11 сынып №23 сабаќ

Егер ортаның берілген нуктесіндегі тербелістерді қоздыратын екі толқынның жол айырымы б

жүктеу 463,5 Kb.

бет	4/5
Дата	21.11.2022
өлшемі	463,5 Kb.
	#40254
түрі	Сабақ

1 2 3 4 5

Сабақ жоспары Толқындық қозғалыс жайлы түсінік. Толқындардың интерференция және дифракция құбылыстары.

Егер ортаның берілген нуктесіндегі тербелістерді қоздыратын екі толқынның жол айырымы бүтін санды толқын ұзындықтарына тең болса, онда әлгі нүктедегі тербеліс амлитудасы максималъ болады:
,
мұндағы
Минимумдар шарты. Енді кесіндісіне жарты толқын ұзындығы сыйғанда не болатынын көрейік. Екінші толқын біріншіден жарты периодқа кешігетіні түсінікті. Фазалар айырымы п-ге тең болып шығады, яғни тербеліс қарсы фазада өтеді.

2-сурет

Осы тербелістердің қосылуы нәтижесінде қорытқы тербелістің амплитудасы нөлге тең де, қарастырып отырған нүктеде тербеліс жоқ. Кесіндіге кез келген тақ санды жарты толқындар сыйғанда да дәл сондай болады.
Егер ортаның берілген нуктесіндегі тербелістерді қоздыратын екі толқын жолдарыныц айырымы тақ, санды жарты толқындарға тең болса, онда сол нүктедегі тербеліс амплитудасы минималь болады:
(1)
Егер d₂ – d₁ жол айырымы l мен l/2 арасындағы бір аралық мәнді қабылдайтын болса, онда қорытқы тербеліс амплитудасы да екі еселенген амштитуда мен нөл арасындағы бір аралық мәнді қабылдайды. Бірақ ең маңыздысы: кез келген нүктеде тербеліс амплитудасы уақыт өтуімен өзгермейді. Су бетінде уақыт өтуімен тербелістердің амплитудалары өзгермейтін интерференциялық көрініс деп аталатын белгілі бір таралу тәртібі орнайды. 2-суретте екі көзден (кара дөңгелек) шығатын екі дөңгелек толқынның интерференциялық көрінісінін фотосуреті көрсетілген. Суреттің орта тұсындағы ақшыл орындар тербелістердің максимумдарына, ал қарайған жерлері минимумдарына сәйкес келеді.
Когерентті толқындар:Орнықты интерференциялык, көрініс шығарып алу үшін толқын көздерінің жиіліктері бірдей болуы қажет және олардың тербеліс фазаларының айырымы тұрақты болуы тиіс.
Осы шарттарды қанағаттандыратын көздер когерентті көздер деп аталады. Олар туғызған толқындарды да когерентті (латынның cohaereus - өзара байланысты деген сөзі) деп атайды. Когерентгі толқындар қосылғанда ғана орнықты интерференциялық көрініс пайда болады.
Егер көздердің тербеліс фазаларының айырымы тұрақты болмаса, онда ортаның кез келген нүктесінде екі толкын қоздырған тербелістердің фазалар айырымы өзгеретін болады. Сондықтан қорытқы тербелістер амплитудасы уақыт өтуімен ілесе өзгереді. Нәтижесінде максимумдар мен минимумдар кеңістікте орын ауыстырады да, интерференциялық көрініс бұзылады.

жүктеу 463,5 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5