Тақырып 14. Сыртқы экономикалық қатынастар жүйесіндегі қаржы

Тақырып 14. Сыртқы экономикалық қатынастар жүйесіндегі қаржы

1. Сыртқы экономикалық қызмет түрлері, олардың сипаттамасы.

2. ҚР-дағы СЭҚ және оның даму келешегі.

3. Салықтық және кедендік реттеу.

4. Елдің төлем балансы.
Сыртқы экономикалық қызметтерге мыналар жатады: сыртқы сауда, ше-телдік инвестиция, халықаралық қаржылық-несиелік ұйымдарға қатысу, ғы-лым, техника, мәдениет, туризм саласындағы ынтымақтастық, елшілік, консул-дық және шетелдегі басқадай персоналдарды қанымдау бойынша есеп айырысу.

ҚР сыртқы экономикалық қызметінің маңызды аспектісі - шетел инвестор-ларының қатысуы және республика экономикасын тұрақтандыру үшін шетел несиесін тарту. Бұл қаражаттар халық шаруашылығының құрылымын жетілді-ру, нарықты тұтыну тауарларымен толықтыру және экспорттық потенциалды кеңейту мәселелерін шешуге мақсатты түрде және эффективті пайдаланылуға тиіс. Шетел капиталы несие, ресми көмек, әртүрлі инвестиция түрінде түседі.

Қазақстан ХВҚ, Халықаралық Даму және реконструкциялау банкі, Халық-аралық қаржылық корпорацияның мүшесі, Европалық Даму және реконструк-циялау банкі және басқаларымен байланыс орнатқан. Осыған байланысты рес-публика аталған ұйымдарға қатысу міндетін мойнына алады, мүшелік жарна. Қарыздық операциялар мен Халықаралық қаржылық қорларға қатысудан туын-дайтын мәмілелер бойынша қажет төлемдерді жүзеге асырады.

Сыртқы экономикалық қызметті мемлекеттік реттеу тәсілдері төмендегідей:

Импорттық-кедендік баж жүйесі ұлттық өндірісті шетел өнімінің экспан-сиясынан қорғайды.

- «валюталық интервенцияны» жүзеге асыру үшін Ұлттық банк;

- займа туралы келісім-шартта белгіленген мерзімде өтеу кестесіне сай қа-рызды өтеу; халықаралық ұйымдарға мүшелік жарнаны төлеу; елшілік, консул-дық, өкілдіктердің жұмысын қаржыландыру үшін Қаржы министрлігі;

- мемлекет қажеттілігін қанағаттандыру, яғни импорт бойынша тауарлар мен алғашқы қажеттілік заттарын; шикізат пен жанармайды; техниканы орта-лықтандырған түрде сатып алу үшін Үкіметтік органдар;

1. Сыртқы экономикалық қызмет түрлері қандай және оларға сипаттама беріңіз.

2. ҚР-дағы СЭҚ-тың алатын орны.

3. Салықтық және кедендік реттеу жайлы айтыңыз.

4. Қазақстанда қандай баждар қолданылады?

5. Қазақстанның төлем балансы туралы айтыңыз.

2. Инфляцияның түрлері мен типтері.

3. Мемлекеттің инфляцияға қарсы саясаты.
Инфляция – бұл тауар мен қызметке баға жалпы және теңсіздікте өсетін жағдайда байқалатын, ақшаның құнсыздауы. Инфляция кезінде қоғамдық ұдайы өндіріс процесі мен артық ақшаның шығуы арасындағы диспропорцияға байла-нысты ақша айналыс заңы бұзылады. Ақшаның құнсыздануына ықпал ететін фак-торлар: айналысқа артық ақшаның шығуы; үкіметке сенімнің болмауы.

Инфляция қаржы мәселелерімен байланысты, себебі инфляции құбылысы мынадай қаржылық факторларға тәуелді: белгілі салық формалары мен әдістерін қолдану; мемлекеттік бюджет арқылы инфляциялық сипаттағы шараларды қар-жыландыру көлемі; мемлекеттік бюджет тапшылығын жабу тәсілдері; мемлекет-тік қарыз мөлшері. Инфляция сипаты мен оның әрекеті 10-суретте көрсетілген.

Қаржы және инфляция өзара байланысты: қаржы инфляциялық процес-терді жеделдетсе, инфляция қаржылық қатынастарға ықпал етеді. Ақшаның құнсыздануы және бағаның өсуі бюджет шығындарын өсіріп, мемлекеттің нақ-ты табысын азайтады, салықтың ауыртпалығын күшейту қажеттілігін тудыра-ды, мемлекеттік бюджет тапшылығына байланысты мемлекеттік қарызды өсіре-ді. Инфляция қарқынының жоғары болуы мемлекеттің қаржылық ресурстарын құнсыздандырады, өйткені салықтық кірістер мен займалар белгілі уақыт өт-кенде түседі. Сондықтан құнсызданады. Сәйкесінше мемлекеттік қарыз мәселе-сі шиелене түседі. Өйткені мемлекет қарыз тарту үшін өз бағалы қағаздарының түсімділігін ссудалық пайыз деңгейінен жоғары көтеруге мәжбүр. Осыған бай-ланысты мемлекеттік қарыздың номинал құны өседі.

Сурет 10 – Инфляция сипаттамасы және оның әрекеті

Инфляция типтері: сұраныс инфляциясы (тұтынушылар инфляциясы) жә-не шығын инфляциясы (өндірушілер инфляциясы).

Инфляцияның көріну формасы – ақшаның құнсыздануы сәйкесінше өнім, тауар мен қызмет бағасының өсуімен өрнектелген, олардың сатып алу құнының құлдырауы.

Инфляцияға қарсы саясат: бейімдеу саясатын жүргізу немесе инфляцияға бейімдеу (табысты, жалақыны, пайыздық ставкаларды, инвестициян индекстеу шараларын қолдану); компаниялар мен фирмалар қысқа мерзімді жобаларды іс-ке асырады, жеке тұлғалар қосымша табыс көздерін іздестіреді, т.б.; инфляция-ны азайту немесе басу бойынша инфляцияға қарсы шаралар өткізу.

Инфляцияға қарсы фискальдық саясат салықты көбейту, мемлекет шығын-дарын азайту, соның негізінде мемлекеттік бюджет тапшылығын төмендету жолымен жүріледі.

Салық саясаты инфляция жағдайында өзара байланысты, бірақ қарама-қай-шы екі мәселені шешеді: біріншіден, мемлекеттік бюджетті теңестіруге және тапшылықты жоюға қол жеткізу үшін оның табысының деңгейін көтеру; екін-шіден, өндіріс және айырбас сферасында экономиканың алдыңғы қатарлы зве-ноларының экономикалық белсенділігін жандандыру.

Салықтық инфляцияға қарсы саясат жанама салық салуды қысқартуды біл-діреді. Жанама салықтар инфляциялық сипатта болады, себебі бағаны артты-рып, сұранысты азайтады. Жоғары салыққа ықпал етудің екінші аспектісі олар-дың өндіріске көрсеткен қысымы болып табылады, өйткені ұсынысты шектей-ді. Үшіншіден, айтарлықтай салықтық ауыртпалық әдетте, салық жүйесін күр-делендіретін көп түрлі салықтың әрекетімен байланыстырылады, ол салықтан қашуға әкеп соғады. Сондықтан инфляция жағдайында тұтынуға салық салуға бағытталған жеңілдік шарттарымен қиындатылмаған қарапайым және сенімді салық жүйесі болғаны жөн. Бұл талаптарға мүлік құнына байланысты жоғары дәрежеде дифференцияланған ставкасы бар табысқа салынатын салық және мү-ліктік салық сәйкес келеді.

Мемлекеттік шығындарды қысқарту ол процестің бюджеттік сфераға да, мемлекеттік шаруашылық субъектлерге қатысты материалдық өндіріс сферасы-на да қолданылады. Мұнда соңғы жағдайда инфляцияға қарсы шаралар инфля-цияның екінші құраушыларына – шығын немесе өндірушілердің инфляциясына қатысты болып келеді. Сондықтан олардың ықпалы жеке-жеке қарастырылады. Мұнда инфляцияның екі түрі мен себептері мен қарама-қарсы әрекеттің кешенді тәсілдерінің өзара байланысы байқалады.

Жалпы мемлекеттік және жергілікті деңгейдегі бюджеттік шығындардағы негізгі бағыт – барлық статьялар бойынша оларды ең жоғары мөлшерге дейін қысқарту. Әрине, зейнеткерлерді, оқушыларды, табысы шектеулі жұмыскерлер-ді қорғау бойынша өмірлік маңызы бар әлеуметтік қажеттіліктер қамтамасыз етілуі тиіс.

Сыртқы экономикалық қызметті көрсететін төлем балансы тұрғысынан инфляцияны төмендету шаралары оның құрылымын жақсарту, импорттық та-уарлар мен қызметтердің ішкі сұранысын отандықтарына ауыстыру есебінен сыртқы сұранысқа қатысты экспорттық өндіріс икемділігін арттыру. Бұған нақ-ты деңгейде валюталық курсты бедгілеу саясатын өткізу, инфляциялық белсен-ділік кезеңінде сауда және валюталық шектеудің рационалды үйлесім табуы, инфляция қарқынын азайтқан кезде сыртқы экономикалық қатынастарды либе-ралдандыру жолымен қол жеткізіледі.Егерде ұлттық экономика экономикалық өсуі төмен тіпті нөлдік қарқынмен мінезделсе, онда өмір сүру деңгейі көтерілуі мүмкін емес.Инфляция әр түрлі әлеуметтік-экономикалық қиындықтар туғызады.Инфляцияның салдарлары әр алуан, өзара қайшылықта болады және мынадай жағдайларға әкеп соқтырады.Біріншіден, ол ұлттық табыс пен байлықты қоғамның әр түрлі топтарымен, экономикалық және әлеуметтік институттар арасында қалай болса солай және болжамсыз қайта бөлуіне мәжбүр етеді.Қаражаттар жеке сектордан мемлекет тарапына қайта бөлінеді. Инфляция факторының біреуі болып табылатын мемлекет бюджетінің тапшылығы, инфляциялық салықпен өтеледі. Осыны нақты ақша қалдықтарының барлық ұстаушылары төлейді. Ол өзімен-өзі, автоматты түрде төленеді, өйткені инфляция кезінде ақша капиталы құнсызданады.Инфляциялық салық нақты ақша қалдығы құнының өмендегенін көрсетеді. абысты мемлекет пайдасына қайта бөлудің келесі жолы, ол- ақша басып шығаруға монополиялық құқықтың болуынан пайда болады. Қосымша басылып шыққан банкноттар номиналдарының сомасы мен оларды басып шығаруға жұмсалған шығындардың айырмасы сеньораж деп аталады. Ол мемлекеттің басып шығарған ақша үшін алатын нақты ресурстарының санына тең болады. Сеньораж халықтың өздерінің ақша қалдықтарының нақты құнын ұстап тұрған жағдайдағы инфляциялық салыққа тең болады.

Бақылау сұрақтары:

1. Қаржы мен инфляцияның өзара байланысы қандай?

2. Инфляцияның қандай түрлері бар?

3. Инфляцияның типтеріне сипаттама беріңіз.

4. Мемлеке инфляцияға қарсы қандай саясат жүргізеді.

Студенттердің білімін тексеру үшін тест тапсырмалары.

1. Қаржы туралы алғашқы еңбектің авторы кім?

A) Ксенофонт

B) Ж. Боден

D) Вознесенский

2.Аристотельдiң қандай еңбегiнде қаржы облысы жөнiндегi оның көзқарасы қарастырылған?

A) Республика жөнiндегi алты кiтап

B) Афиндiк республиканың кiрiсi жөнiнде

C) Халық байлығының себебi жөнiнде

D) Афиндiк мемлекеттiк құрылыс

E) Капитал

3. Қаржының арнайы белгiсiне не жатады?

A) қор формасының бар болуы

B) құн қозғалысының эквивалентсiз сипаты

C) құн қозғалысының эквиваленттiк сипаты

D) қаржылық қатынастарда әрекет етудiң тәсiлi ретiндегi әдiстер, мiндеттi сипаттамаға ие болады

E) қаржылық қатыастар өзiнiң негiзiнде бөлiну болып табылады

4. Қандай экономикалық категория нәтижесінде ұдайы өндіріс процесіне қатысушылар-дың әртүрлі қажеттіліктерін қанағаттандыруға арналған ақшалай табыстары, жинақтары мен қорлары қалыптасып, қолданылатын қоғамдық өнім құнын бөлу және қайта бөлу процесінде туындайтын, ерекше экономикалық қатынастар жиынтығы ретінде сипатталады?

А) несие

В) таза табыс

С) салықтар

D) қаржы

5. Кірістер мен жинақтардың қалыптасу, ақша қорларын құру және пайдалану процестері ненің объектісі болып табылады?

А) қаржылық бақылау

В) мемлекеттік несие

С) қаржылық жоспарлау

D) қаржылық болжау

Е) аудиторлық бақылау

6. Бөлу және қайта бөлу процесі арқылы қоғамдағы ақшалай қатынастардың айтарлықтай бөлігін қамтитын экономикалық категория не деп аталады?

А) ақша

B) несие

D) бюджет

E) салық

7. Қаржылық жүйенің әр саласы өз міндеттерін иеленеді. Бұл қаржылық жүйенің қай қағидасы?

А) біртұтастық қағидасы

B) жалпы ұлттық қағидасы

C) дербестік қағидасы

D) ұйымдастыру қағидасы

E) дұрыс жауабы берілмеген

8. Қаржының негізгі қызметтерін көрсетіңіз.

А) бөлу, қайта бөлу

B) реттеу, жоспарлау

C) жоспарлау және болжау

D) бақылау, жоспарлау

E) бөлу және бақылау

9. Материалдық шығындарға не жатады?

A) амортизациялық төлемдер

B) таза табыс

C) халықтан алынатын салық

D) әлеуметтік салық

E) трансферттер

10. Қаржылық ресурстардың анықтамасын таңдаңыз.

A) жалпы қоғамдық өнім мен ұлттық табысты бөлген және қайта бөлген кезде мемлекет, кәсіпорын, бірлестіктер қалыптастыратын ақшалай жинақтар

B) ұлттықтабысты бөлу және қайта бөлудің бірыңғай процесі

C) қоғамдық өнім мен ұлттық табысты бөлуге бақылау жасау кезінде көрінеді

D) қаржылық қатынастарды басқару тәсілдерінің жиынтығы

E) ақша-қаражаттарының мақсатты қорлары қаржылық қатынастардың негізі болып табылады

11. Қаржының мәнін не анықтайды?

А) қаржылық механизм

B) қаржылық жүйе

С) елдегі саяси жағдай

D) оның қызметтері

Е) елдегі экономикалық саясат

12. Ақшаның негізгі қызметтерін көрсетіңіз

А) бөлу құралы, жинақтау құралы

B) экономикалық категория, табыс, еңбек ақы

C) құн өлшемі, дүниежүзілік ақша, төлем құралы

D) айналыс құралы

E) қаржылық есеп айырысу құралы, айналыс құралы

13. Қаржыны басқару, жоспарлау, ұйымдастыру әдiстерi, формалары мен түрлерiнің жүйе-сi не деп аталады?

A) қаржылық механизм

B) қаржылық жүйе

C) қаржылық бақылау

D) қаржылық қатынастар

E) қаржылық құрылым

14. Қаржылық жүйені ұйымдастырудың неше қағидасы бар?

A) 3

B) 2

D) 8

15. Белгілі мақсаттарға арналған ақша-қаражаттары

A) қаржылық қорлар

B) қаржылық резерв құру

C) коммерциялық ұйымдар

D) мемлекеттік бюджеттер

E) мемлекеттік ресурстар

16. Қаржылық жүйе дегеніміз...

A) қаржылық қатынастарға басқару формасын беретін өза-ра байланысты сфералар, ақша-қаражаттар қорлары мен басқару аппаратының жиынтығы

B) орталықтандырылған қаржылық органдар арқылы мемлекет жүргізетін бірыңғай саясат

C) бірыңғай құқықтық базаға негізделген құқықтық базалық әдістер

D) бірыңғай мақсат арқылы анықталатын жүйе

E) мемлекеттің аймақтық қаржылық қатынастарымен анықталатын жүйе

17. Қаржылық бақылаудың ерекшелігі неде?

А) санмен көрсетілетіндігінде

B) мемлекетпен бақыланатынында

C) ақшалай формада жүзеге асырылатындығында

D) натуралды формада жүзеге асырылатындығында

E) жоспарлаусыз мүмкін еместігінде

18. Мемлекеттің қаржылық саясатының мазмұны:

А) экономикалық заңдардың қызметі, экономика жағдайын, келешекті зерттеу негізінде елде қаржыны дамытудың ғылыми негізі бар тұжырымын жасау

B) экономикалық саясаттың мақсаттары мен міндеттеріне сай қаржылық саясат-тың стратегиялық және тактикалық шараларын қалыптастыру

С) экономикалық заңдар әрекетін ескере отырып, қоғамның даму міндеттеріне сай қаржыны жоспарлы түрде ұйымдастыру

D) экономикалық қайта құрудың түбегейлігіне байланысты қаржылық механизм арқылы белгіленген әрекеттерді тәжірибеге енгізу

Е) салалардың, аудандардың және елдің даму келешегін анықтау

19. Материалдық, еңбек және қаржылық ресурстардың тепе-теңдігін, кіріс пен шығын байланысын не қамтамасыз етеді?

А) ұйымдастыру

B) қаржы

D) жауапкершілік

Е) жою

20. Үй шаруашылығы бюджетін қандай ресурстар құрайды?

B) қаржылық ресурстар

С) табиғи ресурстар

D) еңбек ресурстары

Е) дұрыс жауабы берілмеген

21. Әлеуметтік трансфертті көрсетіңіз.

А) акция және басқадай бағалы қағаздар бойынша дивидендтер мен ұтыстар

B) жеке шаруашылықтан алынған азық-түлік өнім-дерін сатудан, көрсетілген қызметтерден түскен табыс

С) алименттер

D) зейнетақы

Е) туыстар мен таныстардан түскен түсімдер

22. Салық салудың әділдік қағидасы деген не?

А) салық анық болуға тиіс

В) салық жүйесі ҚР барлық территориясындағы барлық салық төлеушілер үшін бірыңғай болып табылады

С) нормативтік құқықтық актлерді ресми баспаларда міндетті түрде басу қажет

D) салық төлеуші бекітілген мерзімде толық көлемде салық міндеттемесін орындауға міндетті

Е) ҚР - дағы салық төлеу барлығына ортақ және міндетті болып табылады

23. Баж деген не?

А) салық

В) салық төлеушiлердiң садақасы

С) арнайы өкiлеттi органдар әрекет жасағаны үшiн алынатын ақшалай алымдар

D) басқа мемлекеттерге берiлетн iзгiлiк көмек

Е) салық жеңiлдiктерi

24. ҚҚС салу объектісі

А) қосылған құн

В) салық салынатын айналым және салық салынатын импорт

С) акциз салынған құнның бөлігі

D) көрсетілген қызметтер

Е) интеллектуальдық меншік объектілері

25. Мемлекеттік қаржы құрамына төмендегілердің қайсысы кірмейді?

А) мемлекеттік бюджет

B) бюджеттен тыс қорлар

С) мемлекеттік несие

D) кәсіпорын және ұйым қаржысы

Е) үй шаруашылығы қаржысы

26. Мемлекеттiк кiрiстер жүйесi не арқылы анықталады?

А) елiмiздiң халықтар саны

В) тауарлы-ақшалай қатынастардың даму деңгейi

С) кәсiпорын есебi

D) шаруашылық субъектiлер саны

Е) еңбекке қабiлеттi халықтар саны

27. Әр түрлі деңгейдегі бюджет орталығына жататын ұлттық кіріс бөлігі не деп аталады?

А) бюджет кірісі

В) кәсіпорын кірісі

С) үй шаруашылығының кірісі

D) бюджеттен тыс қорлар кірісі

Е) шаруашылық субъектілерінің кірісі

28. Бюджет кірісіне төмендегілердің қайсысы жатпайды?

А) салықтық түсім

В) салықтық емес түсім

С) арнайы алынған трасферттер

D) капиталмен жасалған операция кірісі

Е) үй шаруашылығының кірісі

29. Төменде аталғандардың қайсысы ҚР бюджет құрамына кірмейді?

А) республикалық бюджет

B) жергілікті бюджет

С) облыстық бюджет

D) аудандық бюджет

Е) муниципалдық бюджет

30. Қазақстан Республикасының ұлттық қоры қандай қызметті орындайды?

А) жинақ және тұрақтандыру

В) ынталандыру және қайта өндіру

C) ынталандыру және бөлу
D) экспорттық және бөлу
E) ұйымдастырушылық және қайта өндіру

31. Белгілі ақы төлегені үшін уақытша пайдалануға тауар және ақша формасында берілетін, мемлекет аралық экономикалық қатынастар сферасындағы елдердің материалдық ресурстарының қозғалысы не деп аталады?

А) ішкі мемлекеттік несие

В) халықаралық мемлекеттік несие

С) сыртқы мемлекеттік несие

D) ломбардтық несие

Е) ипотекалық несие

32. Ашық несие сызығы аясындағы сериялармен ссудалар беруге негіз болатын жекелен-ген несиелік келісімдер не деп аталады?

А) субвенция

В) субсидия

С) дотация

D) келісім

Е) транш

33. Мемлекеттік несие дегеніміз...

А) қаржы сферасындағы бөлу процестерін қамтамасыз ететін және шығынды қамтитын елдің негізгі қаржылық жоспары

B) ұлғайтылған ұдайы өндірістің негізгі жақтарын ақшалай түрле көрсететін жүйе

С) мемлекеттік займалар бойынша есептелген пайыздарды қоса отырып, шығарылған пайыздар бойынша қарыз сомасы

D) қарыз алушы ретінде өз органдары атынан мемлекет, несие беруші ретінде жеке және заңды тұлғалар қызмет ететін несиелік қатынастар жиынтығы

Е) мемлекеттегі жеке қызмет жүргізетін кәсіпорындардың қаржысын қамтитын сфера

34. Сақтандырудың экономикалық категориясының материалдық заттық жүктеушісі:

A) сақтандыру агенттері

B) сақтандыру жағдайы
C) сақтандыру заттары
D) сақтандыру қорлары
E) сақтандыру жарнасы

35. Сақтандыруды жүргізетін және сақтандыру сомасын төлеуді немесе залалды өтеу міндетін мойнына алатын ұйым не деп аталады?

A) сақтандырушы
B) сақтандыру тлемін жинаушы
C) сақтандыру төлемін алушы
D) мемлекеттік сақтандырушы
E) сақтанушы

36. Сақтандыру бойынша бекітілетін сақтандыруды қамтамасыз етудің нақты мөлшері не деп аталады?

A) сақтаныдыру жағдайы
B) сақтандыру купоны
C) сақтандыру қорытындысы
D) сақтандыру сомасы
E) сақтандыру дивиденді

37. Төменде аталғандардың қайсысы мемлекеттік қаржылай жүйеге келтіру түрлері түсінігіне енбейді?

А) салықтық

В) бюджеттік

С) кедендік тарифтік

D) мемлекеттік несиелік

Е) сыртқы

38. Нарықтық экономикада экономиканы мемлекеттік реттеудің қандай әдісі басым болады?

А) тікелей

B) сыртқы

С) ішкі

D) жанама

Е) тікелей және жанама

39. «Салық ставкаларының белгілі шекке дейін өсуі салық табыстарын өсіреді, одан кейін өсім баяулайды, ал одан кейін бюджет табысы күрт төмендейді» тұжырымды кім жасаған?

А) А.Смит

B) А.Лаффэр

С) Д.Курно

D) К.Маркс

Е) Д.Рикардо

40. Салықтың инвестициялық саясатқа ықпалын теориялық түрде кім дәлелдеді?

А) Д.Курно

B) К.Маркс

С) А.Лаффэр

D) Д.Рикардо

Е) А.Смит

41. Бағалы қағаздармен жасалатын операцияларды брокердің (дилердің) атынан немесе клиенттің атынан немесе тапсырмасымен жүзеге асыратын біліктілігі бар брокер (дилер) маманы:

А) маклер

В) трейдер

С) андерайтер

D) регистратор

Е) эмитент

42. Бағалы қағаздардың төменгілерге қайсысы жатпайды?

A) лотереялық билеттер.
B) акциялар .
C) облигация.
D) депозиттік сертификат.
E) ұлттық банктің қысқа мерзіміді ноталары.

43. Бағалы қағазды айналымға шығару не деп аталады?

А) эмиссия

B) реэмиссия

С) айналымға жіберу

D) айырбастау

Е) алмастыру

44. Бағалы қағаздар эмитентіне кімдер жатпайды?

А) ААҚ

В) ЖШС

С) жергілікті әкімшілік органы

D) Ұлттық банк

Е) жеке банк

45. Қандай бағалы қағаздар туынды деп аталады?

А) басқа бағалы қағаздар арқылы өрнектелетін құнға ие болатын бағалы қағаздар

В) мүлікке, жерге құқық болып табылатын

С) ақша – қаражаттарына құқық болып табылатын

D) негізгі бағалы қағазды сатып алу немесе сату құқығын куәландырмайтын

Е) өнімге құқық болып табылатын

46. Акция – бұл ... бағалы қағаз.

А) мүлікке меншік пырағы болып табылмайтын

В) мүлікке меншік пырағы болып табылатын

С) туынды бағалы қағаз болып табылатын

D) өтелу мерзімі 1 жыл болатын

Е) сатылмайтын және сатылып алынбайтын

47. Сыртқы экономикалық реттеудің қандай тәсілдері бар?

А) халықаралық және шетелдік

B) аймақтық және халықаралық

С) ашық және жабық

D) қысқа мерзімді және ұзақ мерзімді

Е) тікелей, жанама

48. Бір елдің ақша бірлігінің басқа елдің ақша бірлігімен өрнектелген бағасы:

А) валютаның номиналдық құны

B) валютаның нақты құны

С) валюталық курс

D) тариф

Е) кедендік тариф

49. Инфляция типтерін көрсетіңіздер.

А) ішкі және сыртқы инфляция

B) шағын және үлкен инфляция

С) экспорттық және импорттық инфляция

D) тұтынушылар және сатушылар инфляциясы

Е) сұраныс инфляциясы және шығын инфляциясы

50. Инфляция типтерін көрсетіңіздер.

А) ішкі және сыртқы инфляция

B) шағын және үлкен инфляция

С) экспорттық және импорттық инфляция

D) тұтынушылар инфляциясы және өндірушілер инфляциясы

Е) тұтынушылар және сатушылар инфляциясы

51. Төмендегі жауаптардың қайсысы инфляция себептеріне жатпайды?

А) қоғамдық өндіріс диспропорциясы

B) экономиканы монополияландыру

С) айналымға артық ақша шығару

D) мемлекеттік бюджет тапшылығы

Е) алтын қорының шектен тыс болуы

52. Төмендегі жауаптардың қайсысы инфляция себептеріне жатпайды?

А) қоғамдық өндіріс диспропорциясы

B) экономиканы монополияландыру

С) айналымға артық ақша шығару

D) инвестицияның қысқаруы

Е) үкіметке сенбеу

53. Төмендегі жауаптардың қайсысы инфляция себептеріне жатпайды?

А) қоғамдық өндіріс диспропорциясы

B) экономиканы монополияландыру

С) экономиканы басқарудың нашарлауы

D) айналымға артық ақша шығару

Е) үкіметке сенбеу

54. Төмендегі жауаптардың қайсысы инфляция себептеріне жатпайды?

А) қоғамдық өндіріс диспропорциясы

B) төлем дағдарысы

С) мемлекеттік бюджет тапшылығы

D) айналымға артық ақша шығару

Е) үкіметке сенбеу

55. Инфляция себептерін көрсетіңіздер.

А) қоғамдық өндіріс диспропорциясы, мемлекеттік бюджет тапшылығы

B) экономиканы монополияландыру,

С) мемлекеттік бюджет тапшылығы, үкіметке сенбеу

D) айналымға артық ақша шығару, қоғамдық өндіріс диспропорциясы, мемлекеттік бюджет тапшылығы

Е) жоғарыда берілген жауаптардың барлығы дұрыс

Ұсынылатын әдебиеттер тізімі

1. 
   Бабич A.M., Павлова Л.Н. Государственные и муниципальные финансы: Учебник для вузов. — М.: Финансы, ЮНИТИ, 1999. - 687с.
   
2. 
   Вавилов Ю.Я. Государственный долг. Учебное пособие для вузов. — М.: Перспектива, 2000. - 101с.
   
3. 
   Ван Хорн Дж. К. Основы управления финансами: перевод с англ. / под ред. Соколова Я.В. - М.: Финансы и статистика, 1999. - 569с.
   
4. 
   Вахрин П.И., Нешитой А.С. Финансы: Учебник для вузов. - М.: Информационно-внедренческий центр «Маркетинг», 2000. - 502с.
   
5. 
   3ейнельгабдин А.Б. Қаржы. - Алматы: Каржы-Каражат, 1999
   
6. 
   Кажикаримов Б.К., Омирбаев С.М. Теория финансов. Учебное пособие. - Караганда, КарГУ, 1991. - 80с.
   
7. 
   Ілясов К.К. Қаржы. – Алматы, ФинЭко, 2007
   
8. 
   Мельников В.Д., Ильясов К.К. Финансы. Учебник для вузов. - Алматы: ФинЭко, 2001
   
9. 
   Мельников В.Д. Основы финансов. Учебник для вузов. - Алматы: ТОО «LEM», 2005. – 560с.
   
10. 
    Родионова В.М., Шлейников В.И. Қаржылық бақылау: Учебник. - М.: ИД ФБК-ПРЕСС, 2002. - 320с.
    
11. 
    Теория финансов /под ред. Сабанти Б.М. - М: Менеджер, 2000
    
12. 
    Финансы. Денежное обращение. Кредит. Учебник для вузов под ред. Поляка Г.Б. - М.: ЮНИТИ-ДАНА, 2001. - 2-е изд. - 512с.
    
13. 
    Финансы. Учебник под ред. Ковалева В.В. - М.: ПБОЮЛ, 2001. - 640с.
    
14. 
    Финансы. Учебник для вузов под ред. Романовского М.В., Врублевской О.В., Сабанти Б.М. - М.: Перспектива, Юрайт, 2000. - 520
    

жүктеу 0,6 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: