12 беттің беті Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі



жүктеу 2,29 Mb.
бет50/74
Дата05.01.2020
өлшемі2,29 Mb.
#25913
1   ...   46   47   48   49   50   51   52   53   ...   74
өшуші тербелістер уақыты деп, ал өшу декременті деп аталады. Тербеліс амплитудасының период ішіндегі өзгеруі сонымен қоса, шамасымен де сипатталады, ол өшудің логарифмдік декременті делінеді.
Бақылау және қайталау сұрақтары.

  1. Тербелмелі қозғалыс дегеніміз не?

  2. Тербелмелі процестің параметрлеріне анықтама беріңіз

  3. Гармониялық осциллятор дегеніміз не?

  4. Серіппелі маятниктің еркін тербелістерінің дифференциалдық теңдеуін қорытып шығарыңыз.

  5. Контурдағы еркін электромагниттік тербелістерінің дифференциалдық теңдеуін қорытып шығарыңыз.

  6. Қандай тербелістер өшетін тербелістер деп аталады? Олардың дифференциялдық теңдеуін қортып шығарыңыз.

  7. Өшудің логарифмдік декремент дегеніміз не?

  8. Қандай тербелістер еріксіз депаталады? Олардың дифференциялдық теңдеуін қортып шығарыңыз.

  9. Автотербелістер дегеніміз не? Олардың еріксіз тербелістерден айырмашылығы қандай?

  10. Резонанс дегеніміз не?


9-тақырып.Механикалық толқындар.
9.1. Толқындар.

9.2. Жазық синусоидалды дыбыс толқыны.

9.3. Кума толқынның теңдеуі.

9.4. Толқындардың қабаттасуы (интерференция). Тұрғын толқындар.

9.5. Фазалық жылдамдық және топтық жылдамдық.
Механикалық не серпімді толқындар деп серпімді ортада таралатын механикалық қозуларды (деформациялар) атайды. Ортаға әсер ете отырып, осы қозуларды тудырушы денелер толқындардың көзі деп аталады.

Дыбыстық не акустикалық толқындар деп интенсивтілігі аз серпімді толқындарды, яғни серпімді ортада таралатын әлсіз механикалық қозуларды атайды.

Серпімді толқындардың ортада таралуы заттың орнын ауыстырумен байланыста емес. Шексіз ортада ол орта бөлектері толқын көздерінен барған сайын алыстай беретін жағдайда оларды мәжбүрлі тербелістерге тартудан тұрады. Мұнда орта құрылымы толық орта ретінде қарастырылады.

Егер орта бөлшектері толқынның таралу бағытында тербелетін болса, серпімді толқын бойлық деп аталады,. Бойлық толқындар серпімді ортаның көлемді деформациясымен байланысты, сондықтан кез кеген ортада – қатты, сұйық, газ тәрізді – тарала алады. Мұндай толқындардың мысалы ретінде ауадағы дыбыс толқындарын айтуға болады.

Серпімді деформация. Форманың серпімділігі. Көлемдік серпімділік.

Серпімді толқын көлденең деп аталады, егер, орта бөлшегі толқынның таралу бағытына перпендикуляр жазықтықтарда тербелсе. Көлденең толқындар серпімді ортаның ығысу деформациясымен байланысты, демек, тек формасы серпімді ортада ғана, яғни қатты денелерде пайда болып, тарала алады.

Ерекше орынды сұйықтың еркін беті бойымен таралатын беттік толқындар алады, бұл беттін қозуы сыртқы әсердің күшімен туындайды.

Серпімді толқын синусоидалды, немесе гармониялы делінеді, егер тиісінше, орта бөлшектерінің тербелістері гармониялы болса. Бұл тербелестердің жиілігі толқынның жиілігі деп аталады.

Ортаның жекелеген бөліктерінің ортаны бойлай, қайсыбір белгілі жылдамдықпен таралушы гармониялық қозғалысы гармониялық қума толқын деп аталады.



Механикалық қозулар (деформациялар) серпімді ортада v шекті жылдамдығымен таралады.

Толқындық бет немесе толқын фронты дегеніміз тербелістер фазасы тұра сол мәнге ие болатын нүктелердің геометриялық орны.

Толқын жазық делінеді, егер оның толқындық беттері бір біріне параллелді жазықтардың жиынтығы боп келетін болса. Ox өсін бойлай таралушы жазық толқында ортаның тербелісті қозғалысын сипаттаушы y-ң барлық шамалары ортаның қарастырылушы М нүктесінің x координатасы мен уақытқа ғана тәуелді болады. Онда М нүктесіндегі тербелістер координатаның басындағы тербелістерден тек қана уақыт бойымен -ға жылжытылғандығымен ерекшеленеді, мұнда v – толқын жылдамдығы. Сондықтан, Ox өсінің оң бағытын бойлай таралушы жазық толқында y айырмасының функциясы болып саналады, олай болса, мұндай жазық толқынның теңдеуі мына түрге ие:

.

жүктеу 2,29 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   46   47   48   49   50   51   52   53   ...   74




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау