Егістік алаңдарының әртараптандыру құрылымы әрбір нақты ауыл шаруашылық дақылы бойынша өсімдік шаруашылығы өнімдерін есептеуге мүмкіндік береді, ол кем дегенде нормативті өнімді қамтамасыз ету арқылы жүзеге асырылады.
Болашағын ескере отырып өсімдік шаруашылығы өнімдері өндірісін әртараптандыру көлемі динамикасы, ц.
8 кесте
|
2014 ж.
|
2020 ж.
|
2030 ж.
|
А
|
1
|
2
|
3
|
Аршалы ауданы
|
Бидай
|
1621350
|
1620000
|
1650000
|
Сұлы
|
22543
|
12000
|
13500
|
Арпа
|
324358
|
240000
|
245000
|
Қарабидай
|
0
|
450
|
500
|
Қарақұмық
|
0
|
0
|
0
|
Бұршақ
|
5220
|
4400
|
4800
|
Күнбағыс
|
7350
|
9500
|
10000
|
Зығыр
|
41408
|
24840
|
30000
|
Жем-шөптік
|
137006
|
65000
|
70000
|
Картоп
|
180517,2
|
140000
|
145000
|
Көкөніс
|
20846,9
|
10500
|
12000
|
Целиноград ауданы
|
Бидай
|
2873759
|
3678411
|
4138213
|
Сұлы
|
92869
|
92869
|
106136
|
Арпа
|
147380
|
193921
|
213314
|
Қарабидай
|
24356
|
48713
|
58456
|
Қарақұмық
|
25156
|
80859
|
98828
|
Бұршақ
|
119709
|
123509
|
142511
|
Күнбағыс
|
29696
|
70704
|
141409
|
Зығыр
|
8338
|
14890
|
29780
|
Жем-шөптік
|
1771673
|
1968526
|
2755936
|
Картоп
|
939550
|
939550
|
1186800
|
Көкөніс
|
602400
|
602400
|
702800
|
Шортанды ауданы
|
Бидай
|
1859292
|
2564541
|
2885109
|
Сұлы
|
82438
|
84862
|
96986
|
Арпа
|
84902
|
119580
|
131538
|
Қарабидай
|
19690
|
39380
|
47256
|
Қарақұмық
|
48235
|
54265
|
66323
|
Бұршақ
|
76621
|
85135
|
98232
|
Күнбағыс
|
50771
|
51807
|
103614
|
Зығыр
|
2298
|
8838
|
17677
|
Жем-шөптік
|
1723154
|
1758320
|
2461648
|
Картоп
|
152000
|
152000
|
192000
|
Көкөніс
|
48038
|
48038
|
56044
|
Ақкөл ауданы (4 округ)
|
Бидай
|
337117
|
526544
|
14256
|
Сұлы
|
1318
|
11088
|
28723
|
Арпа
|
78009
|
35904
|
6468
|
Қарабидай
|
|
2940
|
6336
|
Қарақұмық
|
|
4752
|
10450
|
Бұршақ
|
5000
|
12350
|
30000
|
Күнбағыс
|
|
10000
|
4224
|
Зығыр
|
2000
|
2112
|
66264
|
Жем-шөптік
|
2160
|
331320
|
56000
|
Картоп
|
3790
|
76000
|
48000
|
Көкөніс
|
1692
|
48000
|
739200
|
Барлығы агломерация аумағы
|
Бидай
|
7258136
|
9785301
|
10431838
|
Сұлы
|
358637
|
416499
|
485846
|
Арпа
|
412352
|
530859
|
554587
|
Қарабидай
|
57953
|
190301
|
232560
|
Қарақұмық
|
171711
|
295454
|
359394
|
Бұршақ
|
315307
|
373119
|
496304
|
Күнбағыс
|
115902
|
203382
|
293233
|
Зығыр
|
1661997
|
1863682
|
2693744
|
Жем-шөптік
|
5368882
|
6125360
|
8134664
|
Картоп
|
1338691
|
1533193
|
1876647
|
Көкөніс
|
667076
|
822986
|
980000
|
Болашақтағы өнім көлемі (2020 ж., 2030 ж.) егістік алаңдары мөлшері мен нормативті түсім шамаларына байланысты есептелген. Инвестиция көлемі 1 га егістік алаңына шығын мөлшерімен анықталған.
Дәстүрлі түрде зерттеліп отырған аумақта ауыл шаруашылығының мамандануы өсімдік шаруашылығымен қатар дамыған мал шаруашылығы бойынша жа көрсетіледі. Мал шаруашылығының дамуы берік қалыптасқан жем-шөп базасы негізінде мүмкін болады, сол себепті бөлімде мал басын азық түлікпен қамтамасыз етуге толық талдау жасалған, ол қажетті рациондағы жем-шөп балансын құру арқылы жүзеге асырылады.
Аудандық санақ басқармаларының мәліметтеріне сәйкес мал мен құс басына экстраполяцияланатын агломерациядағы ауылдық елді мекендердегі мал түрлерінің жем-шөптік балансы, мың ц. ж. б.
9 кесте
Жем-шөп түрі
|
2014 жыл
|
2020 жыл
|
2030 жыл
|
минималды шама
|
максималды шама
|
минималды шама
|
максималды шама
|
минималды шама
|
максималды шама
|
Концентраттар, барлығы
|
15968,88
|
27070,72
|
21730,1
|
36680,79
|
28161,9
|
47290,11
|
оның ішінде, астық бұршақ
|
1752,4
|
2965,60
|
2298,40
|
3889,60
|
2853,24
|
4828,56
|
-дәнді дақылдар
|
103,49
|
122,14
|
104,72
|
123,59
|
96,10
|
113,41
|
-жом және күнжара
|
6,55
|
7,73
|
6,63
|
7,82
|
6,08
|
7,18
|
Жануартекті құрғақ азық
|
707,70
|
1179,50
|
928,20
|
1547,00
|
1152,27
|
1920,45
|
Шырынды, барлығы
|
960,03
|
1478,08
|
2050,05
|
3081,96
|
3682,63
|
5464,01
|
о.і. сүрлем
|
387,83
|
556,99
|
1237,29
|
1787,77
|
2587,67
|
3738,40
|
тамыржемістер
|
2,69
|
3,02
|
2,72
|
3,06
|
2,50
|
2,81
|
Шөптекті дәруменді ұн
|
340,86
|
611,30
|
445,91
|
800,36
|
552,29
|
992,03
|
Жасыл азық
|
1386,2
|
2078,71
|
2968,88
|
4454,53
|
5704,13
|
8466,20
|
Сүт және көк сүт
|
227,44
|
394,15
|
412,37
|
695,39
|
671,30
|
1112,46
|
Балық, ет-сүйек ұны
|
5,21
|
6,22
|
5,27
|
6,29
|
4,84
|
5,77
|
Көк шөп
|
3,86
|
4,70
|
3,91
|
4,76
|
3,59
|
4,37
|
Ірі азықтар
|
638,68
|
902,38
|
1652,57
|
2390,83
|
3360,73
|
4873,60
|
о.і. шөп
|
504,26
|
711,08
|
1274,00
|
1844,84
|
2588,95
|
3757,87
|
- сабан және басқа да ірі азықтар
|
134,42
|
191,30
|
378,56
|
545,99
|
771,78
|
1115,73
|
БАРЛЫҒЫ
|
23130,5
|
38283,62
|
35499,6
|
57864,57
|
52200,1
|
83692,95
|
Селолық мекендердегі барлық мал басы туралы деректер негізінде және 1 бастың жем-шөпке қажеттілігі негізінде 2020 және 2030 жылдарға дейінгі есепті кезеңдегі нақты жем-шөп балансы анықталған. Жем-шөп балансы құрылымында қажеттілігі астық өндірісі есебінен қамтамасыз етілетін концентраттарға 50% тиесілі болады. Қазіргі кезде егістік алаңдары құрылымында астық тұқымдастар 85% астам иеленіп отыр. Мал шаруашылығының жасыл және шырынды жем-шөпке қажеттілігін қанағаттандыру үшін келешекте сүрлем, көк түріндегі жем-шөп және барлық түрдегі шөптерді алу үшін 117 мың га кем емес аумақта өсіру керек (9 кесте).
Агломерацияның селолық мекендерінде мал шаруашылығы саласын дамыту мал басы санын арттыру есебінен жоспарланып отыр, ол жалпы табынға және аудандарды ретроспективті мамандандыруға негізделеді, себебі қазіргі кезде оның меншікті үлесі өте аз (10-12%). Агломерациядағы селолық мекендердің мал шаруашылығы ҚР АШМ сызбасына сәйкес келесі түрде беріледі: ІММ (етті бағыт), ІММ (сүтті бағыт), жылқы шаруашылығы, етті-майлы қой шаруашылығы) (10-13 кестелер).
Ақкөл ауданында мал шаруашылығының орналасуы (4 округ)
10 кесте
Атауы
|
Саны, бас
|
СТФ, жем-шөптік алаңдар саны
|
Инвестиция, млн.тг
|
2020 ж өнім көлемі, ц
|
2030 ж өнім көлемі, ц
|
Етті мал шаруашылығы
|
5920
|
3
|
4018
|
8880
|
11840
|
Сүтті мал шаруашылығы
|
4080
|
3
|
1650
|
163200
|
204000
|
Жылқы шаруашылығы
|
5300
|
|
|
3750
|
5000
|
Қой шаруашылығы
|
5000
|
|
|
759
|
1155
|
Сүт жинау орындары
|
|
6
|
7
|
|
|
Мал сою орындары
|
|
1
|
2
|
|
|
БАРЛЫҒЫ
|
|
|
5677
|
|
|
Етті және сүтті бағыттағы мал басы саны айтарлықтай өсіп отыр; жылқы мен ҰММ санының артуы баяу. Жем-шөптік алаңдар саны 1 алаңға 1200 бас есебінен анықталған. СТФ саны – 1 фермаға 500 сиыр есебінен. Инвестиция көлемі 1 басқа жұмсалатын шығын есебінен анықталған (сатып алу, күтім жасау, сонымен қатар, жем-шөптік орындар мен СТФ салу және жабдықтау).
Аршалы ауданында мал шаруашылығының орналасуы
11 кесте
Атауы
|
Саны, бас
|
СТФ, жем-шөптік алаңдар саны
|
Етті мал шаруашылығы
|
15200
|
1
|
Сүтті мал шаруашылығы
|
7259
|
2
|
Жылқы шаруашылығы
|
6750
|
|
Қой шаруашылығы
|
17500
|
|
Сүт жинау орындары
|
|
16
|
Мал сою орындары
|
|
2
|
Достарыңызбен бөлісу: |
