41
маманның жұмысын бөліктеу қажеттілігі туындайды. Сол кезде жоба
сапалығы жоғарылай түседі.
3) AJAX (Asynchronous JavaScript and XML- асинхронды JavaScript және
XML)
–
web-қосымшаларының
қолданушылар
интерфейсінің
интерактивтілігін ұйымдастыру әдісі. Ол браузер мен web- сервер арасында
«фондық» режимде мәлімет алмасуға мүмкіндік береді. Нәтижесінде,
мәліметтері жаңартылған web-бет толығымен қайта жүктелмейді де, web-
қосымша жылдам және ыңғайлырақ болады. AJAX – DHTML
концепсиясының бір компоненті.
Артықшылықтары:
- трафиктің үнемдеуі. Бетті толығымен қайта жүктеудің орнына, тек
өзгерген бөлікті жүктеу web-қосымшамен жұмыс істеу кезіндегі трафикті
үнемдеуге AJAX елеулі септігін тигізуде;
- серверге түсетін жүктеме азаяды. Мысалы, Gmail-да оқылған
хаттарды белгілегенде, сервер тек мәліметтер қорына өзгертулер енгізіп,
клиенттік скриптке операция сәтті орындалғандығы туралы мәлімет
жіберіледі. Бет қайта жүктеліп клиентке берілмейді;
- Интерфейс шапшаңдығының (реакция) жылдамдауы. Тек өзгерген
бөлікті ғана жүктеу керек болғандықтан, қолданушы өзінің әрекеттерінің
нәтижесін бірден көреді.
Кемшіліктері:
- браузердің стандартты құралдарымен интегрирленуі. Динамикалық
құрылатын беттер браузер кірген беттер тізімінде көрінбейді, сол себепті
кірген беттерді қайта көруге мүмкіндік беретін «Артқа» батырмасы жұмыс
істемейді. Бірақ бұл мәселені шешетін скриптер бар. Тұрақты URL-да беттің
контенті керекті немесе ұнаған материал жаңарып отыратындықтан
сақталынбайды. Бұл мәселелерді фрагмент идентификаторын динамикалық
өзгертуі арқылы шешуге болады(#-дан кейінгі URL бөлігі);
- динамикалық жүктелетін құрылым іздеу машиналарына қол жетімсіз.
Іздеу
машиналары
JavaScript-ті
орындай
алмайды,
сондықтан
құрастырушылар сайт құрамына қол жеткізетіндей альтернативті жолдарды
ескеру керек;
- сайт
статистикасын жүргізудің ескі әдістері актуалдылығы
төмендеуде. Көптеген статистиканы қызметтері AJAX-ты қолданатын
беттерді жүрмейді;
- браузерде әрқашан JavaScript қосулы болуы міндетті.
Бұл технологиялардың пайда болуы мен дамуы ұйымдастырылған және
басқаруға ыңғайлы, икемді жүйелердің шығуына септігін тигізбей қоймады.
Бірнеше тілдерді, қызметтерді ортақ пайдаланып, дайын шаблондарға
кигізілетін сайттардың дамуы арта түсуде. Әрбір пайда болған жаңа шешім
жоғарыда айтылған технологиялар негізінде жасалады.
42
2.2.5 Content Management System (CMS) жүйесі
CMS – бұл контентті құруды, басқару мен өңдеуді ұйымдастыратын
және қамтамасыз ететін ақпараттық жүйе немесе компьютерлік бағдарлама.
CMS жүйесінде екі қор бар. Біріншісінде (реляционды МҚБЖ) сайтта
көрсетілген барлық мәліметтер сақталады. Екіншісінде (файлдық жүйе)
көрсетілім элементтері – шаблондар, графикалық суреттер және т.с.с.
сақталады.
Қолданушыларға көрінетін сайттың сыртқы түрінен басқа екі арнайы
жұмыс орны ұйымдастырылған.
Бірінші жұмыс орны – сайт өңдеушісі үшін арналған. Оның көмегімен
сайт құрылымын, контент құрылымын береді, сайттың сыртқы түрін
анықтайды, ақпарат бейнелеу шаблонын жөндейді. Бұл құрал әдетте толық
автоматтандырылмайды. Сайтты жөндеу үшін өңдеушілер жиірек CMS
құралдары арқылы жұмыс жасайды, ақпарат тікелей орналастырылады.
Екінші жұмыс орны – сайт басшыларына арналған. Ол ұйым немесе
компания қызметкерлеріне өз бетінше өңдеушілер қыhзметінсіз сайтқа
ақпарат тапсыруға мүмкіндік береді. Тұтынушы менеджері тек арнайы жұмыс
орны арқылы жұмыс жасай алады.
CMS техникалық мамандар түрінде ешбір делдалсыз, ақпаратты
қамтитын, ақпаратты қызметкер жариялайды – ақпаратты оперативті
жаңартуға мүмкіндік береді. Сонымен қатар CMS негізінде түрлі қызметтер –
функционалды жүзеге асырылған, яғни қажет етілген функциялар CMS-та
жүзеге асырылған және жедел қолданысқа беріледі. CMS негізінде сайт
құруды бірнеше рет тексеруден өткен дайын модульдер пайдаланылады,
сайттың сыртқы түрі статикалық сайттар жағдайына қарағанда, кішігірім
шығындармен алмасады.
CMS өңдеушілері сайт құруда ақпаратты кез келген маман жүзеге асыра
алады деген тұжырым айтса, онда арнайы визуалды өңдеу құралдарын
пайдалана отырып, кеңсе құжаттарын ақпаратты импорттауға арналған web-
интерфейс бар екені анық.
Сонымен қатар CMS – қосымшалар нарығында ең бақталастардың бірі.
Әлемде мұндай қосымшалардың бірнеше мыңға жуық түрлері бар.
Бірнеше жылда web-қорлар, контентті басқару жүйелері айтарлықтай
жетілдірілді. CMS-ты пайдалануына қарай бөлінуі:
- порталдар – жаңалықтар мен мақалаларды жариялаудың жолын
жайдақтататын ақпараттық қорлар үшін пайдаланылады. Құрамына дербес
модульді CMS типтерін құрайды. Бұл кластың ең әйгілі типтері – XOOPS,
Xnuke, Xaraya, ВебZE және т.б;
- қозғалтқыштар (SQL-сыз) - бұл CMS өңдеуде тармақтары әлсіз
дамыған, сондықтан ақпарат құжаттарын сақтау негізінде мәлімет кестесі
орнына түрлі мәселелер байланысқан. Бұл CMS-тың артықшылығы – контент
модификациясы мен тегін хостингте орналасу мүмкіндігінің бар болуы. Бұл
идеяның бірнеше тараулары бар: Cute News, Deelight CMS, Progressive,
SAPID;
