Арнайы психолгияның жалпы негіздері

жүктеу 102,96 Kb.

бет	12/44
Дата	21.12.2022
өлшемі	102,96 Kb.
	#40714

1 ... 8 9 10 11 12 13 14 15 ... 44

АРНАЙЫ ПСИХОЛОГИЯ СҰРАҚТАР (копия)[1]

Баланың психикалық дамуындағы әртүрлі факторлардың ролі

Есту қабілеті бұзылған балалардың танымдық қабілетінің даму ерекшеліктері

Есту мҥмкіндігінің орнын толтыруда, кӛру арқылы қабылдау қабілетінің маңызы зор. Кӛру арқылы қабылдау қабілетін, баланың жасқа сай даму кезеңдерімен бірге қарастырған дҧрыс. Жоғарыда айтылып ӛткендей, бҧл балалардың сау балаларға қарағанда, заттардың кескіндерін тану дағдысы кеш қалыптасады. Қиын жағдайларда (мысалы, заттардың кескіндері таныс емес кҥйде тҧрғанда), есту қабілеттері зақымдаған балалардың мҥмкіндіктері айқын кӛрінеді. Демек, саңырау балалардың қабылдауындағы аналитикалық тип, қабылдаудың синтетикалық типінен басым екендігі белгілі болады.
Заттардың формаларын қабылдауға, олардың практикалық заттық-манипуляциялық әрекеттері, оны тиісті сӛздермен белгілеуді меңгеруі кӛмектеседі. Мектепке дейінгі жастағы саңырау балаларда, 2-5 бӛліктен тҧратын кеспе суреттерді қҧрастыруға мҥмкіндік беретін, заттарды тҧтас тҥрінде қабылдау қабілеті қалыптасады.

Баланың психикалық дамуындағы әртүрлі факторлардың ролі

Баланың психикалық дамуы жас ішінде бала қимылқозғалыстарының дамуы және психикалық процестері мен қасиеттерінің қалыптасуы жағынан үлкен жетістіктерге жетеді. Ол басын ұстауды, отыруды, еңбектеуді, ақырында, тік тұруды және бірнеше қадам жасауды үйренеді. Үш-төрт айлық кезде жармасу қимылдары дами бастайды. Бала өзін қызықтырған жарқырауық затқа ұмтылады, оған қолын созады, ұстауға тырысады. Алғашқыда бұл қимылдар жөнді үйлеспейді: нәресте жиі қателіктер жіберіп, ұстай алмай қалады. Бірақ біртіндеп қимылдар ұсталынатын заттардың орнына, көлеміне және түріне орай нақтылана бастайды. Бұл тектес қимыл белсенділігінің орасан зор маңызы болады. Солардыд арқасында бала бірсыпыра қажетті қимыл дағдыларын игереді. Мұның үстіне заттардың қасиетіне практикалық икемделу бул қасиеттердің көзбен көріп қабылдауда ерекшелене бастауына алып келеді. Егер бала бастапқыда қолын заттардың касиеттеріне көптеген байқаулар арқылы ыңғайлап, сыртқы бағдарлау кимылдарын жасайтын болса, кейін осы бағдарлау қимылдары интериоризацияланады — көріп қабылдауға ауысады. Баланың психикалық белсенділігінің сипаты өзгереді. Әдейі іс-әрекет жасау тенденциясы көріне бастайды. Балада кездейсоқ кимылдарды қайта жаңғырту мүмкіндігі қалыптасады. Бұл қимылдарды жасаудан бұрын сәби оларды алдын ала болжап қоймаса да, осы қимылға байланысты қоршаған ортаның өзгерісін көру үшін қимылды әдейі қайталауға нәресте кабілетті болады.

жүктеу 102,96 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 8 9 10 11 12 13 14 15 ... 44