Сабақтың тақырыбы: Бейімделушілік эволюция факторларының өзара әрекетінің нәтижесі

Астана қаласындағы №54 мектеп – лицейінің биология пәнінің мұғалімі Тұмарбаева Қызылгүл Қабылқаққызы

Оқушылардың сабаққа қатысуы мен дайындығын тексеру.

Сабақ мақсаты мен жоспарымен оқушыларды таныстыру.

Өткен тақырыпқа жалпы шолу: Эволюция. Микроэволюция. Түр. Популяция.

Жаңа тақырыптың өткен тақырыппен байланыстығын анықтау

2. Білімді тексеру кезеңі

- Табиғи сұрыпталу

- Табиғи сұрыпталуды қолдан сұрыпталумен салыстыру (оқулықтың 55-бетіндегі қосымша тапсырмамен жұмыс жүргізу)

- Тіршілік үшін күрестің ағза үшін маңызын түсіндіру.

- Тіршілік үшін күрес түрлері (үйге берілген кесте бойынша жұмыс, талдау)

- №2-зертханалық жұмыстың қорытындысын талдау

3.1. Мотивациялық сәт. «Жыртқыш және жемтік»

- ұстап алу, жұлмалау мүшелерінің дамуы (тіс, тұмсық,тырнақ)

- жасырынушы реңнің болуы

- аңду қасиетінің дамуы (тез және айлалы жүгіру, жүзу, ұшу)

- улы заттарды бөліп шығару

- өрмек ау тоқу сияқты әрекеттер

• 
  қорғану мүшелерінің дамуы (инесі, жало)
  
• 
  механикалық қорғану мүшесі болады (сауыты)
  
• 
  қорғанушы рең, қорқытушы мүшелер (көз)
  
• 
  қашу қасиетінің дамуы (тез және айлалы жүгіру, жүзу, ұшу)
  
• 
  қорқытатын немесе шошытатын улы заттарды бөліп шығару
  

• 
  қозғалу мүшелері болмайды
  
• 
  ауызы немесе жұтқаншағы болмайды
  
• 
  арнайы жабысу мүшелері (сорғаштары, ілмектер)
  
• 
  пигментациясы болмайды
  
• 
  анаэробты
  
• 
  көп ұрпақ беру және қамқорлық жоқ
  
• 
  метаморфоз
  
• 
  аралық және негізгі иесін ауыстырады
  

• 
  гетеротрофты қоректену
  
• 
  емізік тамырлары пайда болады
  
• 
  көп гүлдері мен тұқымдары болады
  
• 
  мүшелері өзгереді
  

3.3. Төмендегі тұжырымдардың авторын анықтаңыз:

(Линней, Ламарк, Дарвин)

• 
  Бейімделушілік жаңа мутация нәтижесінде пайда болады. (Дарвин)
  
• 
  Ағзалардың бейімделушілігі-бастапқыдан қаланған (Линней)
  
• 
  Ағзалардың қоршаған ортаға бейімделуі туғаннан қалыптасқан (Ламарк)
  
• 
  Табиғи сұрыпталу нәтижесінде бейімделушілік бекітіледі (Дарвин)
  

3.5. Бейімделу түрлерімен танысу (түрлі-түсті фото-суреттер көмегімен мысалдарға талдау)

4.1. Тапсырма: жолбарыстың терісіндегі сызықтар, қоянның құлағының ұзын болуы, шегірткенің денесіндегі белгілер, пілдің тұмсығы, түлкінің қалың терісінің себептерін ортаға салып талдау;

4.2. Оқулықтың 58-60 беттердегі мәтін мен суреттермен танысу.

4.3. Төмендегі кестені толтыру

«Бейімделушіліктің түрін анықтаңыз»

• 
  - қанқыз қоңызы
  
• 
  - орденді көбелек
  
• 
  - қарақоңыз
  
• 
  - атбас балық
  
• 
  - таңқыбалық
  
• 
  - сақалды кесіртке