«Адам және жануарлар физиологиясы»

жүктеу 1,45 Mb.

бет	7/9
Дата	26.05.2023
өлшемі	1,45 Mb.
	#42777

1 2 3 4 5 6 7 8 9

контескст

Омыртқалылар зоологиясы

Бауырымен жорғалаушылар, рептилиялар – жер бетінде тіршілік ететін, жоғарғы сатыдағы омыртқалылар.Жер бетінде тіршілік ететін барлық жоғарғы сатыдағы омыртқалыларға тән белгілер бауырымен жорғалаушылардан айқын байқалады. Олардың миы әлде кайда жақсы жетілген. Сондықтан бауырымен жорғалаушылардың рефлекторлық әрекеті күрделі болады. Құрлықта тіршілік етуіне байлднысты бұлардың денесі амфибилер мен балықтарға қарағанда жақсы жіктелген. Әсіресе, басын әр түрлі бағытта қозғауына мүмкіндік беретін мойын бөлімінің болуы. Денесін құрғап кетуден сақтайтын терісінде мүйізді эпидермис қабаты мен мүйізді қабыршақтарының болуы. Өкпе арқылы тыныс алады. Жүрегі мен артериялық доғасы жақсы жіктелген. Оң және сол қарыншаның арасында перде болады, осы қарыншадан үш артерия қан тамыры шығады.
Жорғалаушыларды зерттейтін зоология ғылының саласы:
герантология
герпетология
гельментология
коордиология
урология

Бауырымен жорғалаушылар, рептилиялар – жер бетінде тіршілік ететін, жоғарғы сатыдағы омыртқалылар.Жер бетінде тіршілік ететін барлық жоғарғы сатыдағы омыртқалыларға тән белгілер бауырымен жорғалаушылардан айқын байқалады. Олардың миы әлде кайда жақсы жетілген. Сондықтан бауырымен жорғалаушылардың рефлекторлық әрекеті күрделі болады. Құрлықта тіршілік етуіне байлднысты бұлардың денесі амфибилер мен балықтарға қарағанда жақсы жіктелген. Әсіресе, басын әр түрлі бағытта қозғауына мүмкіндік беретін мойын бөлімінің болуы. Денесін құрғап кетуден сақтайтын терісінде мүйізді эпидермис қабаты мен мүйізді қабыршақтарының болуы. Өкпе арқылы тыныс алады. Жүрегі мен артериялық доғасы жақсы жіктелген. Оң және сол қарыншаның арасында перде болады, осы қарыншадан үш артерия қан тамыры шығады.
Жорғалаушылардың қаңқасы неше бөлімді:
2
3
4
5
1

Бауырымен жорғалаушылар, рептилиялар – жер бетінде тіршілік ететін, жоғарғы сатыдағы омыртқалылар.Жер бетінде тіршілік ететін барлық жоғарғы сатыдағы омыртқалыларға тән белгілер бауырымен жорғалаушылардан айқын байқалады. Олардың миы әлде кайда жақсы жетілген. Сондықтан бауырымен жорғалаушылардың рефлекторлық әрекеті күрделі болады. Құрлықта тіршілік етуіне байлднысты бұлардың денесі амфибилер мен балықтарға қарағанда жақсы жіктелген. Әсіресе, басын әр түрлі бағытта қозғауына мүмкіндік беретін мойын бөлімінің болуы. Денесін құрғап кетуден сақтайтын терісінде мүйізді эпидермис қабаты мен мүйізді қабыршақтарының болуы. Өкпе арқылы тыныс алады. Жүрегі мен артериялық доғасы жақсы жіктелген. Оң және сол қарыншаның арасында перде болады, осы қарыншадан үш артерия қан тамыры шығады.
Жорғалаушылардың тыныс алу мүшесі:
тек желбезек
тек өкпе
желбезек және өкпе
тері және өкпе
тек тері

Бауырымен жорғалаушылар, рептилиялар – жер бетінде тіршілік ететін, жоғарғы сатыдағы омыртқалылар.Жер бетінде тіршілік ететін барлық жоғарғы сатыдағы омыртқалыларға тән белгілер бауырымен жорғалаушылардан айқын байқалады. Олардың миы әлде кайда жақсы жетілген. Сондықтан бауырымен жорғалаушылардың рефлекторлық әрекеті күрделі болады. Құрлықта тіршілік етуіне байлднысты бұлардың денесі амфибилер мен балықтарға қарағанда жақсы жіктелген. Әсіресе, басын әр түрлі бағытта қозғауына мүмкіндік беретін мойын бөлімінің болуы. Денесін құрғап кетуден сақтайтын терісінде мүйізді эпидермис қабаты мен мүйізді қабыршақтарының болуы. Өкпе арқылы тыныс алады. Жүрегі мен артериялық доғасы жақсы жіктелген. Оң және сол қарыншаның арасында перде болады, осы қарыншадан үш артерия қан тамыры шығады.
Жүрегі төрт бөлімді жорғалаушы:
Кесіртке
Крокодил
Тасбақа
Жылан
Құрбақа

Бауырымен жорғалаушылар, рептилиялар – жер бетінде тіршілік ететін, жоғарғы сатыдағы омыртқалылар.Жер бетінде тіршілік ететін барлық жоғарғы сатыдағы омыртқалыларға тән белгілер бауырымен жорғалаушылардан айқын байқалады. Олардың миы әлде кайда жақсы жетілген. Сондықтан бауырымен жорғалаушылардың рефлекторлық әрекеті күрделі болады. Құрлықта тіршілік етуіне байлднысты бұлардың денесі амфибилер мен балықтарға қарағанда жақсы жіктелген. Әсіресе, басын әр түрлі бағытта қозғауына мүмкіндік беретін мойын бөлімінің болуы. Денесін құрғап кетуден сақтайтын терісінде мүйізді эпидермис қабаты мен мүйізді қабыршақтарының болуы. Өкпе арқылы тыныс алады. Жүрегі мен артериялық доғасы жақсы жіктелген. Оң және сол қарыншаның арасында перде болады, осы қарыншадан үш артерия қан тамыры шығады.
Жорғалаушылардың неше отряды бар:
1
2
3
4
5
Құстар омыртқалы жануарлардың ұшуға бейімделген тобы. Денесі қауырсынмен қапталып, алдыңғы аяқтары қанатқа айналған. Қазіргі кезде дүние жүзінің түрлі аймақтарын да құстардың 8 600-ға жуық түрі таралған. Зоология ғылымының құстарды зерттейтін саласы – орнитология7Қазақстанда құстардың 489 түрі мекендейді. Олардың дене температурасы – тұрақты, жылы қанды әрі жоғары (+41,+43°С). Құстар барлық құрлықтарда кеңінен таралған. Құстар класына жалпы сипаттама. Құстардың денесі бас, мойын және тұлға бөлімдеріне бөлінген. Дене салмағы 1,5 грамнан (колибрилерде), 80–90 килограмға дейін (түйеқұстарда) жетеді.
Құстардың терісі жұқа, әрі құрғақ, бездері өте аз.
Құстар дүниесінде таралған түр саны
8700
8600
8300
8100
8111

Құстар омыртқалы жануарлардың ұшуға бейімделген тобы. Денесі қауырсынмен қапталып, алдыңғы аяқтары қанатқа айналған. Қазіргі кезде дүние жүзінің түрлі аймақтарын да құстардың 8 600-ға жуық түрі таралған. Зоология ғылымының құстарды зерттейтін саласы – орнитология7Қазақстанда құстардың 489 түрі мекендейді. Олардың дене температурасы – тұрақты, жылы қанды әрі жоғары (+41,+43°С). Құстар барлық құрлықтарда кеңінен таралған. Құстар класына жалпы сипаттама. Құстардың денесі бас, мойын және тұлға бөлімдеріне бөлінген. Дене салмағы 1,5 грамнан (колибрилерде), 80–90 килограмға дейін (түйеқұстарда) жетеді.
Құстардың терісі жұқа, әрі құрғақ, бездері өте аз.
Құстарды зерттейтін ғылым саласы
Орнитология
Герпетология
Ихтиология
Батрахология
Антопология

Құстар омыртқалы жануарлардың ұшуға бейімделген тобы. Денесі қауырсынмен қапталып, алдыңғы аяқтары қанатқа айналған. Қазіргі кезде дүние жүзінің түрлі аймақтарын да құстардың 8 600-ға жуық түрі таралған. Зоология ғылымының құстарды зерттейтін саласы – орнитология7Қазақстанда құстардың 489 түрі мекендейді. Олардың дене температурасы – тұрақты, жылы қанды әрі жоғары (+41,+43°С). Құстар барлық құрлықтарда кеңінен таралған. Құстар класына жалпы сипаттама. Құстардың денесі бас, мойын және тұлға бөлімдеріне бөлінген. Дене салмағы 1,5 грамнан (колибрилерде), 80–90 килограмға дейін (түйеқұстарда) жетеді.
Құстардың терісі жұқа, әрі құрғақ, бездері өте аз.
Құстың дене температурасы
+ 41-43
+40—38
+37—35
+34–32
+30–31

Құстар омыртқалы жануарлардың ұшуға бейімделген тобы. Денесі қауырсынмен қапталып, алдыңғы аяқтары қанатқа айналған. Қазіргі кезде дүние жүзінің түрлі аймақтарын да құстардың 8 600-ға жуық түрі таралған. Зоология ғылымының құстарды зерттейтін саласы – орнитология7Қазақстанда құстардың 489 түрі мекендейді. Олардың дене температурасы – тұрақты, жылы қанды әрі жоғары (+41,+43°С). Құстар барлық құрлықтарда кеңінен таралған. Құстар класына жалпы сипаттама. Құстардың денесі бас, мойын және тұлға бөлімдеріне бөлінген. Дене салмағы 1,5 грамнан (колибрилерде), 80–90 килограмға дейін (түйеқұстарда) жетеді.
Құстардың терісі жұқа, әрі құрғақ, бездері өте аз.
Мүшел жыл санауға кірген құс
тауық
қаз
үйрек
сұңқар
қыран

Құстар омыртқалы жануарлардың ұшуға бейімделген тобы. Денесі қауырсынмен қапталып, алдыңғы аяқтары қанатқа айналған. Қазіргі кезде дүние жүзінің түрлі аймақтарын да құстардың 8 600-ға жуық түрі таралған. Зоология ғылымының құстарды зерттейтін саласы – орнитология7Қазақстанда құстардың 489 түрі мекендейді. Олардың дене температурасы – тұрақты, жылы қанды әрі жоғары (+41,+43°С). Құстар барлық құрлықтарда кеңінен таралған. Құстар класына жалпы сипаттама. Құстардың денесі бас, мойын және тұлға бөлімдеріне бөлінген. Дене салмағы 1,5 грамнан (колибрилерде), 80–90 килограмға дейін (түйеқұстарда) жетеді.
Құстардың терісі жұқа, әрі құрғақ, бездері өте аз.
Құстардың жүрегі неше бөліктен тұрады
2
3
4
5
1

Сүтқоректілер-жануарлар дүниесінің жоғары сатыдағы тобын құрайды.
Сүтқоректілердің тері жабыны басқа омыртқалыларға ұқсас екі қабаттан тұрады. Теріде май, тер, сүт, иіс шығаратын бездері болады.Түк, мүйізді тырнақ, мүйіз және тұяқтар– терінің қосалқы бөлімдері. Қаңқасы бассүйек, омыртқа жотасы мен кеуде қуысы, иық белдеуімен алдыңғы аяқтарынан және жамбас белдеуі артқы аяқтарынан тұрады. Сүтқоректілердің мойын омыртқасы – 7. Қанайналым жүйесі – құстарға ұқсас, жүрегі толық төрт қуысты. Артерия қаны мен вена қаны араласпайды. Жүйке жүйесі – күрделі құрылысты. Әсіресе мидың көлемі үлкен. Алдыңғы ми айқын ми сыңарларына бөлінген. Ми сыңарларының сыртындағы көптеген иірім, сайшалар ми қыртысының көлемін ұлғайтады. Сүтқоректілердің күрделі қозғалыс әрекетіне байланысты мишығы да жақсы жетілген. Мишықтың сыртында сайшалар, иірімдер көп.
Сүткқоректілердің жүрегі неше қуысты:
төрт қуысты
екі қуысты
үш қуысты
алты қуысты
бес қуысты

Сүтқоректілер-жануарлар дүниесінің жоғары сатыдағы тобын құрайды.
Сүтқоректілердің тері жабыны басқа омыртқалыларға ұқсас екі қабаттан тұрады. Теріде май, тер, сүт, иіс шығаратын бездері болады.Түк, мүйізді тырнақ, мүйіз және тұяқтар– терінің қосалқы бөлімдері. Қаңқасы бассүйек, омыртқа жотасы мен кеуде қуысы, иық белдеуімен алдыңғы аяқтарынан және жамбас белдеуі артқы аяқтарынан тұрады. Сүтқоректілердің мойын омыртқасы – 7. Қанайналым жүйесі – құстарға ұқсас, жүрегі толық төрт қуысты. Артерия қаны мен вена қаны араласпайды. Жүйке жүйесі – күрделі құрылысты. Әсіресе мидың көлемі үлкен. Алдыңғы ми айқын ми сыңарларына бөлінген. Ми сыңарларының сыртындағы көптеген иірім, сайшалар ми қыртысының көлемін ұлғайтады. Сүтқоректілердің күрделі қозғалыс әрекетіне байланысты мишығы да жақсы жетілген. Мишықтың сыртында сайшалар, иірімдер көп.
Сүтқоректілер өкпесінің іші көптеген перделер арқылы қуыстарға бөлінген, oларды не деп атайды:
өт қабы
көкет
өкпе көпіршіктері
қуық
бүйрек

Сүтқоректілер-жануарлар дүниесінің жоғары сатыдағы тобын құрайды.
Сүтқоректілердің тері жабыны басқа омыртқалыларға ұқсас екі қабаттан тұрады. Теріде май, тер, сүт, иіс шығаратын бездері болады.Түк, мүйізді тырнақ, мүйіз және тұяқтар– терінің қосалқы бөлімдері. Қаңқасы бассүйек, омыртқа жотасы мен кеуде қуысы, иық белдеуімен алдыңғы аяқтарынан және жамбас белдеуі артқы аяқтарынан тұрады. Сүтқоректілердің мойын омыртқасы – 7. Қанайналым жүйесі – құстарға ұқсас, жүрегі толық төрт қуысты. Артерия қаны мен вена қаны араласпайды. Жүйке жүйесі – күрделі құрылысты. Әсіресе мидың көлемі үлкен. Алдыңғы ми айқын ми сыңарларына бөлінген. Ми сыңарларының сыртындағы көптеген иірім, сайшалар ми қыртысының көлемін ұлғайтады. Сүтқоректілердің күрделі қозғалыс әрекетіне байланысты мишығы да жақсы жетілген. Мишықтың сыртында сайшалар, иірімдер көп.
Сүтқоректілерде кеуде мен құрсақ қуыстарын бөліп тұрады:
өт қабы
артерия, вера қантамырлары
ішек
жұлын
көкет

Сүтқоректілер-жануарлар дүниесінің жоғары сатыдағы тобын құрайды.
Сүтқоректілердің тері жабыны басқа омыртқалыларға ұқсас екі қабаттан тұрады. Теріде май, тер, сүт, иіс шығаратын бездері болады.Түк, мүйізді тырнақ, мүйіз және тұяқтар– терінің қосалқы бөлімдері. Қаңқасы бассүйек, омыртқа жотасы мен кеуде қуысы, иық белдеуімен алдыңғы аяқтарынан және жамбас белдеуі артқы аяқтарынан тұрады. Сүтқоректілердің мойын омыртқасы – 7. Қанайналым жүйесі – құстарға ұқсас, жүрегі толық төрт қуысты. Артерия қаны мен вена қаны араласпайды. Жүйке жүйесі – күрделі құрылысты. Әсіресе мидың көлемі үлкен. Алдыңғы ми айқын ми сыңарларына бөлінген. Ми сыңарларының сыртындағы көптеген иірім, сайшалар ми қыртысының көлемін ұлғайтады. Сүтқоректілердің күрделі қозғалыс әрекетіне байланысты мишығы да жақсы жетілген. Мишықтың сыртында сайшалар, иірімдер көп.
Сүтқоректілердің ми бөлімі қандай ми сыңарларына бөлінеді:
артқы
алдыңғы, айқын
аралық
алдыңғы, артқы
орталық

Сүтқоректілер-жануарлар дүниесінің жоғары сатыдағы тобын құрайды.
Сүтқоректілердің тері жабыны басқа омыртқалыларға ұқсас екі қабаттан тұрады. Теріде май, тер, сүт, иіс шығаратын бездері болады.Түк, мүйізді тырнақ, мүйіз және тұяқтар– терінің қосалқы бөлімдері. Қаңқасы бассүйек, омыртқа жотасы мен кеуде қуысы, иық белдеуімен алдыңғы аяқтарынан және жамбас белдеуі артқы аяқтарынан тұрады. Сүтқоректілердің мойын омыртқасы – 7. Қанайналым жүйесі – құстарға ұқсас, жүрегі толық төрт қуысты. Артерия қаны мен вена қаны араласпайды. Жүйке жүйесі – күрделі құрылысты. Әсіресе мидың көлемі үлкен. Алдыңғы ми айқын ми сыңарларына бөлінген. Ми сыңарларының сыртындағы көптеген иірім, сайшалар ми қыртысының көлемін ұлғайтады. Сүтқоректілердің күрделі қозғалыс әрекетіне байланысты мишығы да жақсы жетілген. Мишықтың сыртында сайшалар, иірімдер көп.
Қазіргі кезде тіршілік ететін сүтқоректілер неше класс тармағына жіктеледі:
2
8
4
3
7

жүктеу 1,45 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5 6 7 8 9