Методические указания студенту по подготовке к лекциям и практическим занятиям

Методические указания студенту по подготовке к лекциям и практическим занятиям

Изучение данной дисциплины приходится по учебному плану на 9 семестр вашего обучения. Это блок дисциплин, которые носят название – дисциплины специализации которые формируют углубленные представления о профессиональной деятельности и расширяют спектр профессиональных возможностей для будущего трудоустройства.

Данный курс позволит вам не только систематизировать полученные теоретические знания, укрепить исследовательские навыки, но и даст возможность ориентироваться в новом предметном поле. Это особенно важно для специализации «Психология труда и инженерная психология», так как рекламная деятельность является необходимой для любого предприятия или учреждения.

Реклама и услуги по её созданию и оценке являются одними из самых востребованных направлений деятельности. В рамках данного направления открываются широчайшие возможности для научного поиска, финансового благосостояния и профессионального роста.

В рамках курса «Психология рекламы» планируется изучить технологию её создания, механизмы построения рекламного сообщения, специфику его восприятия, основные психотехнические приёмы, используемые при его создании а также особенности каналов трансляции рекламы.

Кроме того, одной из задач данного курса является формирование умений по оценке рекламных продуктов. Студентам представится возможность ознакомиься с алгоритмом оценки рекламных сообщений и самостоятельно произвести их анализ (функциональный, мотивационный, семантический, сравнительный и проч.).

Помимо аналитических работ планируется выполнение исследовательских работ (на предмет изучения целевой аудитории, оценке эффективности рекламного ролика) и творческих видов деятельности. Так, каждый из студентов к концу изучения курса предоставляет авторский рекламный ролик созданный с учётом приобретённых знаний.

При подготовке к семинарским и практическим занятиям обратите внимание на вид занятия и особенности его проведения.

Дисциплина «Психология рекламы» является прикладной, поэтому работа студентов на семинарских занятиях по данному курсу носит практико-ориентированный характер. Большое значение в этой связи уделяется самостоятельной работе студентов.

Поэтому семинарских занятий как таковых не много. Большинство практических занятий имеют характер защиты исследовательских или творческих работ, на которых осуществляется рефлексивная и аналитическая деятельность, производится контроль учебной деятельности и т. д.

В отдельных случаях для закрепления изученного материала предполагается использование деловых игр.

Дәрістік сабақ №1 Жарнамалық іс-әрекеттің дамуы. Жарнамалық іс-әрекеттің даму факторлары. Жарнаманың қоғамның даму тарихымен байланысы. Ресейдегі және шетелдегі жарнаманың тарихы.Антикалық дәуірдегі жарнамалық текстер. Батыс Европалық ортағасырдағы жарнамалық іс-әрекеттің формалары. 17-18 ғасырларда Ресейде жарнамалық іс-әрекет тәсілдерінің қалыптасуы. 18-19 ғасырларда орыс прессаларындағы жарнама эволюциясы. Ресейде көтерілістен кейінгі жарнама (20ғ№ 20-шы ж.) Совет кезеңіндегі жарнамалардың ерекшеліктері. Қайта құру және жарнама.

Әр топтың бір адам ортаға шығады. Олар жарнаманы қолдау және оған қарсы аргументтерді көрсете білуі керек. Кімнің аргументі бірінші аяқталса, сол жеңіледі. Команда мүшелері қажет жағдайда қз адамдарына қолдау көрсетуге болады.

1. Адамның өмірлік құндылықтарына жарнама әсер ете ме? Қалай әсер етеді? Бұл ықпалдың әсері қандай? Бұл ықпалдың жағымсыз және позитивті сәттері қандай?

2. Жарнаманың ақпарат құралдарымен өзара байланысы қандай? Олардың қайсысы анықтаушы болып табылады? Бұл ықпалдың қайсысы жағымды және жағымсыз аспектілер болып табылады?

3. Қазіргі жарнама әдепті ме? Оның сапасы, саны, тақырыбы, формасы орнықты ма?

4. Жарнама біздің қзіміз және басқалар туралы ойларымызға қалай әсер етеді? Жағымды және жағымсыз жақтары

5. Үгіт-насихат жарнамасы

Әдебиеттер:

Ч. Сэндидж, В. Фрайцбургер. К. Ротцолл гл. "Изучение потребителей" фрагмент из книги "Психология и психоанализ рекламы": учебное посбие для факультетов психологии, социологии, экономики и журналистики / ред.-сост. Д.Я. Райгородский.-Самара: Издательский Дом БАХРАХ-М, 2001.

"Қазіргі әлемдегі жарнаманың рөлі" тақырыбына келесі аспектілерді есепке ала отырып эссе жазу.

1. Жарнамалық іс-әрекетті оқытудағы психологияның рөлі қандай?

2. Жарнамалық іс-әрекетті оқытудағы қандай бағыттар перспективті болып келеді?

3. Жарнамалық іс-әрекетті оқытудағы қандай сұрақтар барынша дискуссиялы болып келеді?

4. Жарнама психологиясы ғылымының мақсаты және оның функциялары қандай?

Жарнама түсінігінің спецификалық бейнесі әлеуметтік-мәдени және психологиялық феномен ретінде. Жарнаманың рөлі және функциялары жарнаманың құрылымдық элементтері, олардың мінездемелері, жарнама типологиясы, жарнамалық іс-әрекеттің негізгі бағыттары.

Тақырыбы: Жарнаманы құру технологиясы

Мақсаты: жарнамалық ақпаратты ойлап құрастыру іскерлігін қалыптастыру және зерттеу іс-әрекет дағдыларын қалыптастыру.

Болашақ жарнмалық жұмысты құрастыру.

1. Жарнамалық объектінің және біртұтас аудиторияны анықтау (оны ары қарай үйрету мүмкіншіліктері үшін өте локальды, спецификалық сегмент, мысалы, гуманитарлық факультеттің бірінші курстары немемсе шет тілі кафкедрасының оқытушылары).

2.Психологиялық зерттеу бағдарламамсының бағыттары бойынша топтық өңдеу:

-әлеуметтік-демографиялық мінездемелер

-базалық құндылықтар

-тұтынушылық

-жарнамаланған объектіге деген қатынас

Жобалар қорғауға, ұжымдық талқылауға және істелген жұмыс бойынша рефлексивті бағалар.
№2 өздік жұмысына арналған тапсырмалар мен сұрақтар

Ұсынылған әдебиет негізінде сізге берілген сұрақтар бойынша ж жазбаша жауапта даярлау.

1. жарнамалық объекті үшін біртұтас аудитория қандай принцип бойынша таңдалады?

2.Оны оқу негізінде қандай сұрақтар жатады?

3. Біртұтас аудиторияны оқыту қандай тәсілмен жүргізіледі?

4. Оны оқыту қандай бағыттармен жүзеге асады?

5. Зерттеуші қандай негізгі қателіктермен кездеседі?
Әдебиеттер:

1. Сэндидиж Чарльз, Фрайбургер Вернон, Ротцолл Ким: Реклама. теория и практика. -М.; Прогресс,-1989г.

2. Бове Корланд, Аренс Вильям. Современная реклама. -Тольятти, Издательский дом "Довгань" 1995

3. Фоефанов О.А. США: Реклама и общество. -М.: Мысль,-197Ромат Е.В. Реклама. -Учебное пособие. Изд.2-е. Харьков-НВФ "Студцентр",1996

4. Крылов И.В. Теория и практика рекламы в России. М.,Изд-во "Центр",1996
2 Бөлім Жарнаманы құру технологиясы

№3 Дәрістік сабақ. Жарнамалық крнцепцияның өңделуі

Концепция түсінігі, жарнамалық концепция ерекшеліктері және негізі. Жарнамалық концепцияның функциялары, рөлдері. Құрылымдық элементтері: объект және оның бейнесінің деңгейі, пән және оны анықтауға арналған негіздер, біртұтас аудитория және оны құраудың тәсілдері, жарнамалық концепцияның тәсілдері және оның әртүрлілігі, жарнамалық концепцияны өңдеуге арналған бағыттар.

№3 Практикалық сабақ

Тақырыбы: Жарнамалық концепцпияның өңдеуі

Мақсаты: жарнамалық ақпарат концепциясын құру іскерлігін қалыптастыру.

Дәріс материалының негізінде және өосымша әдебиеттерді оқу барысында болашақ жарнамалық роликті ойластыру ұсынылады:

-жарнама объектісі бейнесін деңгей бойынша (аксиологиялық, динамикалық, статистикалық).

-біртұтас аудиторияны анықтау(оның әлеуметтік-демографиялық бейнесі, психологиялық мінездемесі,жарнама объектісіне ерекше қатынасы).

-жарнама мақсатын анықтау (оның нақты формасы)

-жарнама пәнін анықтау (тұтынушыға жеткізуге арналған нақты мазмұны).

Семинар сабағында концепция қорғауға ұсынылады, ұжымдық талқылауға және істелген жұмыс бойынша рефлексивті бағалауға.
№3 өздік жұмысына арналған тарсыпмалар мен сұрақтар

Жарнамалық роликке ұсынылған концепцияны талдауды міндетті түрде жүргізу керек.

1. Coca-cola

2. Pepsy-cola

3. Fanta

4. Gazer

5. Квас Никола

Талдауға арналған критерилер:

-объектілер (жарнама объектісі сапасы ретінде шығуы)

-жарнамалық мақсат (роликтің негізінде қандай мақсат жатыр және қандай тәсілдермен ол жетістікке жетеді)

-біртұтас аудитория (кімнің біртұтас аудиториясы барынша спецификалы болып табылады, целевой топтардың қызығушылықтары қаншалықты есепке алынған).

-сыртқы жағдайға бағытталыуы, кқңіл аударуы.

Жарнамалық стратегия. Түсінігі, сущность. Жарнамалық стратегияның мақсаты, тапсырмалары. Болжам және оның әртүрлілігі. Жарнамалық стратегияның алгоритмін құру. Жарнамалық стратегия өңдеуіне талап.

Тақырыбы: Жарнамалық концепция разработкасы

Мақсаты: жарнамалық ақпарат концепциясын құру іскерлігін қалыптастыру, зерттеу іс-әрекетінің дағдыларын бекіту.

Целевой аудиторияны зерттеу нәтижелерін ұсыну. Топ алдында талқылап, оны қорғау және бағалау.
№4 Өздік жұмысына арналған тапсырмалар мен сұрақтар

Әртүрлі целевой аудиторияларға аналогиялық тауарларды жылжытуға арналған жарнамалық стратегияны құру.

Жұмыс этаптары:

1. тауарды таңдау немесе қызметтер

2. Ұсынылған целевой аудиторияның бейнесі және анықтау (келесі параметрлерді есте сақтау керек: әлеуметтік-демографиялық мінездемелер, базалық тұтынушылық шарттар, құндылық және қабылдау стереотиптері).

3. нәтижелерді таблица формасында ұсыну.

Жарнамалық жоспар. Түсінік. Мінездеме, специфика. Жарнамалық жоспардың параметрлері. Ереже және оны құру: Медиа-жоспар разработкасы, тақырыптық-қаржылық жоспар разработкасы.

Тақырыбы: Жарнамалық стратегия разработкасы және жарнамалық жоспар

Мақсаты: жарнамалық ақпарат концепциясын құру іскерлігін қалыптастыру, зерттеу іс-әрекетінің дағдыларын бекіту.
Берілген семинарда жарнамалық стратегияны қорғау жүзеге асады. Студенттер жарнамалық концепция реализациялау тәсілдерін көрсететін жарнамалық стратегия разработкасын ұсыну керек.

1. Негізгі және қосалқы тапсырмаларды анықтау

2. Шешілетін тапсырмалардың бірізділігін анықтау

3. Әрбір тапсырманың шешілу тапсырмасының анықтамасы

4. жарнаманың көлемін және шығу интенсивтілігін анықтау

5. жарнамалық ақпаратты құру тәсілдерін анықтау

6. моноторинг критерилері мен тәсілдерін анықтау

Стратегияға жазбаша түрде барлық жұмыс түрлерінің орындалу жоспары ұсынылады.

Тапсырма: Кешенді жарнамалық компанияның тауарын өңдеу

Жоспар: А. Аналитикалық этап (концепция)

1. Мәселе, ЖК қажет етуші мәселе

2. Мақсаты, (күтілетін нәтижелер)

3. Тапсырмалар (нәтиженің жеткен жетістігі есебінен)

4. Целевая аудитория жарнамалық компанияның: (ЦА мүмкін нұсқалары: целевой сегмент, потенциальды сегмент).

5. ЦА қажеттіліктері, а) тура қажеттіліктер,сіздің тауарыңызды тура сынан қанағаттандыра алады. б) қосымша қажеттіліктер, сіздің тауарыңызға көз салуы мүмкін қанағаттанушылық.

6. Жарнаманың оптимальды түрі, ЦА қажеттілігінен және тапсырмадан туындайтын.

7. Жарнаманы оптимальды тасушылар. ЦА қандай тасымалдаушыларды қолданады, сіздің мүмкіншіліктеріңіз (ТВ, радио, пресса, сыртқы жарнама).

8. Жарнаманың оптимальды тақырыптары. ЦА ішкі конфликтілерінен және қажеттіліктен туындайтын.

9. Жарнаманың омтимальды орналасуы

А) Электронды ақпарат құралдарында жарнаманы қай уақытта шығару

Б) неше секунд

В) прессада жарнаманың орналасуы

Г) сыртқы жарнаманың орналасуы

1. Жарнаманың оптимальды кезеңдері

2. Жарнамалық компаниялардың оптимальды ұзақтығы

3. Қаржылық шығынның алғашқысын анықтау, қаржылық мүмкіншіліктерімен келісу.
Б. ЖК жоспарлау

Жарнамалық компанияны жоспарлау

Блок 1 Сценарии разработкасы

Блок 2 Жарнамалық компанияны жүргізу жоспары

Мысалы, осы екі блокты күні бойынша топтап, біріктіруге болады.

Жарнаманы қабылдау психологиясы. Қабылдау түсінігі және оның спецификалық бейнелері. Жарнамалық ақпаратты қабылдау модельдері. Жарнамалық ақпаратқа назар аударту тәсілдері. Жарнамалық ақпаратты назар аудартуда қиындық тудыратын факторлар.

Тақырыбы: Жарнаманы қабылдау психологиясы

Мақсаты: жарнамалық ақпараттарды қабылдаудың психологиялық облысы негізінде теориялық білімдерді практикалық өңдеу, аналитикалық қабілеттерін дамыту.

Студенттер мультимедиялық тақтадан көрсетіліп тұрған оларды қабылдаудағы шеберлігіне қатысты бірнеше жарнамалық бейнебаяндарға анализ жүргізу тапсырмаларын алады.

Мақсаты – позиционировать тауар, қызметтер, фирмалар немесе оларды құттықтауы.

1. 
   Қарсы фирмалардың товарынан өз товарың
   
2. 
   Товарлардың ішіндегі өзіңнің фирмаңда өндірілген бір товарың, әр түрлі дақтарға бейімделген (мысалы, «Миф», «Ариэль», «Тайд» ұнтақтары, «Procter & Gamble» өндірген).
   
3. 
   Фирма
   

1. 
   Қысқаша өзіңнің тауарыңды/қызметтер/фирмаларыңды сипаттау
   
2. 
   Позиционированияның барлық негізгі критерийлерін санау (бақталастық артықшылықтары) («дифференциацияға» - жеке түрлер бойынша, ал қалғандарына – жалпы тізім бойынша)
   
3. 
   Позиционированияның оптимальді критерийлерін анықтау (фирманың мүмкіндіктері мен миссиясына байланысты) – «позиционированияның карталарына» екеу, «дифференциацияға» бесеуге дейін, «позиционированияның кестесіне» жиырмаға дейін.
   
4. 
   Позиционированияның карта-кестесін құрастыру. Критериилерді 1-ден 3-ке дейін қысқарту.
   
5. 
   Позицияны анықтау
   
6. 
   Позициялардың құралымының комплексті шараларын анықтау (10-12 шараны атау).
   

Жарнамалық мәтін туралы түсінік, оның түрлері, жарнамалық мәтіндердің құрылымы (маңызды және формальдық), жарнамалық мәтіндерді модельдеудің қателіктері, жарнамалық мәтіндерді модельдеудің ережелері, жарнамалық мәтіндерді анализдеудің алгоритмі.

Практикалық сабақ №7.

Жарнамалық ақпараттардың конструкциялау мазмұны тақырыбы бойынша

Мақсаты: жарнамалық ақпараттардың конструкциялау області бойынша теориялық білімді практикалық өңдеу, аналитикалық қабілеттерін дамыту.
Студенттерге арналған тапсырмалар:

1. 
   Пәнге арналған жарнамалық ақпарат мәтінінің ұқрылымының дұрыстығына анализ жүргіз. Әлсіз, басым жақтарын көрсетіңіз.
   
2. 
   Байқалған уақиғалар негізінде мәтін жазыңыз:
   

Ақпараттық деңгейі: ақпараттық мінездеменің мәтіні, бағалаулар мен фактілердің ажыратылуы.

Қатынастың деңгейі: нақты дәлелденген нақтылық туғызатын ақпараттық мінездеменің мәтіні.

3. 
   Жарнамалық ақпараттардың ережесін сақтай отырып берілген тауар бойынша қателердің саны аз болуымен жарнамалық мәтін жазыңыз.
   

Мақсаты – брендті талдау және брэндингті бақылау.

Тапсырма – кез келген брэндті таңдаңыз (ыңғайлы болу үшін, ең жақсысы – қарапайым немесе отбасылық) сызба бойынша:

І. Брэндтің түрі: қарапайым, мультибрэнд (отбасылық, зонттық)

ІІ. Базардағы позициясы (анық лидер – лидерленуші (бірнеше фавориттер арасында) – орташа деңгейі – орташадан төмен – аутсайдер)

ІІІ. Брэндтің элементтері

1. 
   Брендтің аттары:
   

• 
  Қандай құрылымының әдістерінің аттары қолданылған, қайсысы қолданылмаған, көрсетіңіз.
  
• 
  Тұтынушылардың брэндтің атын психологиялық қабылдауын бағалаңыз (сіздің көзқарасыңыз бойынша):
  

4 ұпай – басында тұтынушыға жат болған атау, кейін жақсы таратылды;

3 ұпай – атауға деген эмоциональдық селқостық, атауға деген көзқарас бірқалыпты;

2 ұпай – атауы тауармен, фирмамен ассоциацияланбаған;

1 ұпай – атауға деген немқұрайлылық (маркетингтенбеген).

2. 
   Тауар – тауарды немесе тауардың түрін санау.
   

3. 
   Символ – символды қабылдаудың психологиялық жақтарын атау, бағалау.
   
4. 
   Ораушы – формасы (дәстүрлік - түпнұсқа), түстің шешімі (қаптаманың түсін қабылдаудың қысқаша психологиялық интерпретациясы), анимация, жазулардың орналасуы.
   
5. 
   Слоган-атау.
   
6. 
   Бренд тауарының бағасы: жоғары аналог- аналогтармен ұқсастығы-аналогтан төмен.
   
7. 
   Брендтің аңызы- тарихы белгілі ме.
   

1. 
   Брендтің жиынтық ресурстары (5-7-ін атау).
   
2. 
   Брендтің позициясы (позиция- мифтың қарабайыр сойлемшесі және сөздің бір имиджі)
   
3. 
   Брэндтің аңызы
   

• 
  Бренд ассоцияциясының негізгісін негіздеңдер (тауарды суреттеуші және ішкі келісілген)
  
• 
  Бренд ассоцияциясының қолайлысын негіздеңдер (ықыласты суреттеуші және шынайы артықшылық )
  

4. 
   Брендтің имиджі
   
5. 
   Брендтің негізгі имиджі (брендтің негізгі ассоцияциясы)
   

• 
  Брендтің қалыптасуы- бренд элементтерін жоспарлау- тексеру қажет емес.
  
• 
  Тарату – брендтің алға жылжуының бағдарламасын жоспарлау.Тұтынушылар көрсеткіші бойынша негізгі идеяларды моделдеңіз (1 әрбір түріне) Брендтің алға жылжуының бағдарламалары (маркетинг- микс)
  
• 
  Маркетинг жоспары- брендтің дамуы қайда апарады
  
• 
  Сауда маркетингі (ассортимент сапасы, тауарлар саны )
  
• 
  Баға маркетингі
  
• 
  Өткізу маркетингі
  
• 
  Бақталастық маркетингі
  
• 
  Зерттеу маркетингі
  
• 
  Коммуникациялық маркетингі (жарнамалар, жәрменкелер мен көрмелер, демеушілік)
  
• 
  Брендті қолдау- брендті қолдау бағдарламасы (маркетинг-микс)
  

Жарнамалық кескін және оның құрастырушысы, Жарнамалық кескін: қызметі мен қасиеттері. Түстік компонент. Кесте жарнамасы (сызық және пішін ,композиция,каммуникациялық сапа), Мәтіндік компонент, дыбыстық, бейнені жарнамалық құрастырудағы алгоритм.

Жарнамалық бейнелерді құрудың әдістері мен ережесі тақырыбы бойынша

Мақсаты: жарнамалық бейнелерді психологиялық-сауатты құрылымдау області бойынша теориялық білімдерді практикалық өңдеу, аналитикалық қабілеттерін дамыту.

Бірнеше аналогикалық тауарлардың жарнамалық бейнелерін салыстыру және анализдеу тапсырмалары беріледі.

Берілген тапсырма бойынша жарнамалық бейнелерді кешенді бағалаудың келесідей параметрлеріне назар аударған жөн:

• 
  Жарнамадағы түстердің қолданылуы
  
• 
  Жарнамадағы графиканың қолданылуы
  
• 
  Жарнаманың дыбыстық қолданымы
  
• 
  Жарнамадағы мәтіндік-дыбыстық қолданулар
  
• 
  Осы элементтердің тұтас қолданылуы.
  

1. 
   Тауардың немесе қызметтердің визуальді бейнесін құрастыру (түсті элементтерді сипаттау, алқаның таратылушылығы, формасы, сызықтардың бағыты мен түсі).
   
2. 
   Жарнамаға мәтіндік-дыбыстық компонент құрастыру (барлық формальді және мазмұндық талаптарға сай жарнамалық хабарламалар мәтінін құрастыру, дауыстық компоненттердің мінездемесін, функциональдық рөлін анықтау).
   
3. 
   Біртұтас жарнамалық бейнені рәсімдеу. (аудио-визуальдық, мәтіндік элементтерді бір жүйеге келтіру, олардың байланысын түсіндіру)
   

Жарнамалық объектілер: кітапхана, кез келген кафедра, мамандық, тәртіп.

Бұқаралық ақпарат коммуникациясының манипулятивтық технологияларында жарнамадағы манипуляция, мінездеме, төл сипаттары, орны мен рөлі. Манипуляциялық әсерлердің қозғалысының сызбасы, жарнамадағы манипуляция психотехнологиялары: тереотиптер, аңыздар, автоматизм.

Мақсаты: жеке тұлғаның өміріне жарнамалық іс-әрекеттің әсері туралы студенттерде ой қалыптастыру.

Ф.Бегбедераның «99 франк» атты көркем кітабы негізінде топтық дискуссия өткізу.
Сұрақтар тізімі:

1. 
   Кітаптың негізгі кейіпкерлері кімдер? Олар қандай? Олардың жеке деформациясы қалай көрініс береді?
   
2. 
   Жарнамалық роликті құру процесі кітапта қалай суреттелген? Оны кім және қалай жасаған?
   
3. 
   Қоғамдық постмодернизмді Бегбедер қандай метафорлар көмегімен сипаттаған және оған қандай мінездеме берген?
   
4. 
   Бұл шындықтың болашақтағы дамуы қалай деп ойлайсың? Бұдан шығар қандай жол бар деп ойлайсың?
   

«Жеке тұлғаның өміріне жарнамалардың тигізер әсері» тақырыбына эссе жазу.

1. 
   Жеке тұлғаның өміріне жарнаманың әсері.
   
2. 
   Шығармашыл тұлғалардың өміріне жарнаманың тигізетін әсері.
   
3. 
   Тұтынушылардың өміріне жарнамалардың әсері қандай?
   
4. 
   Кешенді қортынды жасау.