағы сездердің ішіндегі дербес қолданылатыны. Есімдердің басқа топтары осы зат есімдер айналасына топталып, осыған қатысты ғана қодданылады. Сейтіп зат есімдер тек заттық мән-мағына туғызушы ғана создер емес, соған сөйкес дербес қодданылатын да сөздер.
Қазіргі қазақ тіліндегі зат есім категорияларының негізгі түрлері көне түркі тілінде де кездеседі. Ол тілде де зат есімдер басқа сөз таптарымен салыстырғанда септелетін, көптелетін, тәуелденетін сездер есебінде ерекшеленген. Зат есімдерге тән грамматикалық категориялардың түлғалық (кейде фонетикалық) озгерістерін, жеке аффикстердің пайда болуын және кейбір семантикалық өзгерістерін (мәнінің тарылуы, кеңеюі) еске алсақ, олардың қайсысының да өздерінің негізгі қызметтерінен айнымағандығын байқауға болады. Сондықтан зат есім деп аталатын сез табының тарихи өзгерісі, оның тарихи жаңаруы туралы әңгіме қозғау мүмкін де бола бермейді.
Достарыңызбен бөлісу: |