2013 жылғы 26 ақпан №73-Ө-м астана қаласы Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын (44-шығарылым) бекіту туралы

286. Кілем тоқушы

Параграф 1. Кілем тоқушы, 2- разряд

1146. Жұмыс сипаттамасы:

қарапайым түксіз, түкті кілемдерді және кілем-сумахтарды қолдан немесе жартылай механикалы кілем тоқитын станоктарда өндеу;

алғашқы палас бөлігін дайындау және кілемдердің шеттерін дайындау;

түкті түйіндерді тоқу, түкті кілемдерді өндеуде бекітетін жіпті төсеу және бекіту;

түкті түзету және кесу;

түксіз кілемдерді жасауда өрнектейтін жіптерді төсеу және бекіту;

шеткі палас бөлігін дайындау және кілемдерді түсіру;

жіптерді алу, қалдықтарды жинау және тапсыру;

өңделген кілем бөлігін орналастыру;

жіптің және кілемнің сапасын тексеру.

1147. Білуге тиіс:

қолмен және жартылай автоматты кілем тоқитын станоктардың жұмыс істеу мақсаты;

кілемдерді өндеу бойынша операциялардың орындалу ережелері және бір ізділігі;

тегістейтін өрмекті немесе бұрымды, кілемнің паласты бөлігін, жиектерін, түкті түйіндерді тоқу;

жіптерді төсеудің ережелері;

жіптердің бағытты қалыңдықтарын.

1148. Жұмыс үлгілері:

Кілемдерді өндеу:

1) екі жақты түксіз санау техникасымен және шаблон бойынша өрнектеп орындалуы: геометриялы, жалпақ табиғи формалы, 6,0%, түстің ауысу көрсеткіштерімен, 6 түске дейін түс гаммасымен;

2) түксіз бір жақты ремизды өрнектеуішпен, 20,0% дейін өрнекті жолақты көрсеткіштерімен, жұмыс резминкасы 3 ке дейін;

3) түкті қалыңдығы 1 кв.м кілемге 120,0 мың түйіндерге дейін немесе өрнек түрімен: геометрикалы, жалпақ табиғи формалы, 19 %, дейін түстің ауысу көрсеткіштерімен, 6 түске дейін түс гаммасымен;

4) 25,0 % дейін ауыспалы түсті түкті геомертиалы өрнектер, 5 түсті гаммалы;

5) 20,0% дейін түс көрсеткіштерімен сумахалар.

1149. Жұмыс сипаттамасы:

орташа күрделі түксіз, түкті кілемдерді және кілемді-сумахтарды қолдан немесе жартылай механикалы станоктарда өндеу;

жүн арқаужіпті пайдаланып түкті кілемде өндеу;

негізді созуды реттеу;

шашақтарды тоқу;

қызмет көрсетіліп жатқан станоктарды икемдеу.

1150. Білуге тиіс:

қолмен және жартылай механикалы кілем тоқитын станоктардың бөлек механизмдерінің құрылымы және өзара қарым-қатынас жасауы;

орындау техникасына байланысты кілемдерді өндеу технологиялы процесі;

жіптердің белгіленуі және түрлері;

кілемдердің сапасын бақылау тәсілдері;

қызмет көрсетіліп жатқан станоктарды икемдеу.

1151. Жұмыс үлгілері:

Кілемдерді өндеу:

1) түксіз екі жақты есептеу техникасының және шаблон бойынша өрнектеп орындау: геометрикалық, жалпақ формалы табиғи, 6,0% дан 9,0% дейін түстің ауысу көрсеткіштерімен, 5-8 түсті түстер гаммасымен, табиғи көлемді форма шешімімен, 17,0% дейін түстің ауысымдық көрсеткіштерімен, 10 түсті түстер гаммасымен;

2) түксіз бір жақты ремизді өрнекпен 20,0% дан 30,0% дейін өрнек жолақтарының көрсеткіштерімен, 4-6 дейін жұмыс ремиздерімен;

3) түксіз бір жақты - «номунд», 5-6 түстті түстер гаммасымен;

4) 1 кв.м түкті кілем қалыңдығы 120,0 дан 140,0 мыңға дейін немесе өрнек түрімен: геометрикалық, жалпақ формалы табиғи, 19,0% дан 28,0% дейін түстің ауысу көрсеткіштерімен, 6-8 түсті түстер гаммасымен, табиғи көлемді форма шешімімен, 18,0% дейін түстің ауысымдық көрсеткіштерімен, 8 түсті түстер гаммасымен;

5) түкті өрнек түрлерімен: 25,0% дан 30,0% дейін түс ауысымдық көрсеткіштерімен геометриялық, 5-7 түсті түстер гаммасымен, көлемді форма шешімімен өсімдікті, 19,0% дейін ауысымдық көрсеткіштерімен, 9 түске дейін түс гаммасымен;

6. 20,0% дан 24,0% дейін түс көрсеткіштерімен сумахалар.
Параграф 3. Кілем тоқушы, 4- разряд

1152. Жұмыс сипаттамасы:

күрделі түксіз, түкті кілемдерді және кілемді-сумахтарды қолдан немесе жартылай механикалы станоктарда өндеу;

кілемдерде ақаулардың түсуінің алдын алу үшін профилактикалы жұмыстары жасау.

1153. Білуге тиіс:

кілемдерді өндеу технологиялы процесі;

кілемдерді тиейтін есептері, кілемдердің ассортименті және олардың сапасына қойылатын талаптар;

түйіндерді тоқу тәсілдері және жиектерді өндеу;

белгіленген қалыңдыққа сәйкес бекітетін арқаужіпті іріктеу;

қалдықтардың түрлері мен нормалары, оларды азайту шаралары.

1154. Жұмыс үлгілері:

Кілемдерді өндеу:

1) түксіз екі жақты есептеу техникасының және шаблон бойынша өрнектеп орындау: геометрикалық, жалпақ формалы табиғи, 9,0% дан 13,0% дейін түстің ауысу көрсеткіштерімен, 6-9 түсті түстер гаммасымен, табиғи көлемді форма шешімімен, 17,0% дан 21,0% дейін түстің ауысымдық көрсеткіштерімен, 10-13 түсті түстер гаммасымен;

2) түксіз бір жақты ремизді өрнекпен 30,0% дан 40,0% дейін өрнек жолақтарының көрсеткіштерімен, 6-8 дейін жұмыс ремиздерімен;

3) 1 кв.м түкті кілем қалыңдығы 140,0 дан 170,0 мыңға дейін немесе өрнек түрімен: геометрикалық, жалпақ формалы табиғи, 28,0% дан 36,0% дейін түстің ауысу көрсеткіштерімен, 5-9 түсті түстер гаммасымен, табиғи көлемді форма шешімімен, 18,0% ден 24,0% дейін түстің ауысымдық көрсеткіштерімен, 9-12 түсті түстер гаммасымен;

4) түкті өрнек түрлерімен: 30,0% дан 34,0% дейін түс ауысымдық көрсеткіштерімен геометрикалық, 7-9 түсті түстер гаммасымен, көлемді форма шешімімен өсімдікті, 19,0% дан 24,0% дейін ауысымдық көрсеткіштерімен, 9-12 түске дейін түс гаммасымен;

5) 24,0% дан 30,0% дейін түс көрсеткіштерімен сумахалар.
Параграф 4. Кілем тоқушы, 5- разряд

1155. Жұмыс сипаттамасы:

өте күрделі түксіз, түкті кілемдерді және кілемді-сумахтарды қолдан немесе жартылай механикалы станоктарда өндеу.

1156. Білуге тиіс:

кілемдерді өндеу және бахроманы тоқу;

кілемдердің сапасын бақылау және сорттарын анықтау тәсілдері.

1157. Жұмыс үлгілері:

Кілемдерді өндеу:

1) түксіз екі жақты есептеу техникасының және шаблон бойынша өрнектеп орындау: геометрикалық, жалпақ формалы табиғи, 13,0% дан жоғары түстің ауысу көрсеткіштерімен, 9 түсті түстер гаммасымен, табиғи көлемді форма шешімімен, 21,0% дан жоғары түстің ауысымдық көрсеткіштерімен, 13 түсті түстер гаммасымен;

2) түксіз бір жақты ремизді өрнекпен 40,0% дан көп өрнек жолақтарының көрсеткіштерімен, 8 ден көп жұмыс ремиздерімен;

3) 1 кв.м түкті кілем қалыңдығы 170,0 тен 340,0 мыңға дейін немесе өрнек түрімен: геометрикалық, жалпақ формалы табиғи, 36,0% дан астам түстің ауысу көрсеткіштерімен, 9 астам түсті түстер гаммасымен, табиғи көлемді форма шешімімен, 24,0% дан астам түстің ауысымдық көрсеткіштерімен, 12 астам түсті түстер гаммасымен;

4) кілемдер: варнилар, думилар, зиликалар, килимилар, яманилар;

5) түкті өрнек түрлерімен: 34,0% дан астам түс ауысымдық көрсеткіштерімен геометриялық, 9 дан астам түсті түстер гаммасымен, көлемді форма шешімімен өсімдікті, 24,0% дан астам ауысымдық көрсеткіштерімен, 12 жоғары түске дейін түс гаммасымен;

6) 30,0% дан жоғары түс көрсеткіштерімен сумахалар.
Параграф 5. Кілем тоқушы, 6-разряд

1158. Жұмыс сипаттамасы:

ерекше, сюжетті-тематикалы түксіз және түкті кілемдерді қол және жартылай автоматты станоктарда өндеу.

1159. Білуге тиіс:

кілемдерді өндеу технологиялы процесі;

гобеленді өнімдерді түптеу тәсілдері;

әртүрлі түпті өңделіп жатқан кілемдердің сапасына қойылатын талаптар.
287. Кілем жуушы

Параграф 1. Кілем жуушы, 4- разряд

1160. Жұмыс сипаттамасы:

қарапайым құрылғыларды пайдаланып кілемдерді қолдан немесе механизмдердің көмегімен бекітілген технологиялы режимге сәйкес кілемдерді жуу;

жуатын ерітінділерді дайындау;

кілемдерді аналогты техникалы көрсеткіштер (тығыздығы, түктің ұзындығы және тағы басқа) бойынша өндіріс алаңын оңтайлы пайдалануды есепке алып дайындау;

кілемдерді жуудың сапасын бақылау, кілемдерді сығу.

1161. Білуге тиіс:

кілемдердің ассортименті, кілемдерді жуу процесінің технологиялы режимі;

қолданылып жатқан химиялардың белгіленуі және құрамы;

жуатын ерітінділерді дайындау ережелері.
288. Арқаужіпті ораушы

Параграф 1. Арқаужіпті ораушы, 2- разряд

1162. Жұмыс сипаттамасы:

иірілген жіптерді орауға, папуштарға, әртүрлі құрылғылардың клубтарына орау;

иірілген жіптерді алу және оның сапасын бақылау;

жіптерді салу;

жіптердің үзілулерін ликвидациялау;

өңделген жіптерді алу;

қалдықтарды жинау және тапсыру.

1163. Білуге тиіс:

иірілген жіптерді орауға арналған құрылғының құрылымы және жұмыс мақсаты;

иірілген жіптердің ассортименті және оның сапасына қойылатын техникалы талаптар.

Параграф 1. Иірілген жіптерді кесуші, 3- разряд

1164. Жұмыс сипаттамасы:

түкті кілемдерді өндеу үшін жүн жіптерді белгілі кесіктерге бөлу;

жіптерді алу және оның сапасын бақылау;

жіптерді салу және созылуын реттеу;

пышақтарды қайрау, дайындалған жіптердің кесіктерін қоймаға тапсыру;

қалдықтарды жинау және тапсыру;

қолданылып жатқан жабдыққа күтім жасау.

1165. Білуге тиіс:

қолданылып жатқан жабдықтың құрылымы;

жіптердің белгіленуі және түрлері;

оның желілі қалыңдығы, жіптің сапасына қойылатын талаптар.
290. Бояу жағушы

Параграф 1. Бояу жағушы, 3-разряд

1166. Жұмыс сипаттамасы:

түксіз, түкті және түкті кілемдерді өндеу үшін негізді қолдан дайындау;

көркем тоқыма өнімдерін өндеу үшін мәнерлі негіз;

жіптерді алу және олардың сапасын бақылау;

бағалы таяқтарды тіреу, жіптерді салу;

негіздің сапасын бақылау;

жіптерді тартуды реттеу.

1167. Білуге тиіс:

кілем тоқитын станокта тоқу тәсілдері;

мәнерлі тоқылуын есептеу, жіптердің белгіленуі және түрлері;

олардың желілі қалыңдықтары, ремиздерді тоқу тәсілдері.
Параграф 2. Бояу жағушы, 4-разряд

1168. Жұмыс сипаттамасы:

ерекше көркем өнімдерді өндеу үшін шикізаттың әртүрлі түрін пайдаланып қолдан жасалған мәнерлі тоқыма.

1169. Білуге тиіс:

өңделіп жатқан көркем өнімдердің ассортименті және қолданылып жатқан шикізаттың түрлері;

мәнерле тоқыманың есебі.

Параграф 1. Түктерді қырқушы, 4-разряд

1170. Жұмыс сипаттамасы:

қой қырқуға арналған машиналар тектес машинкамен кілемдердің түктерін қажет биіктікке дейін қырқу;

кілемдерді қырқудың сапасын бақылау;

машиналарды икемдеу;

кілемдерді тазарту, қалдықтарды жинау және тапсыру.

1171. Білуге тиіс:

машинкалардың құрылымы, түйіндердің өзара қарым-қатынасы және икемдеу тәсілдері;

кілемдердің ассортименті, олардың сапасына қойылатын талаптар;

түктің ұзындығын анықтау әдістемесі.
Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің

бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығына (44-шығарылым)

қосымша
Жұмысшылар кәсіптерінің алфавиттік көрсеткіші