Ашық аспандағы қара бұлттар Қазақстан және атыс қаруы Николас Флоркин, Дәурен Әбен және Тахмина Каримова «Атыс қаруына шолу»



жүктеу 1,18 Mb.
Pdf просмотр
бет6/33
Дата01.01.2020
өлшемі1,18 Mb.
#25673
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   33

6  Атыс қаруына шолу

 № 29 тақырыптық баяндама

Флоркин, Әбен және Каримова 



Ашық аспандағы қара бұлттар  7

210


180

150


120

90

60



30

0

‘91



‘95

‘99


‘03

‘07


‘93

‘97


‘01

‘05


‘09

‘92


‘96

‘00


‘04

‘08


‘94

‘98


‘02

‘06


‘10

1-ші сурет 



Қазақстанда есепке алынған қылмыстардың жалпы саны, 

1991–2010

Тіркелген қылмыстар саны (мың)



Дереккөз: СА (2011)

Қылмыстық ахуал 

Жоғарыда келтірілген макроэкономикалық үрдістерге сәйкес Қазақстандағы 

қылмыстық ахуал соңғы 15–20 жылда жақсарды. Жылдан жылға байқалған 

кейбір айтарлықтай ауытқуларға қарамастан, 2010 тіркелген қылмыстардың 

жалпы саны 1991 жылы тіркелген саннан төмен (1-ші суретті қараңыз). 

Тәуелсіздік алғаннан бері зорлық қылмыстар саны да айтарлықтай 

төмендеді. Кісі өлтіру оқиғалары 1992–1998 жылдар аралығында күрт өсіп, 

бұл мерзімде жылына орташа 2500 оқиғаны құрап отырды, ал 2010 бұл 

мөлшер 1400-ден кем оқиғаға дейін азайды (2-ші суретті қараңыз). 

 Дегенмен,  соңғы  уақытта  байқалған  қылмыстық  ахуал  үрдістері 

алаңдатады. Бірнеше жыл бойы азайып келген жалпы қылмыстар саны 

2010


 жылы өсе бастады (1-ші суретті қараңыз) және 2011 жылдың бірінші 

жартысында өсуін жалғастырды. 2011 жылдың қаңтар-маусым айлары 

аралығында құқық қорғау органдары 80 685 қылмыс тіркеді, яғни бұл 



8  Атыс қаруына шолу

 № 29 тақырыптық баяндама

Флоркин, Әбен және Каримова 



Ашық аспандағы қара бұлттар  9

көрсеткіш 18,6 пайызға 2010 жылдың дәл сол мерзімінен жоғары болды 

(68 053). 2011 жылдың бірінші жартысында 2010 жылмен салыстырғанда 

қылмыс деңгейі ең көп өскен аймақтарға Астана қаласы (105,1 пайызға 

өсу),  Қарағанды  облысы  (35,5  пайыз),  Оңтүстік  Қазақстан  облысы 

(33,1 пайыз), Алматы қаласы (20,1 пайыз), Қостанай облысы (19,2 пайыз), 

Ақмола облысы (17,6 пайыз) және Шығыс Қазақстан облысы (16,9 пайыз) 

жатады (БП, 2011a; 2011b). Бұқаралық ақпарат құралдарының мәлімдеуінше, 

2010

 жылдан бастап қылмыс деңгейінің артуы жұмыссыздыққа байланысты 



(Азаттық радиосы, 2011). 2011 жылдың қаңтар-маусым айлары аралығында 

тұтқындалған қылмыскерлердің төрттен үші шынында да жұмыссыз 

болған, 14 пайызға жуығы ішімдік әсерінде болған және тоғыз пайызы 

баукеспе қылмыскер болған (БП, 2011a). 

 Оған қоса, 1991 жылдан бері айтарлықтай азайғанымен, Қазақстандағы 

кісі өлтіру оқиғаларының деңгейі 2010 әлі де 100 мың адамға шаққанда 

2,800

2,400


2,000

1,600


1,200

800


400

0

‘91



‘89 ‘90

‘95


‘99

‘03


‘07

‘93


‘97

‘01


‘05

‘09


‘92

‘96


‘00

‘04


‘08

‘94


‘98

‘02


‘06

‘10


2-ші сурет 

Қазақстандағы қасақана кісі өлтіру оқиғалары, 1989–2010

Қасақана кісі өлтіру оқиғаларының саны



Дереккөздер: ЮНИСЕФ (2011) 1989–2008 жылдары үшін; БП (2011а) 2009 бен 2010 жылдары үшін


8  Атыс қаруына шолу

 № 29 тақырыптық баяндама

Флоркин, Әбен және Каримова 



Ашық аспандағы қара бұлттар  9

8

,35 болып, 100 мың адамға шаққанда 6 оқиғаға тең әлемдік деңгейден 



және 100 мың адамға шаққанда 6,5 оқиғаға тең Орталық Азия деңгейінен 

жоғары шықты

6

. Аймақтағы басқа елдерде мәлімденген кісі өлтіру 



деңгейлері бұдан төмені анық: 100 мың адамға шаққанда Қырғызстанда – 7,8 

(2009),  Тәжікстанда  –  1,9  (2009),  Түрікменстанда  –  3,8  (2006)  және 

Өзбекістанда – 3,0 (2007) (ЮНИСЕФ, 2011v). Қазақстанда бұл деңгейдің 

жоғары болуы шынымен кісі өлтіру деңгейінің жоғары болуына, әлде кісі 

өлтіру оқиғаларын дәлірек тіркеп, олар туралы жүйелі түрде есеп беруге 

байланысты екені түсініксіз. Шынымен, есеп беру деңгейі әдетте жағдайы 

жақсы мемлекеттермен салыстырғанда дамушы елдерде төмен болады 

(van Dijk, van Kesteren, and Smit, 2007, 17-б). Бұл көрсеткіштерді Ресей 



Ескертпе: * Астана мен Алматы қалаларының кісі өлтіру деңгейлері облыстық деңгейлерге қосылмаған. 

Көлеңкеленген аумақтар республикалық деңгейден (100 мың адамға шаққанда 8,4) жоғары жылдық кісі 

өлтіру деңгейлерін көрсетеді. Жылдық кісі өлтіру деңгейлері мақаланы жазу кезінде қолда болған деректерге 

негізделіп есептелген, яғни жылдық көрсеткішті алу үшін кісі өлтіру оқиғаларының сандары екіге көбейтілген.



Дереккөздер: СА (2011); БП (2011a)

ҚОСТАНАЙ


10,2

Алматы қаласы

10,8

ПАВЛОДАР


9,4

МАҢҒЫСТАУ

5,8

Астана


қаласы

4,6

СОЛТҮСТІК

ҚАЗАҚСТАН

10,2

БАТЫС


ҚАЗАҚСТАН

8,6

ОҢТҮСТІК


ҚАЗАҚСТАН

5,6


ҚОСТАНАЙ

10,2

АҚТӨБЕ


7,8

ҚЫЗЫЛОРДА



2,8

Алматы қаласы



10,8

АЛМАТЫ


9,8

АТЫРАУ


2,6

ПАВЛОДАР


9,4

АҚМОЛА


11,2

БАТЫС


ҚАЗАҚСТАН

8,6

МАҢҒЫСТАУ



5,8

ЖАМБЫЛ


7,2

ОҢТҮСТІК


ҚАЗАҚСТАН

5,6

ШЫҒЫС


ҚАЗАҚСТАН

13,4

СОЛТҮСТІК

ҚАЗАҚСТАН

10,2

ҚАРАҒАНДЫ



9,4

Астана


қаласы

4,6

ӨЗ

БЕ



КІС

ТА

Н



ТҮРІКМ

ЕНС


ТАН

Қ

Ы



Т

А

Й



К

а

с

п

и

й

 т

е

ң

із

і

Р Е С Е Й

Ф Е Д Е Р А Ц И Я С Ы

ҚЫ

РҒ



ЫЗ

СТА


Н

2-ші карта



0

250

км

100 мың адамға шаққандағы кісі 

өлтіру оқиғаларының деңгейі

Кісі өлтіру оқиғаларының деңгейі 

ұлттық деңгейден асатын облыс

Халықаралық шекара

Облыстық шекара

8,4

Əр облыс бойынша 

қасақана кісу өлтіру 

оқиғаларының 

деңгейі, 2011 ж.



жүктеу 1,18 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   33




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау