3 – курс күндізгі оқу бөлімінің арналған

жүктеу 308,67 Kb.

бет	22/100
Дата	26.01.2022
өлшемі	308,67 Kb.
	#35140
түрі	Лекция

1 ... 18 19 20 21 22 23 24 25 ... 100

Аш селекциясымен тұқым ш лекция

7.3 Бастапқы материал түрлері
Селекцияда бастапқы материал деп, жаңа сорттарды шығару үшін пайдаланылатын есімдіктердің мәдени және жабайы формаларын айтады.

Бастапқы материал ретінде мыналар пайдаланылады:

табиғатта кездесетін өсімдіктердің сан алуан формалары мен сорттары;
селекция процесінде будандастыру жолымен және түрлі сыртқы жағдайлардың жасанды әрекетімен жасалған бастапқы материал болуы мүмкін.

Н.И.Вавилов атап көрсеткендей, селекциялық жұмыста табыска жету бастапкы материалды сұрыптаудан басталады.

Осы заманғы селекцияда бастапқы материал алу үшін қолданылатын негізгі түрлері мен тәсілдері мыналар:

1. Табиги популяция. Оған өсімдіктердің жабайы өсетін формалары, мәдени өсімдіктің жергілікті сорттары және ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің әлемдік коллекция сындағы үлгілер.

2. Бұдан популяциясы. Бұдан популяциясының екі түрі бар:

а) бір түрдегі сорттар мен формаларды тозаңдандыру арқылы алынған ішкі түрі; б) өсімдіктердің әр түрлері мен тектерін тозандандыру арқылы алынған (тұраралық және туысаралық) будандар.

Өздігінен тозаңданатын линиялар (инцухт - линия). Өсімдіктердің айкас тозаңцануы селекция ісіңдегі бастапқы материал алудың көзі болып табылады. Олар өсімдіктерді көп рет еріксіз өздігінен тозандандыру арқылы алынады.
Жасанды мутация және полиплоид формалары. Бастапқы материалдың бұл түрі өсімдіктерге радиация, химиялық заттар, температура және баска мутаген құралдарын пайдалану жолымен жасалады.

жүктеу 308,67 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 18 19 20 21 22 23 24 25 ... 100