5В071200 «Машина жасау» 5В072400 «Технологиялық машиналар және жабдықтар»

жүктеу 26,56 Mb.

бет	213/340
Дата	23.05.2018
өлшемі	26,56 Mb.
	#16520

1 ... 209 210 211 212 213 214 215 216 ... 340

Төзімділік шегін алу үшін үлгіге алдымен ең үлкен кернеуі аққыштық шегіне немесе беріктік шегіне жақын (материалдың қасиетіне байланысты

) симметриялық циклді кернеу әсер еткізеді. Үлгінің қирап сыну мезетіне дейінгі циклдің санын N_А арқылы белгілеп,  — N координата жүйесіндегі А(, N_А) нүктесін табады. Циклдің _max шамасы төмендеген сайын үлгінің қирап сынауына сәйкес цикл саны өсе береді (В, С, D т. б. нүктелері, XIII. 4, а-сурет).

Осы тәртіппен он шақты үлгіні сынау арқылы алынған қисық сызық материалдың қажу диаграммасы немесе Веллер қисыгы деп аталады. Циклдің ең үлкен кернеуі қандай да бір шамаға жеткенде Веллердің қисық сызығы абсцисса осіне параллель асимптотаға (DЕ түзуі) шексіз жақындайды. Қисық сызықтың асимптотаға жақындаған аралығы басталған жеріндегі D нүктесінің ординаты — төзімділік шегі (_-1), ал абсциссасы — сынау базасы (N) деп аталады. Үлгі циклдің саны сынау базасына жеткенше сынбаса, онда ол цикл саны шексіз өскенде де сынбайды деп қарастырылады. Көміртекті болаттар үшін — 10⁷. Түсті металдар мен болаттың кейбір түрлерінің қажу сызығын асимптотаға жақыңдату, көптеген үлгілерді сынаумен қатар үзақ уақытты талап етеді. Сондықтан, сынау базасы шартты түрде N = 10⁸ деп қабылданады.

Дәл осылай, асимметриялық коэффициенттері әр түрлі циклді кернеулердің әсерінен созылған (сығылған), бұралған кез келген материал үшін Веллердің қисық сызығын тұрғызуға болады. Төзімділік шегі _-1, — N координата жүйесінен гөрі жарты логарифмді  — lgN (немесе толық логарифмді lg — lgN) координата жүйелеріңде тұрғызылған Веллер қисықтарынан оңай анықталады (ХІІІ.4, б-сурет). Тәжірибелік зерттеулерге қарағанда конструкциялық материалдардың төзімділік шегі аққыштық немесе беріктік шектеріне қарағанда кіші.

Болаттан жасалған беті жылтыр үлгілерді созғанда (сыққанда), игенде, бұрағанда анықталған төзімділік шектері арасындағы қатынастар төмендегідей

жүктеу 26,56 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 209 210 211 212 213 214 215 216 ... 340