1,2- зертханалық жұмыс Жердің магнит өрісі кернеулігінің горизонталь құраушысын анықтау Жұмыстың мақсаты

жүктеу 0,87 Mb.

Pdf просмотр

бет	2/20
Дата	11.06.2023
өлшемі	0,87 Mb.
	#42958

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 20

Физ. 2 Зертханалық жұмыстар

Тәжірибелік қондырғы

Тәжірибелік қондырғы 220 В электр желісіне қосылады. Қондырғының барлық техникалық
құрама бөлшектері төмендегі жұмыстық сұлба бойынша орналасқан (4-сурет).
G
– тангенс-гальванометр
К – кілт
А – амперметр
R – реостат

- ток көзі
Жердің магнит өрісінің горизонталь
құраушысын
табу
үшін
тангенс-
гальванометрді G қолданамыз. Тангенс-
гальванометр G радиусы R вертикаль
катушкадан және компастан тұрады. Радиустың мәні құралдың бетінде жазылған. Құралдың
бүйіріндегі үш қысқышы, оның 10, 5 орамдарына ток көзін жеке-жеке қосуға мүмкіндік береді.
Катушка центрінде горизонталь жазықтықта компас орналасқан. Катушкада ток болмағанда
компас тілшесі магнит меридианымен бағыттас. 4-суретте жұмыс сұлбасы көрсетілген, мұндағы К
кілт көмегімен катушкадан өткен ток бағытын өзгертуге болады. Катушкадағы ток күшін R
реостат көмегімен өзгертуге болады.
Өлшеу жүргізбес бұрын катушка жазықтығы мен магнит меридиан жазықтығын
сәйкестендіреді. Егер катушка бойымен ток жүрсе, онда магнит тілше

бұрышқа бұрылады.

Магнит тілшенің бұл ауытқуы Жердің магнит өрісінің горизонталь құраушысы
→
Г
В
мен дөңгелек
ток өрісінің
→
1
В
әсерінен болады (5 -сурет).
Магниттік тілше қорытқы магнит өрісінің бағытымен
бағыттас болады. 5-суретте берілгені бойынша ток өрісі:
В
1
=
В
г
tan 𝛼
.
(7)
(6) өрнек бойынша:
R
IN
В
2
0
1

=
.
(8)
(7) және (8) өрнектерді теңестірсек:


Rtg
IN
В
Г
2
0
=
.
(9)
Дәл осындай есептеулерді кері ток
І
үшін де жүргізуге болады, ал магнит тілше

бұрышқа
кері ауытқиды (

1
=

2
).
Берілген құралдың Жер бетіндегі орны үшін С шамасы мынаған тең:

tg
I
С
=
,
(10)
бұл шама тұрақты болып табылады және тангенс-гальвонометрдің тұрақтысы деп аталады. Енді (9)
өрнегі мына түрге келеді:
C
R
N
В
Г
2
0

=
немесе Н
г
=
𝑁
2𝑅
𝐼
𝑡𝑔𝛼
(11)
Қателіктерді есептеу теориясы
→
Г
В
дәлірек мәнін магнит тілше жуық шамамен 45
о
бұрышқа бұрылған кезде алуға болатындығын көрсетеді.

жүктеу 0,87 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 20