Тақырып:
Қазақ мәдениеті: қалыптасуы, дамуы (ХҮІІІ-ХІХ , ХХ ғғ).
Қарастырылатын негізгі мәселелер:
1.Қазақ мәдениетінің қалыптасуы
2.Қазақ ағартушылығы феномені (ХІХ ғ)
3.ХХ ғасырдағы қазақ мәдениеті
1. Қазақ мәдениетінің қалыптасуы
Қазақ халқының ғасырлар бойы жасаған рухани мәдениетінің маңызды бір саласы - қазақ шежіресі екені анық. Қазақтың байырғы салт-дәстүрі бойынша әрбір қазақ азаматы өзінің жеті атасын білуге тиісті. Мұны балаларына үйрету әрбір атаның, отбасы тәрбиесінің негізгі міндеті болды. Ру, тайпа және жүздің шежіресін таратып айта алатын адамдар халық ішінде құрметтеліп “шежірешілер” деп аталды.
Қыстау
Көктеу
Жайлау
Күздеу
Қазақтың мал шаруашылығының өріс, қоныстары жылдың төрт маусымына қарай:
2. Қазақ ағартушылығы феномені (ХІХ ғ)
Қазақ ағартушылық Қазақстанның XIX ғасырдың екінші жартысындағы жағдайында əлеуметтік-экономикалық жəне мəдени прогресс жолындағы мықты қозғалыс беруші күшке айналып, орыс өркениетіне бейімделу жолында дамыды. Сонымен қатар отандық ағартушылар осы прогреске жету жолда өз мүмкіндігінше жағдай жасауға тырысты. Жалпы алғанда, Абайдың жəне басқа алғашқы қазақ ағартушыларының адамның ақыл-парасатын дəріптеуінің, надандықты, ескілікті, діни əдет-ғұрыптарды сынап-мінеуінің, сондай-ақ қажетті саяси-əлеуметтік өзгерістерді қазақ даласына енгізу қажеттілікті жəне басқа ағартушылық идеяларының зор прогресшіл маңызы болғанына толық сенім білдіреміз.
XVІІІ мен XІX ғасырдағы мәдениет.
1867-1868 жж. әкімшілік реформасы Ресейдің қазақ жеріндегі саяси-әкімшілік, әлеуметтік-экономикалық үстемдігін нығайту болса, ал қоныс аударушы орыс шаруаларын жаңа елдерде өзінің саяси-әлеуметтік тірегіне айналдыра отырды.
Қазаң төңкерісінен кейін Қазақстанның мәдени дамуында кейбір ілгерілеушіліктің болғанын айту керек. Оны тұтастай бір мәдени төңкеріс деп атайық.Бұл төңкеріс қилы-қилы жағдайлардың барысында мүмкін болды.
3.ХХ ғасырдағы қазақ мәдениеті
Мәдени-ағарту
Мәдени-ағарту жұмысының ошақтары- кітапханалар, мұражайлар, театрлар, жұмысшы клубтары, халық университеттері,көшпелі және жартылай көшпелі аудандардағы қызыл отаулар, қызыл керуендерден тұрды. 1922 жыл көктемінде республикада 77 орталық және 90 аудандық клуб, 33 аудандық халы үйі, 221 оқу үйі жұмыс істеді.
Қазан төңкерісіне дейін Қазақстанда жалпы қоры 98000 кітабы бар 139 кітапхана болса,1925 жылы олардың саны 300-ге жетті.1929 жылы республикада 494 оқу үйі,74 қызыл отау,11 театр,9 мұражай болды.Ал бірінші бесжылдықтың соңына қарай республикада 3569 кітапхана жұмыс істесе,1937 жылы олардың саны 2073-ке жетіп,қорында 2,5 миллион кітап болды.Ауылдық жерде 1747 кітапхана жұмыс істеді. Қазан төңкерісіне дейін Қазақстанда жалпы қоры 98000 кітабы бар 139 кітапхана болса,1925 жылы олардың саны 300-ге жетті.1929 жылы республикада 494 оқу үйі,74 қызыл отау,11 театр,9 мұражай болды.Ал бірінші бесжылдықтың соңына қарай республикада 3569 кітапхана жұмыс істесе,1937 жылы олардың саны 2073-ке жетіп,қорында 2,5 миллион кітап болды.Ауылдық жерде 1747 кітапхана жұмыс істеді.
YESSENOV
UNIVERSITY
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ!
Достарыңызбен бөлісу: |