Алматыкітап баспасы

93
Бұл есепте 
for
параметрлі цикл 
көмегімен 
сontinue
нұсқаулығын 
пайдаланып, оңай программа құ-
руымызға болады. Есептің про-
грамма коды 
4-суретте
, нәтижесі 
5-суретте 
берілген.
4-сурет. 
Программа коды (2-мысал)

5-сурет. 
Программа нәтижесі
for
циклімен жұмыс істеу
while
цикліне қарағанда күрделірек 
болғанымен, 
Python
-да бұл цикл − әмбебап. Циклді сандар тізбе-
гі, жолдар мен тізімдер сияқты объектілердің кез келгеніне қолда-
нуға болады. 2-мысалда біз 
for
циклін жолдық объектілерге қолдану 
әдісімен таныстық. 
Мысалы
Нәтиже
Aduyaaaakeraasd duykersd
1. 
Сontinue_нұсқаулығын_программа_құруда_пайдалану_қандай_қажеттіліктен_туындаған_3._Сontinue'>Сontinue
нұсқаулығының қызметі қандай?
2. 
Сontinue
нұсқаулығын программа құруда пайдалану қандай
қажеттіліктен туындаған?
3. 
Сontinue
нұсқаулығын қолдануға мысалдар келтір.
Өздеріңе таныс циклдік есептердің бірін таңдаңдар. 
Сontinue
нұсқаулығын пайдаланып, шығару жолын ұсыныңдар.
2-мысалдың 
4-суреттегі
программа кодына талдау жасаңдар. 
Осы мысалды 
for
циклінің орнына 
while
циклін қолданып 
шығаруға бола ма? Егер болса,
 4-суреттегі 
программа кодын-
да қандай өзгерістер жасау керек? Ойларыңды ортаға салың-
дар. Себебін түсіндіріңдер.
s=
input
('s=')
for
i 
in
 S:
if
i==
'A'
or
i==
'a'
:
continue
print
(i,end=
' '
)
4.4.3.py - C:/Users/User/AppData/Lo...
File Edit Format Run Options Window Help
Ln:5 Col:15
Pithon 3.7.4 Shell
File Edit Format Run Options Window Help
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.COM
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17 
мая
2019 
года
№
217

94
1-есеп. 
К
мен 
Р 
аралығындағы 
соңғы цифры 
t
-ға тең сандарды 
экранға шығаратын программа 
кодын құр.
2-есеп.
N
натурал саны берілген. 
Сол санда кездесетін барлық 
Р
цифрын өшіріп таста. Санды кері 
ретпен экранға шығаратын про-
грамма кодын құр.
3-есеп.
Ағылшынның кіші әріп-
терінен тұратын 
S
жол берілген. 
Осы жолдан дауысты дыбысты 
белгілейтін әріптерді өшіріп, дауыссыздарын экранға шыға-
ратын программа кодын құр. Ағылшын тілінде алты дауысты 
дыбыс бар. Олар: a, e, i, o, u, y.
4-есеп. 
Наурыз айында Қазақстанның барлық өңірінде ауа 
райы құбылмалы келеді. Көктем шығып, күн жылынса да, кей 
күндері ауа температурасы нөлден төмендейді. Еліміз бойын-
ша наурыз айының 
А
мен 
В
(1≤
А
≤
B
≤31) күндері аралығын-
дағы орташа ауа температурасы берілген. 
Сontinue
-ді пайда-
ланып, температура нөлден жоғары болған күндердің санын 
анықтайтын программа құрастыр. Деректерді енгізу тігінен 
орындалады.
N
мен 
M
бүтін сандары берілген.
 N
-нен бастап әрбір 3-ші тұрған 
санды қосатын программа кодын құрастыр.
Мысалы
Нәтиже
10 39 7
17 27 37
Мысалы
Нәтиже
knkauseqiytraa knksqtr
Мысалы
Нәтиже
2547585 5
8742
Мысалы
Нәтиже
10 19
− 5 3 4 − 2 3 − 1 4 7 10 7
7
Мысалы
Нәтиже
Түсініктеме
21 34 
135
21 + 24 + 27 + 30 + 33 = 135
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.COM
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17 
мая
2019 
года
№
217

95
Python
тілінде программалауда 
break
цикл басқару 
нұсқаулығын қандай жағдайда қолдануға болады?
Break_нұсқаулығын_for_параметрлі_циклі_мен_while'>Break циклін басқару
4.5
Күнделікті өмірде жүріп жатқан белгілі бір циклдік процесті 
бірден тоқтата салуға бола ма? Қандай мысал келтіре 
аласың?
Программаның орындалуы кезінде тиісті нәтижеге жеткен-
нен кейін цикл жұмысын тоқтату үшін не істеу керек?
Өткен тақырыпта программаны орындау барысында кейбір цикл 
қадамдарын орындамай келесі қадамға өтуге болатынын білдік. Про-
граммалау кезінде цикл жұмысы мақсат етілген нәтижеге жеткен 
уақытта оның жұмысын тоқтатуға болады. Ол үшін 
break
нұсқау-
лығын пайдаланамыз. 
Python
-да 
break
нұсқаулығы цикл жұмысына әсер ететін 
сыртқы фактор пайда болған кезде циклді бұзуға мүмкіндік 
береді. 
Break
нұсқаулығын 
for
параметрлі циклі мен 
while
шарт 
циклінде қолдануға болады
 (1, 2-схемалар)
. Схемаларда көрсетіл-
гендей, 
break
-тің программада жазылуында 
continue
нұсқау-
for i in range(k, n, x):
<1-оператор не өрнек>
<2-оператор не өрнек>
if < шарт>:
break
...
< n-оператор не өрнек>
1-схема. 
for
цикліне қолдану
while < шарт>:
<1-оператор не өрнек>
<2-оператор не өрнек>
if < шарт>:
break
...
< n-оператор не өрнек>
2-схема. 
while
цикліне қолдану
Break 
(үзілу) – белгілі бір қойылған шарт орындалуымен 
ағымдағы цикл жұмысын бірден тоқтатып, программа жұмысын 
циклден шығарып, әрі қарай жалғастыратын цикл нұсқаулығы. 
циклдің үзілуі – прерывание цикла – conditional break
циклдің нұсқаулығы – инструкция цикла – loop instruction
IV бөлім Python тілінде алгоритмдерді программалау
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.COM
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17 
мая
2019 
года
№
217

96
лығынан айырмашылығы жоқ. Тек екеуінің атқаратын қызметі 
екі түрлі, бірі циклден шығаруды қамтамасыз етсе, екіншісі цикл-
дің белгілі бір қадамдарын орындамай өтуге мүмкіндік береді. 
Break
нұсқаулығы циклдің екі түрінде қалай жұмыс істейтінін 
түсіну үшін бір мысал қарастырайық. 
Мысалы. 
Ұзындығы 
N
(1≤
N
≤100) болған сандар тізбегі беріл-
ген. Тізбектегі сандардың арасында тек біреуі нөлге тең. Нөл саны 
орналасқан орынды табатын программа жаз.
Break
пен 
while
көмегімен берілген мы-
салдың программасы құрылған 
(1-сурет).
Программа коды орындалғанда 
2-суреттегі 
нәтижені аламыз. Программа сандар тізбегі-
не нөлді енгізгенде, оның орнын сақтап, 

жүктеу 5,47 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: