Ірімшіктің қыртыс қабатында зең саңырауқұлақтар, бактериялар мен ашытқылар ӛсуі мүмкін. Бұл микроорганиздер ӛздерінің ӛмір сүйгіштігінде ақуыздар мен майларды пайдаланады. Зең саңырауқұлақтары ірімшіктің қыртыс қабатында сұр, жасыл, сары және қоңыр түсте болады. Олар кӛбіне ірімшіктің сынамаға алынған жерінде, жырықтықтарында, бос ауа жиналған жерлерде болады. Микроорганизмдер нақты ылғал мӛлшерінде дамиды. Сондықтан ірімшіктер жұмсақ және ылғалды қыртыстар құрғақ қыртысқа қарағанда ауруға тез ұшырайды. Парафиндік қабық, егер оның жарықтары болмаса, микроорганизмдерден жаұсы қорғайды. Зеңнің пайда болуы 82% тӛмен ылғалды ауада пайда болады. Тұрақты ауасы бар бӛлмеде азықта микроорганизмдердің дамуы кӛп болады. Қыртыс қабатынсыз ірімшік полимерлік қабықшада кейде зең споралары мен
ашытқыларымен зақымданады. Сақтау барысында олар қабықша астында және басында дами бастайды.
Қыртыс ракі – қыртыстағы дақ. Ол ірімшіктің жоғарғы беткі қабатында шектен тыс ӛнімді қышқылмен нейтразациялау барысында, сүтте сілтілі бактериялардың, қыртысты дұрыс күтпегенде болады. Алдымен қыртыста дақ пайда болып, ары қарай дамып, үлкен ісікке айналады. Қыртыстың бұл орындары шіріп, иістеніп.кетеді. Бұл ақаумен күресудің жолы – стеллаж бен сӛрелерді кептіріп, дезинфекциялау керек. Ірімшіктің зақымдалған жерін тұзбен сүртеді. Дегенмен мұндай ірімшікті сақтауға болмайды, оны тезірек жүзеге асыру керек немесе балұыту үшін қайта ӛңдеу керек.
Оспавидтік зең – аса қауіпті, қыртысты ғана жоймай , ірімшіктің қыртыс қабатын да құртады. Қыртыста алдымен анық байқалмайтын бархатты ақ түсті нүктелер пайда болады. Кейіннен 5-10мм –ге ұзарады, қыртыс қабатына еніп ірімшік беті сұр немесе кірең реңді түс болады.ООзрогы қышқыл ауытқуында дамып, бейтарап оптимумга жақын орналасады (рН 6-7,5) зеңнің дамуы ірімшіктің сыртқы түрін білдіріп қана қоймай, сасық дәм мен иіс береді. Зеңді қайнатылған тұз ерітіндісінде тазартып жояды.Оспавидтік зеңмен зақымдалған ірімшіктер сонымен қатар қыртыс қабатындағы зеңдер сақтауға жарамсыз.Зақымданған аумақты тазартып оларды жүзеге асырады. Оспавидтік зеңмен күресудің ең күшті жолы ірімшікті ӛңдеу барысында стелаждар мен инвентарьды дезинфекциялап, санитарлық-гигиеналық тәртіпті сақтау. Жоғары темперетурада зеңді жояды, сондықтан ірімшікті жуып болған соң, ыстық суда (65-70 ºС) 3-5 минут кейін ірімшікті 2-3 секундқа 75-80 ºС қояды.
Достарыңызбен бөлісу: |