90
қарағанда кеңістікте еркін бағдарланған бұл объектіні трансформациялау
немесе орын ауыстыруды орындау қажет болған жағдайда қолданылады.
Терезелі
координаталар
жүйесі
(View)
–тыныштық
күйде
қолданылады. Ортографическиялық проекциялы терезелер үшін (кез келген
жағдайда) жәнеорталық проекцияның белсенді емес терезесінде бұл жүйе
экрандық координаталар жүйесімен, алорталық проекцияның белсенді
терезесі үшін – басты координаталар жүйесімен сәйкес келеді.
Координатаның санап шығару нүктесі кеңістіктің нӛлдік нүктесінде
орналасады.
Ата аналық координаталар жүйесі (Parent) –байланысқан объектілер
үшін қолданылады. Ӛзінің басын тура ата аналық ерекшеленген туындас
объектінің тірек нүктесінен алады, оның Xӛсі -еніне, Y ӛсі - ұзындығына, Z
ӛсі – биіктігіне сәйкес келеді.
Тор координаталар жүйесі (Gird) – экранда бейнеленетін белсенді торға
сахнаның әр объектісіне негізделуінде сипатталады.
Саналынатын координаталар жүйесі (Pick) – кез-келген басқа объектіге
қатысты сахнаның ерекшеленген объектінің локальді координаталар
орналасуын белгілеуге мүмкіндік береді.
Экрандық координаталар жүйесі (Scree) - ӛз бастамасын сахна
кеңістігінің нольдік нүктесінде алады. Оның осьтері белсенді терезе
проекциясы үшін бірдей белгіленген: X осі – оңға, Y осі – үстіге, Z –
бақылаушыға.
Сахна
объектилеріне
орын
ауыстыру
немесе
трансформация
операцияларын орындауға байланысты сол сахнаға сай келетін
координаталар жүйесі тағайындалады.
Select and Move (Ерекшелеу және орын ауыстыру);
Select and Rotate (Ерекшелеу және бұру);
Select
and
Uniform
Scale
(Ерекшелеу және бірқалыпты
масштабтау);
Select and Non-uniform Scale (Ерекшелеу және бірқалыпты емес
масштабтау);
Select and Squash (Ерекшелеу және нығыздау).
Ӛлшем бірлігін тағайындау.
Программада екі түрлі ӛлшем бірліктер қарастырылады: Ағымдағы және
Жүйелік. Ағымдағы ӛлшем бірліктерінде сахнаның координаталары және
ӛлшемдері беріледі (геометриялық параметрінің сандық мәнінің оң жағында
кӛбінесе ӛлшем бірлігінің қысқартылған атауы жазылады). Жүйелік ӛлшем
бірлігі сахна объектілерін тышқан кӛмегімен масштабын анықтайды. Оның
ерекшеліктері:
Ӛлшеу кезінде ағымдағы сахнаның барлық объектілердің ӛлшемдері
автоматты түрде масштабталады;
91
Онымен
координаталық
тордың
кӛршілес
сызықтарының
арақашықтықтарымен тығыз байланысты.
Ол файл сахнасында сақталады. Бұл келесі ашқанда жүйелік және
ағымдағы ӛлшемдерде ашуға мүмкіндік береді.
Торлардың параметрлерін тағайындау.
Координаталық тор (Home Grid) барлық проекция терезелерінде
бейнеленеді. Ол ортографиялық проекция терезелерінің жазықтықтарында
орналасады. Координаталық тордың сызықтары әртүрлі қалыңдықта болады.
Оның жұқа сызықтары қосымша, ал қалыңдары – негізгі болып табылады.
Екі ең жұқа және ең қалың сызықтар глобальді координаталар жүйесінің
осьтерімен сәйкес келеді. Координаталық тор екі маңызды функция
атқарады:
Жасалу кезіндегі үшӛлшемді сахна кеңістігінде орналасқан
объектілердің геометриялық параметрлерін сынауға мүмкіндік береді.
Сахна объектілерін тегістеуге мүміндік береді.
Тордың кӛршілес сызықтарының арақатынасы бірдей ӛлшемге ие, бірақ
оларды басқаруға болады. Бұл ӛлшем проекция терезесіндегі берілген сахна
кӛрінісінің масштабымен және сахна қадамымен анықталады.
Ереже: Координаталық тордың параметрлері Grid and Shap Setting
(Торды сипаттау) модальды емес диалогтық терезенің Home grid (Бастапқы
тор) еңгізілімінде беріледі. Бұл терезе екі түрлі әдіспен ашылады:
Customize (Настройка) менюінің Grid and Shap Setting командасы
арқылы;
Негізгі құралдар жолағының Shaps Toggle (еңгізбелерді қосу) пернесіне
тышқанның оң жақ пернесімен басу арқылы.
Бұдан басқа тағы екі тордың түрі бар: Қолданылмалы (User grid) және
Автотор (Autogrid). Колданылмалы тор тікбұрышты формалы орын ауыстыру
және трансформация мүмкін болатын қосымша сілтеме-объектіден пайда
болады. Ол кеңістікте кезкелген ориентацияға ие сахнаның нақты объектісіне
ӛзгерту және тегістеу операцияларын орындауды жеңілдетеді. Автотор бар
объектіге қатысты сақынаның жасалынатын объектінің орнын тағайындауға
арналған. Берілген режімді қосу: Create→Autogrid. Автотор жасалатын
объектінің негізгі жазықтығында орналасады, ал оның ортасы, сақынадағы
бар объектінің бетіндегі таңдалған жанасу нүктесі болып табылады.
Қолданылмалы және автоторлар параметрлері User Grid енгізіліміндегі
келесі баптау элементтері арқылы реттеледі:
Activiate grids when created жалаушасы – құрастырып біту кезіндегі
қосымша объект торының қолданбалы торға автоматты түрде ӛткізу
режіміне қосу;
World space және Object space қосып ажыратқыштары - біріншісі
глобальды координаталар жүйесіне қатысты үштік векторларының
автотордағы бейнелеу режиміне белгілейді, ал екіншісі - локальдіге.
Достарыңызбен бөлісу: |
