31
|
И.М.Сеченов
|
«Ми рефлекстер» авторы,
Ми қыртысының рефлекстік қызметін анықтады;
Физиологияның атасы;
1862 ж. орталық жүйке жүйесіндегі қозу мен тежелуді ашты;
Бұлшықеттердің босаңсуын зерттеген;
Қанда еріген газды алғаш рет зерттеген ғалым.
|
32
|
И.И.Мечников
|
Иммунитеттің негізін қалаған және фагоцитоздың қорғаныштық рөлін ашқан ғалым;
Лейкоциттердің қызметін толық зерттеген;
Фагоцитозды ашты;
Қантұрғынның споралыларға жататынын дәлелдеген;
- Зерттеулері тікентерілілердің төменгі сатыдағы желілілерге жалпы байланысты екенін дәлелдейді.
|
33
|
1880 ж. Н.И.Лунин
| |
34
|
1838 – 1839 ж. Т.Шванн, М.Шлейден
|
Жасуша теориясының негізін қалады
Өсімдіктер мен жануарлардың ағзасы жасушадан тұратындығын тұжырымдаған.
|
35
|
1868 ж. Ф.Мишер
|
Ядроның құрылысынан нуклеин қышқылын тапты
|
36
|
1951 ж. Э.Чаргафф
|
ДНҚ молекуласына 4 нуклеотид кіретінін тапты
|
37
|
1950 ж. М.Уилкинс
|
ДНҚ – ның кристалдық рентгенграммасын алды
|
38
|
Р.Франклин
|
ДНҚ молекуласының рентгенграммалық суретін бірінші түсірген ғалым
|
39
|
1953 ж. Дж.Уотсон, Ф.Крик
|
ДНҚ молекуласының құрылымдық моделін жасады
|
40
|
1930 ж. Г.Кребс
|
Лимон қышқылының айналымын ашты
|
41
|
1939 ж. Роберт Хилл
|
Су фотолизі реакциясын ашты
|
42
|
С.Н.Виноградский
|
Күкіртті бактерияларды зерттеді;
хемосинтез процесін ашты;
|
43
|
Ф.Мюллер, Э.Геккель
|
Биогенетикалық заңның авторлары
|
44
|
И.В.Мичурин
|
Ментор әдісімен шығарған алма іріктемесі – бельфлер – қытай, кадиль – қытай сорттарын шығарған;
Антоновка мен ананас ранетінің оңтүстік іріктемелерін гибридтендіру арқылы славянка алма ағашын алды;
|
45
|
М.Месильсон, Ф.Сталь
|
ДНҚ – ның екі еселену жолдарын болжаған
|
46
|
Грегор Мендель
|
Тұқымқуалаушылықтың негізгі заңдылықтарын алғаш ашқан ғалым;
1865 ж. тұқым қуалау заңдылықтарын ашты;
Тәжірибелерінде белгілердің тұқымқуалаушылығын зерттеудегі қолданған әдісі – гибридологиялық;
Тәжірибе жасаған өсімдігі – бұршақ;
Оның зерттеуіндегі асбұршақтарға тән белгілер – өздігінен тозаңданушы өсімдіктер;
І заңы – бірінші ұрпақтың біркелкілік заңы (фенотипі де, генотипі де біркелкі);
ІІ заңы – белгілердің ажырау заңы;
ІІІ заңы – тәуелсіз тұқым қуалау заңы;
Генетиканың негізін салушы.
|
47
|
1906 ж. У.Бэтсон
|
«Генетика» терминін енгізді
|
48
|
1909 ж. В.Иогансен
|
«Генотип», «Фенотип» ұғымдарын қалыптастырды;
«Популиция» терминін енгізді;
Популяцияның генетикалық құрылымын зерттеген ғалым;
|
49
|
Т.Морган
|
Тіркесіп тұқымқуалау заңын ашты;
1914 ж. тұқым қуалаудың хромосомалық теориясын ашты;
Генетикалық зерттеулер жүргізуге қолайлы жәндік дрозофила шыбынына тәжірибе жүргізді
|
50
|
Х. Де Фриз
|
«Мутация» терминін қалыптастырды
|
51
|
1908 ж. Г.Харди, В.Вайнберг
|
Популяциядағы генотип пен фенотиптің таралу жиілігін анықтайтын формула ұсынды
Харди – Вайнберг теңдеуі – ешқандай сыртқы факторлар кедергі келтірмейтін еркін будандастырылатын популяция тепе – теңдікті сақтай алады
Харди – Вайнберг формуласы: P2AA+2PgAa+g2aa
|
52
|
1914 ж. Дж.Шелл
|
«Гетерозис» ұғымын енгізді
|
53
|
Н.С.Бутарин, Ә.Есенжолов, А.Жандеркин
|
Қойдың арқар – меринос тұқымын шығарды
|
54
|
В.А.Бальмонт
|
Басшылығымен елімізде алғашқы етті – жүнді бағыттағы қой тұқымы – қазақтың биязы жүнді қой тұқымы шығарылды.
|
55
|
Б.М.Мусин, Н.З.Ғалиакберов
|
Қазақтың ақбас сиырын шығарды
|
56
|
Д.Н.Пак
|
Басшылығымен Алатау сиыры шығарылды
|
57
|
Ф.М.Мұқамбетқалиев
|
Басшылығымен Қазақстанда алғаш рет трансплантациялық жолмен – қозы алынды
|
58
|
К.Корренс, Э.Баур
|
Цитоплазмалық тұқым қуалауды зерттеудің негізін салған
|
59
|
1969 ж. Х.Г.Корана
|
Генді химиялық жолмен қолдан синтездеуді алғаш жүргізген
|
60
|
К.Мыңбаев
|
Қазақстанда қант қызылшасы мен кендірді биологиялық сұрыптау жағынан ғылыми тұрғыда сипаттаған ғалым
|
61
|
К.Линней
|
«Табиғат жүйесі», «Ботаника философиясы» авторы;
Жүйелеудің атасы;
1735 ж. адамды сүтқоректілер класы, приматтар тобына жатқызған ғалым;
Креоционизм теориясын қолдады;
Жануарларды жіктеудегі табиғи жүйенің негізін қалады;
Жануарларды жүйелеу кезінде түрді негіз етіп алды;
Тірі ағзаларды жүйелеудегі жіберілген кемшіліктері – сыртқы ұқсастығына ғана негізделген;
1785 ж. ең алғаш шөп бақаны сипаттап жазды;
1735 ж. жорғалаушылар мен қосмекенділерді бір классқа – сұмпайылар (гады) класына біріктірді;
1750 ж. «Жануарлар тіршілігі» атты еңбегінде құстардың ұшып келуі мен ұшып кетулерін тіркеуді ұсынады
|
62
|
Ж.Б.Ламарк
|
«Зоология философиясы» авторы;
«Саңырауқұлақтардың өздігінен дүниеге келуі» авторы
1802 ж. «Биосфера» терминін енгізді;
1809 ж. эволюциялық ілімнің ең алғаш негізін салушы;
Еңбектерінің мәні: тірі материяның қарапайымнан күрделене беретінін мазмұндау;
Адамның адамтектес маймылдардан шыққандығы туралы алғаш жазған ғалым;
Біртіндеп көтерілу – градацияны ашты;
Омыртқасыздарды 10 классқа бөлу арқылы жіктеудегі табиғи жүйенің негізін қалады;
Алғашқы тұтас эволюциялық теория жасаған трансформист
|
63
|
Н.Ф.Тимофеев – Ресовский
|
«Микроэволюция» терминін ұсынды
|
64
|
Ю.А.Филипченко
|
«Макроэволюция» терминін ұсынды
|
65
|
А.Н.Северцев
|
Биологиялық алға басу жетістіктерінің негізгі жолдары туралы ілімді зерттеді;
Эволюцияның негізгі бағыттарын анықтады;
|
66
|
А.Н.Северцев, И.И.Шмальгаузен
|
Органикалық дүние эволюциясының биологиялық прогресстерін анықтады
|
|
