36
3.2 Қосымша интерфейсін құру
Бағдарлама сипаттамасы
Қосымша объекті-бағдарланған Java бағдарламалау тілін, Play фреймворк
технологиясын, Ajax, Jquery-ді қолдану арқылы жазылған. Және де сайта іске
асырылған құрылымдық деректерді жіберу, әртүрлі веб формалардан ақпарат
қабылдау үшін XML қолданылды. Деректер қорымен байланысу және оны
басқару үшін Play фреймворкының ерекше «db» классы қолданылды. Деректер
қорын құру үшін ДҚБЖ PostgreSql қолданылды. Қолданушылар кілтсөздерін
сақтау таза күйінде емес, хэш функция күйінде іске асырылады. Хэш-функцияны
құру MD5 алгоритмімен іске асырылады.
Сайт ядросы MVC стандартының негізгі принциптарында жобаланған. MVC
(Model-View-Controller) деректер моделін, интерфейсті және қолданушымен өзара
әрекеттестікті жеке қолдануды іске асырады. Бұл қосымшаны каркасты, модульді
әдіспен жобалауға мүмкіндік береді. Модульдік әдістің негізгі артықшылығы:
бағдарламаның бір бөлігін өзгерткеннен бағдарламаның қалған бөлігі өзгермейді.
Алғашында қосымша құрылып, Apache локальді веб серверінде тестіленген.
Тестілеу кезінде бағдарлама қателерге тексеріліп, әртүрлі SQL-инъекциялар
жазылды, деректер қорындағы қателерді тексеру үшін әртүрлі сұраныстар
жасалды. Кейін сайт Қазақстандық хостинг провайдер серверіне орналастырылды.
Хостингте Ngnix веб сервері қолданылады. Сайтты орналастыру кезінде
айтарлықтай қиындықтар туындамады, бұл бағдарламалаудың дұрыс іске
асырылғандығын және технология стандарттарының сақталғандығын көрсетеді.
Енді сайттың басты бетіне келер болсақ, басты беттің жоғарғы сол жағында
логотип орналасқан. Ол қолданушыны қайта басты бетке алып келеді. Логотиптің
оң жағында ҰБТ-ға қалған уақыт санын есептеуіш тұр. Жоғарғы оң жақта тілдерді
ауыстыру іске асырылған. Мұнда екі тілдің біреуін таңдауға болады. Сәл
төменірек ұзыннан сайт бойынша навигацияның горизонтальды мәзірі
көрсетілген. Орынды үнемдеу және бір типті категорияларды топтау үшін түсетін
мәзір іске асырылған.
Содан соң сайт екі колонкаға бөлінеді. Сол жақтағы колнкада үш форма
орналасқан. «Жеке кабинет» формасында қолданушылар тізімі және олар қол
жеткізе алатын сайт бөлімдері көрсетілген. «Жаңалықтар» формасында ұйымның
ішінде болып жатқан жаңалықтар желісі көрсетіледі. Ең соңғы, «Пікірлер»
формасында пікірлер қалдыруға болады. Post әдісімен пікір серверге келіп түседі
және белгілі бір id-мен деректер қорында сақталады. Оң жақ колонкада
фотослайдер орналасқан. Слайдер javascript технологиясын қолданады. Сайттың
ең төменгі бөлігінде әлеуметтік желілерге сілтемелер және жылдам пікір қалдыру
батырмасы орналасқан.
Сайт жобасы бойынша басқа беттерге өткен кезде негізгі беттерде ақпараты
бар бөлік қана өзгереді. Бұл серверге деген жүктемені азайтады және интернет
арқылы жіберілетін трафикті төмендетеді. Басқа беттерге өткен кезде оң жақтағы
колонка толығымен жоғалады.Бұл сурет 3.1 – көрсетілген.
37
3.1-сурет. Басты бет
Одан кейінгі Достықта білім бөлімінде білім беру орталығы туралы ақпарат
жазылған. Бұл сурет 3.2 – көрсетілген.
3.2-сурет. Достықта білім
Орталықтар бөлімінде орталықтардың мекен-жайы көрсетілген. Бұл сурет
3.3 – көрсетілген.
3.3-сурет. Орталықтар
38
Осыдан кейін қолданушы жеке кабинетке кіруі керек. Ол үшін ол өзінің
жеке логинін немесе id-н, және кілтсөзін енгізеді. Логин мен кілтсөз әкімшілік
тарапынан беріледі. Одан басқа портал ішінде тіркелуге болады, бірақ тіркелген
соң профиль сол мезетте құрылмайды. Себебі, берілген ақпаратты әкімшілік
тексеріп, содан кейін ғана профильді активтендіреді. Бұл сурет 3.4 – көрсетілген.
3.4-сурет. Кіру формасы
Порталда негізгі әкімшілік сыртында үш қолданушы бар. Ата-ана мен
мұғалім үшін тіркелу формасы бірдей. Бұл сурет 3.5 – көрсетілген. Ал оқушы
үшін өзгеше. Бұл сурет 3.6 – көрсетілген.
3.5-сурет. Тіркелу формасы
Сурет 3.6 – Оқушының тіркелу формасы
39
Осыдан кейін қолданушы профилі құрылады. Бұл сурет 3.7 – көрсетілген.
Сурет 3.7 – Қолданушы профилі
Осыдан кейін қолданушы түріне байланысты. Оған қатысты модульдер
ашылады. Біз мұғалім ретінде кірген соң, бізге электронды журнал, сабақ кестесі,
бейне шешімдер және қосымша сабақтар бөлімі бар. Бұл сурет 3.8 – көрсетілген.
Сурет 3.8 – Сабақ кестесі
Электронды журнал сурет 3.9 – көрсетілген.
Сурет 3.9 – Электронды журнал
40
Мұғалімдердің қосымша сабақ кестесі сурет 3.10 – көрсетілген.
Сурет 3.10 – Қосымша сабақ кестесі
Бейне шешімдер бөлімі бұл жұмыстың негізгі ерекшелігі болып табылады.
Өйткені бақылау бойынша шығара алмаған есептеріңізді осы жерден қарап түсіне
аласыз. Бұл сурет 3.11 – көрсетілген.
Сурет 3.11 – Бейне шешімдер
Тағы да бір маңызды бөлімдердің бірі – пікір қалдыру бөлімі. Бұл бөлімде
қолданушы портал жайындағы өз пікірін қалдыра алады. Бұл пікірлер ескеріледі
де, тиісті шешімдер әкімшілік тарапынан қабылданады. Бұл өз кезегінде
порталдың жұмысын жақсартуға өз үлесін қосады. Бұл сурет 3.12 – көрсетілген.
