әйелдер • Кілемнің тоқылу ерекшелігіне қарай бөлінуі:  түкті және түксіз (тықыр)

әйелдер
• Кілемнің тоқылу ерекшелігіне қарай бөлінуі: 
түкті және түксіз (тықыр) 
• Қазақтардың киіз үйіндегі кілемдер туралы айтқан: 
Георги
• «Үйге киіздер немесе кілемдер төселеді...» деп айтқан: 
Георги
• Далалықтарда айтарлықтай дамыған кілемдер туралы жазған: 
А. Гейнс

Құрастырған: Мадалим Еркежан
• «Қой жүнінен жасалған киізден бөлек, жіп те иіреді, оларды түрлі түске бояп, ұзын маталар 
тоқиды; бұндай тоқымалар кілем орнына, ал кейде күймелі арбаның, жолым үйдің қоршауын 
даярлауға және онда шымылдық құруға қолданылады» деп жазған: 
А. Гейнс 
• Кілем даярлаудың өте күрделілігіне байланысты жасалып отырған әдет: 
асар
• Асардың мәні: 
кілем тоқитын үйдің иесі ауылдастар мен туысқандарын көмекке шақырған. 
Олар іскер шебердің бақылауымен кілем тоқыған 
• Көшпелілердің негізгі ою түрі: 
«қошқармүйіз» 
• Ою-өрнектің мәні: 
далалықтарда байлық пен еркіндікті, дербестікті және молшылықты 
білдіретін
• Қазақ ою-өрнектерінде кездесетін нақыштар: 
жан-жануарлардың (зооморфты), 
космогониялық, өсімдіктің бейнесі, геометриялық
• Аса кең таралған ою-өрнек түрлері: 
қошқармүйіз, түйемойын, мүйіз, қосмүйіз, сыңармүйіз
• Жануарларға байланысты кең таралған өрнек түрлері: 
қазмойын, өркеш, өрмекші
• Кең таралған өсімдік тектес өрнек түрлері: 
жапырақ, гүл қауыздары, үшжапырақ
• Қазақ халқының ою-өрнек түстерінің мәні: 
Көк түс - аспанның 
қызыл – от пен күннің 
ақ – тазалықтың, қуаныш пен бақыттың 
сары – парасаттың 
жасыл – көктемнің, жастықтың белгісі 
• «Қырғыз-қайсақтардың қысы-жазы бiрдей тұра беретiн бiрден-бiр баспанасы киiз үй болып 
табылады. Киiз үй адамның қашаннан бергi ойлап тапқан ең ғажайып практикалық өнер 
табысының бiрi екенiнде дау жоқ» деп жазған: 
неміс ғалымы Ф. Фон Шварц
• Киіз үйдің ішіндегі ең құрметті орын: 
төр
• Қазақтар қыста тұратын баспанасы: 
қыстау
• Қыстау салынатын материалдар: 
тас, ағаш, шым және шикi кесек
• Үйдің кіреберісі: 
ауыз үй 
• Үйдің екінші жағы адамдар тұратын бөлме: 
төр үй 
• Ағаштан салынған аласа орын: 
нар