Дербес компьютердің ішкі құрылғылары

Жүйелік блоктың ішіндегі құрылғылар компьютердің ішкі құрылғылары.

Процессор оперативті жадымен бірге жұмыс істейді. Берілгендер процессордың регистрларына (процессор ұяшықтарына) көшіріледі де, берілген команда бойынша өзгертіледі. Оперативті жадының өлшем бірлігі – байт, Мбайт.

Байт – адресі бар берілгендерді сақтаудың ең кіші бірлігі. Ол өзінен кіші 8 бірлік – биттерден тұрады. Бит 2 күйде болады: қосулы/өшулі.

Процессор кез-келген уақытта байтқа, яғни оперативті жадының ұяшығына адресі бойынша бара алады. Бұл кезде процессор кез-келген биттің күйін өзгерте алады. Ол үшін:

1. 
   Ұяшықтың ішіндегісін процессордың бір регистріне көшіреді;
   
2. 
   Кез-келген битті немесе биттер тобын өзгертеді;
   
3. 
   Регистрден кері оперативті жадыға көшіреді;
   

Дербес компьютердің аппараттық конфигурациясы дегеніміз – компьютердің аппараттық құрылғыларының жиынтығы. Дербес компьютердің базистік аппараттық конфигурациясы деп – компьютердің жұмыс істеуіне қажет ең аз аппараттық комплектісін айтады.

Қазіргі ДК базалық аппараттық конфигурациясына: жүйелік блок, монитор, пернетақта, тышқан кіреді.

Жүйелік блок – компьютерлік жүйенің негізгі блогы. Онда ішкі құрылғылар орналасқан. Жүйелік блокқа сырттан қосылатын құрылғыларды сыртқы құрылғылар немесе перифериялы құрылғылар деп атайды.

Монитор – символдық және графикалық информацияны бейнелеуге арналған құрылғы.

Пернетақта – компьютермен жұмысты басқару және информацияны енгізуге арналған құрылғы.

Тышқан – «графиктік» басқару құрылғысы. Пернетақтадан айырмашылығы тышқан үшін аппараттық қамсыздану жеткіліксіз, арнайы бағдарлама қажет.

Компьютердің сыртқы қосымша құрылғыларына принтер, сканер, плоттер, колонка, микрофон және т.б. жатады.

Егер компьютердің тек жедел жады ғана болса, онда бір де бір компьютер ойдағыдай жұмыс істей алмас еді. Себебі онда сақталатын ақпарат көлемі өте аз болады, оған қоса, компьютерді өшіргенде, ондағы ақпарат толығымен жоғалады. Сондықтан компьютердің өшірілген кезде де жазылған ақпаратты сақтайтын басқа жады болуы керек. Сыртқы жад ретінде магнитті диск пайдаланылады. Дискілер қазіргі дербес компьютерлерде негізгі ақпарат тасуыш болып табылады, олар ақпаратты тұрақты түрде сақтауға арналған.

1. 
   Компьютер жадының қандай түрлерін білесіздер?
   
2. 
   Тұрақты жад пен жедел жадтың айырмашылықтарын атаңыздар?
   
3. 
   Жадтың сыртқы тасушыларын сипаттаңыздар.
   
4. 
   Компьютер құрылымының негізгі логикалық принциптері қандай және олар қандай негізгі құрылғыларды анықтайды?
   
5. 
   Басқару құрылғысы (УУ) және арифметика-логикалық құрылғы (АЛУ) туралы не айта аласың?
   
6. 
   Жады функциясын айтып бер?
   
7. 
   Процессор функциясын айтып бер?
   
8. 
   Регистр деген не?
   
9. 
   Регистрлардың қандай түрлері бар?
   
10. 
    Аппараттық конфигурация деген не?
    
11. 
    Базалық аппараттық конфигурация деген не?
    
12. 
    Базалық аппараттық конфигурацияға кіретін құрылғыларды ата?
    
13. 
    Компьютердің сырқы құрылғыларын ата және олар қандай қызмет атқарады?
    
14. 
    Компьютердің ішкі құрылғыларын ата және олар қандай қызмет атқарады?
    
15. 
    Микропроцессорды сипаттайтын шама қандай?
    
16. 
    Жадыны сипаттайтын негізгі шама қандай?
    

• 
  Есепті шешудің стратегиялары.
  
• 
  Шешімді іздеу және оның алгоритмдері.
  
• 
  Алгоритм концепциялары мен қасиеттері.
  
• 
  Алгоритмдерді өңдеу стртегиялары.
  
• 
  Мәліметтер құрылымы: Қарапайым типтер, массивтер, жолдар.
  
• 
  Блок-схема алгоритмнің графикалық өңделуі.
  
• 
  Блок-схемалардың әртүлі түрлері. Алгоритмдерді өңдеу.
  

алгоритміне қатысты айтылған. Алгоритм қасиеттері:

1. 
   Дискреттілік – процесс белгілі бір қарапайым қадамдардың тізбегінен тұруы тиіс.
   
2. 
   Анықтылық (детерминированность) – алгоритмнің әр командасы нақты және біржақты болуы тиіс. Кез-келген уақытта, кім орындаса да бірдей нәтиже көрсетуі тиіс.
   
3. 
   Нәтижелілігі – алгоритм санаулы қадамдардан кейін шешімге әкелуі тиіс.
   
4. 
   Жалпылығы - алгоритм тек бір есеп үшін емес, сол типтес есептердің барлығын шығаруы тиіс.
   

1. 
   Мақсатты айқындау;
   
2. 
   Есептің математикалық қойылымын (моделін) жаза білу керек;
   
3. 
   Берілгендерді анықтау;
   
4. 
   Есепті шешу тәсілін таңдау;
   
5. 
   Тәсілдік алгоритм құру;
   
6. 
   Алгоритмді таңдап алған программалау тіліне аудару;
   
7. 
   Программаны компиляциялау;
   
8. 
   Программаны орындау;
   
9. 
   Программаны тестілеу (әртүрлі мәндер үшін нәтижесін Бекіту);
   
10. 
    Нәтижені талдау;
    

1. 
   Сөздік алгоритм немесе жаратылыс тілінде жазылған алгоритм;
   
2. 
   Графиктік алгоритм немесе блок-схема;
   
3. 
   Программалау тілінде жазылған программа;
   

1. 
   Сызықтық алгоритм – қарапайым амалдардың жазылу реті мен орындалу реті тізбектелген алгоритм.
   
2. 
   Тармақталған алгоритм – есептеу барысында қай амалдар тізбегінің орындалатыны шартқа байланысты алгоритм.
   
3. 
   Циклдық алгоритм – берілгендердің әртүрлі мәндері үшін белгілі амалдары қайталанып орындалатын алгоритм.
   
4. 
   Көмекші алгоритм – алгоритм орындалу барысында алгоритм ішінде пайдаланылатын алдын-ала құрылған дайын алгоритм.
   

Эвклид алгоритмі

1. 
   n және m сандары берілген;
   
2. 
   k =mod m;
   
3. 
   k≠0? Онда
   
4. 
   n:= m және m:= k 1-ге көшеміз;
   
5. 
   k=0, тоқтаймыз.
   

Сызықтық құрылым:

Циклдық құрылымның 3 түрін қарастыруға болады:

1. 
   Шарт алдынан берілген цикл.
   

2. 
   Шарт соңынан берілген цикл
   

3. 
   Қайталау саны белгілі цикл (параметрлі цикл):
   

Алгоритмге бірнеше анықтамалар берілді, олардың ішіндегі ең алғашқысы ағылшын математигі А.Тьюрингтікі болды. Ол 1936 жылы бірнеше абстрактілі машинаның үлгісін көрсетті және осы машинаның жұмыс үлгісінің көмегімен ереженің орындалу әрекетін қалыптастырды.

Тьюринг машинасы іс-тәжірибе жүзінде қолдануға болмайтын абстракция болып табылады. Сондықтан Тьюринг машинасы алгоритмдері басқа амалдармен орындалуы тиіс. Тьюринг машинасының қолданысында негізгі салдар алгоритм қалыптастыру әртүрлі алгоритмнің тапсырмаларының шешуінің болуын немесе болмауын дәлелдейтін мүмкіндік туғызады.

Тьюринг машинасы алгоритмдерді және дәлелдеуде композициялы алгоритмнің шындықта мүмкін болатынын Тьюринг әр түрлі дәлелді ұсыныстарын көрсетті, келесі тезиспен көрсетуге жағдай жасады: «Кез келген алгоритм сәйкес Тьюринг машинасымен орындалуы мүмкін».

Тьюринг машинасы тезисі дәлелденбейді. Өйткені оның құрылымында «кез келген алгоритм» ұғымы анықталмаған. Әр түрлі алгоритмдерді Тьюринг машинасы түрінде көрсетіп, дәлелдеуге болады. Бірақ класс функциясы осы машинамен есептелінген рекурсиялы функциямен сәйкестелініп дәлелденді.