2-китап indd



жүктеу 4,98 Mb.
Pdf просмотр
бет103/176
Дата20.05.2018
өлшемі4,98 Mb.
#14827
1   ...   99   100   101   102   103   104   105   106   ...   176

297

Тулеуов, И. Уюкбаев, А. Абнлькаев, А.Хасепов, Дж. Шакенов, А. Ибатов

3



приемы и модели именного и глагольного слово образования (А. Калыбаева, 



И.  Е.  Маманов.  Н.Оралбаева,  А.  Тулеуов,  Г.  Жаппеисов,  Т.  Кордабаев, 

Б.  Каимоза,  Б.Кулмагамбетова  и  др)

4

  а  также  другие  морфологические 



категории  (Ф.Кенжебаева,  К.  Ишанов,  А.  Данияров,  Дж.  Тунгатаров,  К. 

Шаяхметов и др.).

Исследования  в  области  синтаксиса  велись  по  разделам:  синтаксис 

словосочетания, синтаксис простого предложения, синтаксис сложного или 

осложненного предложения и смежных с ними категорий.

Теоретическая разработка проблем синтаксиса словосочетания впервые 

в тюркологии дана на материале казахского языка в трудах М.Б.Балакаева, 

создавшего  свою  школу  и  подготовившего  ряд  учеников.  Различным 

проблемам  словосочетаний  посвящено  около  десяти  кан дидатских 

диссертаций  (:Н.  Базарбасв,  М.  Сергалиев,  М.Томанов,  А.  Аблаков,  Т. 

Сайранбаев и др.)

5

.



При разработке данной проблемы на материале других тюркских языков 

исследователи постоянно обращаются к трудам профессора М.Б.Балакаева.

Казахским  языковедам  принадлежит  одно  из  ведущих  мест  в 

исследовании синтаксиса простого (А. Нурмахапова, Н. X. Демесинова, Р. 

Амиров, О. Тулегенов, А. Абилькаев, Г. Маднпа, Г. Байтугаева, Ш.Бектаева, 

О.  Жармакин.  К.  Бейсеибаева  и  др.)

6

  и  сложного  предложений  (Н.  Т. 



3  Н.  Т.  Сауранбаев.  Семантика  и  функции  деепричастия  в  казахском  языке.  Алма-

Ата,  1944:  Ғ.  Ғ.  Мұсабаев.  Қазақ  тіліндегі  сын  есімнің  шырайлары.  Алматы,  1951;  А.  И. 

Искаков. Наречие в современном казахском языке. Алма-Ата, 1950; Р. Әміров. Қазақ тіліндегі 

жалғаулықтар. Алматы. 1959; И. Ұйықбаев. Қазіргі қазақ тіліндегі етістіктің көріністері. Алматы, 

1958; Ә. Хасенов. Қазіргі қазақ тіліндегі caн есімдер. Ал¬маты, 1957; Ж. Шaкeнов Қазіргі қазақ 

тіліндегі сын есім категориясы. Алматы, 1961; А. Ибатов. Қазақ тіліндегі есімдіктер. Алматы, 

1961; Ш. Сарыбаев. Междометие в ка¬захском языке. Алма Ата, 1959.

Из-за ограничснности места здесь и далее указаны лишь книги, брошюры н сбор¬ники. 

Перечень статей см.: «Библиографический указатель литературы по казахскому языкознанию» 

(ч. I – 1965 г., ч. II – 1971 г., ч. III – 1977 г.)

4  И.  Е.  Маманов.  Вспомогательные  глаголы  в  казахском  языке.  Алма-Ата,  1949;  Н. 

Оралбаева. Қазіргі қазақ тілі морфологиясы. Алматы, 1971; её же. Қазіргі қазақ тіліндегі етістіктің 

аналитикалық форманттары. Алматы, 1975; Ә. Төлеуов. Қазақ тіліндегі есім сөздердің жасалуы. 

Алматы, 1973;  А.Хасенова. [Л. Қалыбаева]. Етістіктің лексика-грамматикалық сипаты. Алматы. 

1971; её же. Қазақ тіліпдегі туынды түбір етістіктер. Алматы, 1959; Т. Қордабаев. Қазіргі қазақ 

тіліндегі етістіктердің шақ категориясы. Алматы. 1953.

5      М.  Б.  Балақаев.  Қазақ  тілі  грамматикасының  кейбір  мәселелері.  Алматы,  1941;  его 

же. Основные типы словосочетаний в казахском языке. Алма-Ата, 1957: его же. Современный 

казахский язык. Синтаксис словосочетания и простого предложения. Ал¬ма-Ата. 1959. 

6  М. Серагалиев, Т. Сайранбаев. Қазіргі қазақ тілі. Сөз тіркестері синтаксисі, I. Алматы, 

1973: А. Аблақов. Қазіргі қазақ тіліндегі меңгеріле байланысқан есімді сөз тіркестері. Алматы, 

1971; Т. Сайранбаев. Күрделі сөз тіркестерінің кейбір мәселелері. Ал¬маты. 1976.




298

Сауранбаев, С. Жненбаев, М. Балакаев, Т. Кордабаев, X. Есенов, А. Аблаков, 

М.  Бектуров,  Е.  Агманов,  М.  Бимагамбетов,  Ш.Бектаева,  У.  Салиева,  К. 

Мамытбеков и др.)

7

.

Многочисленные  монографии,  посвященные  исследованию 



основных  проблем  морфологии  и  синтаксиса,  позволили  создать 

академическую грамматику казахского языка

8

.

Примечательно, что в грамматических исследованиях последних лет 



многие авторы от описания фактов языка перешли к их теоретическому 

обобщению.  Появился  дифференцированный  подход  к  изучению 

синтак сиса  как  в  историческом  аспекте  (Т.  Кордабаев),  так  и  в  плане 

изучения синтаксиса разговорной речи (Р. С. Амиров), и определения 

структур ных единиц сложных предложений (X. М. Есенов).

Отдельные  вопросы  казахской  фонетики  (о  звуковом  составе 

казахского  языка,  звуковых  изменениях,  сингармонизме  и  ударении) 

разрабо таны в трудах X. К. Жубанова. Обстоятельное научное описание 

фонети ческой структуры казахского языха дается в трудах академика 

С.Кенесбаева.  Им  исследованы  фонемный  состав  казахского  языка, 

законы сингармонизма, звуковые изменения, слоговая структура слов, 

категория акцентуации и т. д.

В последние десять лет общими и частными вопросами фонетики и 

фонологии занимается также ряд молодых ученых.

Заведующий  экспериментальной  лабораторией  Ж.  А.  Аралбаев 

сделал  многое  для  технического  оснащения  этой  лаборатории.  Им 

опубли кована  монография  «Вокализм  казахского  языка»  (Алма-Ата, 

1970).


Отрадно  отметить,  что  исследования  в  области  фонетики  теперь 

ведутся  главным  образом  экспериментальным  методом  (Б.  Калиев, 

А.Джунисбеков,  Н.  Туркбенбаев,  Б.  Тайлакбаев,  М.  Раимбекова, 

А.Кошкаров,  С.  Татубаев,  С.  Кенесбаева).  Ряд  работ  по  вопросам 

7 О. Төлегенов. Қазіргі қазақ тіліндегі жалпы модальды және мақсат мәнді жай сөйлем 

типтері. Алматы, 1968; Р. Амиров. Особенности синтаксиса казахской разговор¬ной peчи. Алма-

Ата, 1972; Н. X. Демесинова. Развитие синтаксиса современного казах¬ского языка. Алма-Ата, 

1974;  Ғ.  Мадина.  Қазақ  тіліндегі  жақсыз  сөйлемдер.  Алматы,  1959;  Г.  Байтугаева.  Сложные 

определительные конструкции в современном казахском языкe. Алма-Ата, 1962; А. Әбілқаев. 

«Де» етістігінің мағыналары мен қызметі. Алматы,  1958;  его  же.  Қазіргі  қазақ  тілінідегі  жай 

сөйлемнің  түрлері.  Алматы,  1963;  Ш.Бектаева.  Қазіргі  қазақ  тіліндегі  тұрлаусыз  мүшелердің 

орналасу тәртібі. Алматы, 1970.

8    Н.  Т.  Сауранбаев.  Қазақ  тіліндегі  құрмалас  сөйлемдер  жүйесі.  Алматы,  1948;  С. 

Жиенбаев.    Синтаксис  мәселелері.  Алматы,  1941;  Қ.  Есенов.  Қазіргі  қазақ  тіліндегі  шартты 

және қарсылықты бағыныңқы сөйлемдер. Алматы, 1969; его же. Қазақ тіліндегі күрделенген 

сөйлемдер. Алматы, 1974.




жүктеу 4,98 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   99   100   101   102   103   104   105   106   ...   176




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау