Алгоритмдер және деректер структурасы


ПОӘК 042-18.39.1.206/01-2013



жүктеу 2,07 Mb.
Pdf просмотр
бет7/35
Дата15.01.2020
өлшемі2,07 Mb.
#26613
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   35

ПОӘК 042-18.39.1.206/01-2013 

10.09.2013 ж.  № 1 басылым  

81 беттің 15 

 

 

Егер  ашық  мәтіндегі  бірдей  символдар  шифр  әліпбидегі  әр  түрлі  символдармен 



шифрланатын болса, онда әрбір символдың қайталану жиілігі де әртүрлі  болады. 

Қарапайым  мысал  ретінде  екі  С1  және  С2  моноәліпбилік  шифрларын  алайық.  Ашық 

мәтіннің  барлық  тақ  символдарын  С1  шифрәліпбиімен,  ал  қалғандарын  С2  шифрәліпбиімен 

түрлендірейік. С1 үшін р = 5 және k = 3 болсын: 

 

C



үшін 

p=10 


және k=2 болсын: 

 

 



 

Мынадай сөйлемді таңдап алсақ: 



WE ARE LEANING CRYPTOGRAPHY 

Келесі шифрмәтін аламыз 

judh x txcqm qqnht luahh dlmg 

Байқасаңыздар ашық текстегі «G» символы бірінші кездескенде «q» символымен, ал келесі 

жолы «h» символымен шифрланады. Яғни бір символ әртүрлі жолдармен шифрланып отыр. 

Әйгілі Виженер шифры да көп әліпбиді ауыстыру шифрына жатады. Шифрлау өлшемі nxn 

матрицасының көмегімен жүргізіледі. Кестенің бірінші жолында әліпбидің символдары түгелдей 

жазылады. Келесі жолдары алдыңғы жолдары бір символға солға жылжыту арқылы табылады.  

 

 

 



 

 

 



A  B  C  D  E  F  G  H  I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z 

d  i 


n  s  x  c  h  M  r  w  b  g  l 

q  v  a  f  k  p  u  z  e  j 

o  t 



A  B  C  D  E  F  G  H  I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z 



c  n  y  j 

u  f  q  B  m  x  i 

e  p  a  l 



w  h  s  d  o  z  k  v  g  r 


ПОӘК 042-18.39.1.206/01-2013 

10.09.2013 ж.  № 1 басылым  

81 беттің 16 

 

 

 



Вижинер кестесі 1-кестесінде көрсетілген: 

A  B  C  D  E  F  G  H  I 

J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  N  U  V  W  X  Y  Z 

B  C  D  E  F  G  H  I 

J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  N  U  V  W  X  Y  Z  A 

C  D  E  F  G  H  I 

J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  N  U  V  W  X  Y  Z  A  B 

D  E  F  G  H  I 

J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  N  U  V  W  X  Y  Z  A  B  C 

E  F  G  H  I 

J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  N  U  V  W  X  Y  Z  A  B  C  D 

F  G  H  I 

J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  N  U  V  W  X  Y  Z  A  B  C  D  E 

G  H  I 


J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  N  U  V  W  X  Y  Z  A  B  C  D  E  F 

H  I 


J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  N  U  V  W  X  Y  Z  A  B  C  D  E  F  G 

J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  N  U  V  W  X  Y  Z  A  B  C  D  E  F  G  H 



J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  N  U  V  W  X  Y  Z  A  B  C  D  E  F  G  H  I 

K  L  M  N  O  P  Q  R  S  N  U  V  W  X  Y  Z  A  B  C  D  E  F  G  H  I 

L  M  N  O  P  Q  R  S  N  U  V  W  X  Y  Z  A  B  C  D  E  F  G  H  I 



J  K 

M  N  O  P  Q  R  S  N  U  V  W  X  Y  Z  A  B  C  D  E  F  G  H  I 

J  K  L 

N  O  P  Q  R  S  N  U  V  W  X  Y  Z  A  B  C  D  E  F  G  H  I 

J  K  L  M 

O  P  Q  R  S  N  U  V  W  X  Y  Z  A  B  C  D  E  F  G  H  I 

J  K  L  M  N 

P  Q  R  S  N  U  V  W  X  Y  Z  A  B  C  D  E  F  G  H  I 

J  K  L  M  N  O 

Q  R  S  N  U  V  W  X  Y  Z  A  B  C  D  E  F  G  H  I 

J  K  L  M  N  O  P 

R  S  N  U  V  W  X  Y  Z  A  B  C  D  E  F  G  H  I 

J  K  L  M  N  O  P  Q 

S  N  U  V  W  X  Y  Z  A  B  C  D  E  F  G  H  I 

J  K  L  M  N  O  P  Q  R 

N  U  V  W  X  Y  Z  A  B 

С  D  E  F  G  H  I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S 



U  V  W  X  Y  Z  A  B  C  D  E  F  G  H  I 

J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  N 

V  W  X  Y  Z  A  B  C  D  E  F  G  H  I 

J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  N  U 

W  X  Y  Z  A  B  C  D  E  F  G  H  I 

J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  N  U  V 

X  Y  Z  A  B  C  D  E  F  G  H  I  J 

K  L  M  N  O  P  Q  R  S  N  U  V  W 

Y  Z  A  B  C  D  E  F  G  H  I 

J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  N  U  V  W  X 

Z  A  B  C  D  E  F  G  H  I 

J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  N  U  V  W  X  Y 



2-сурет. Вижинер кестесі. 

Хабарларды шифрлау үшін: 

1)Түйінді сөз таңдайды. Мысалға “life”сөзін таңдайық. 

2) Ашық мәтін символдарының астынан кілт символдарын жазады. 

Егер кілт хабардан қысқа болса, оны бірнеше рет қайталайды. 

 

 



 

(*) 


(**) 

3)Шифрмәтін символы Вижинер кестесі көмегімен ізделінеді. Ол үшін (*) тізбегіндегі символды 

кесте жолынан, ал (**) тізбегіндегі символды кесте бағанасынан іздейсіз. Шифрланған символ сол 

бағана мен жолдың қиылысында орналасқан. Сонда келесі шифр мәтінін табамыз: 

hmfvprjey qskn zdte wlvl xmc 

3-суретте  Вижинер  шифрының  принципы  көрсетілген.  Шифрмәтін  алдыңғы  үш  әрпі  қалың 

шрифтпен көрсетілген.  

 

W  E  A  R  E  L  E  A  N  I 



N  G  C  R  Y  P  T  O  G  R  A  P  H  Y 

 



e  l 


F  e  l 


e  l 



e  l 



e  l 






ПОӘК 042-18.39.1.206/01-2013 

10.09.2013 ж.  № 1 басылым  

81 беттің 17 

 

 

 



 

 

 



 

 

 

3-сурет. Вижинер шифрының принципы. 

 

Орын алмастыру шифры. Орын алмастыру шифрлері символдардың орналасу позициясын 

ғана өзгертеді. Ең қарапайым шифр – жай бағаналық орын алмастыру шифрын келтірейік. 

Шифрдің  бұл  түрінде  мәтін  ұзындығы  біркелкі  блоктарға  алдын  ала  бөлініп  горизонталь 

бағытта  бірнеше  рет  жазылады.  Шифрмәтінді  алу  үшін  мәтінді  верикал  бағытта  оқу  керек. 

Дешифрлау  үшін  шифрмәтін  вертикал  бағытта  жазылып,  ашық  мәтін  горизонтал  бағытта 

оқылады. Мысал. Ашық мәтін ретінде келесі сөйлемді алайық: 



 

WE ARE LEANING CRIPTOGRAPHY 

сөйлемді алты жолы, төрт бағанасы бар кесте түрінде жазайық 

 



















 

Шифрмәтін  алу  үшін  кестедегі  символдарды  бағана  бойымен  (жоғарыдан  төменге)  оқып 



мысалға бес-бестен топқа бөліп жазамыз. Сонда келесі шифрмәтін аламыз: wesge arran yarip penth 

lgoy 


Шифрлау  үшін  әдейілеп  жасалған  трафареттер,  палеткалар  да  қолданылады.  4-суретінде 

Кардано  тәсілінде  қолданылатын  трафарет  көрсетілген.  Квадрат  кестенің  кейбір  ұяшықтары 

кестені 4 рет айналдырғанда кестені толық толтыратындай етіп қиылған. (4-суретін қара). 

 

 



 

 

 



 

4-сурет. Кардано тәсілі 

Мысал.  



WE  ARE  LEANING  CRIPTOGRAPHY  ашық  мәтіннің  4-суретте 

көрсетілген  трафарет  көмегімен  шифрлайық.  Трафаретті  таза  қағаздың  бетіне  салып,  ашық 

ұяшықтарға  біртіндеп  символдарды  жаза  бастаймыз  (5-суреті).  Трафаретті  толтырғаннан  кейін 

оны сағат тілімен 90

0

 бұрамыз трафареттің бетін ауыстырып бұрамыз. Процедураны қайталаймыз 



т.с.с.  Толтырылмай  қалған  ұяшықтарға  кездейсоқ  символдарды  жазуға  болады.  Соңынан 

трафаретті алып тастап, кестедегі тексті жол бойымен оқып шығамыз. 

Шифртекст келесідей болады: nwese rilya lnapg ratabo cdpeg hfyker 

 

................ 5-сурет. Кардано тәсілін қолдану. 



A  B  C  D  E  F  G  H  I  J  K  L  M  N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W  X  Y  Z 

m  n  o  p  q  a  S  t 



u  v  w  x  y  z  a  b  c  d  e  f  g  h  i  j  k 



k  l  m  n  o  P  q  r  s  t  u  v  w  x  y  z  a  b  c  d  e  f  g  h 

f  g  h  i  j  k  l  M  n  o  p  q  r  s  t  u  v  w  x  y  z  a  b  c  d  e 

e  f  g  h  i  j 

k  L  m  n  o  p  q  r  s  t 

u  v  w  x  y  z  a  b  c  d 

W

E

A



R

E

L



E

A



жүктеу 2,07 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   35




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау