Топырақтың су режимі және оның экологиялық маңызы

Топырақ көп фазалы және дисперсті жүйе болғандықтан, оған суды сіңіріп және ұстап тұру қасиет тән. Қай кезде болмасын, онда белгілі бір мөлшерде және күйде су болады. Құрғақ топырақты 105^о С-та кептіріп, пайызбен анықталған су мөлшерін ылғалдылық дейді, оның қорын м³/га мен және миллиметрмен өлшенді.

Топыраққа су атмосфералық жауын-шашын, ыза суы, ауа буының қоюлану және қолдан беру жолдарымен келеді. Топырақтағы су – өсімдіктер мен ағзалар тіршілігінің негізі. Өсімдіктерді сумен қандыру, тек топыраққа сіңген судың көлемімен өлшенбейді, ол топырақтың су құбылымына: су сіңірілуіне, өткізгіштігіне, су ұстап қалуына, оны сақтауына және өсімдікті дер кезінде сумен қаматамасыз етуіне байланысты. Сондықтан 1 климат жағдайына біркелкі жыртылған, беті тегіс танап топырақтарындағы су мөлшері әртүрлі болуы мүмкін. Бір дәрежеде ылғалданған топырақтағы тиімді судың мөлшері оның механикалық құрамына, қарашірінді мөлшеріне және басқа қасиеттерге байланысты өзгереді. Сондықтан топырақтағы судың құбылымы тек жауын суының мөлшеріне емес, көп жағдайда ондағы су күйіне байланысты. Өсімдіктерге қажет топырақтағы судың мөлшерін, ондағы су қарым-қатынасын және күйін білу керек. А. Лебедев, С. Долгов және А.Роденің зерттеулерінше су топырақта 3 фазада қатты, сұйық, бу күйінде болады.

Топырақ түйіршіктері аралықтарындағы қылтүтіктердегі судың ең мол мөлшерін топырақтың көлемінен немесе массасынан пайызбен көрсетеді. Судың мөлшері оның топырақ түйіршіктерінің көлеміне, механикалық және агрегаттық құрамына, тығыздығына және қылтүтікпен төменнен ыза суының деңгейінен жоғары көтерілуіне байланысты болады. Қылтүтіктерінің су сыйымдылығы туралы мәлімет алу үшін алты немесе сегіз жерден құрылымы бұзылмаған топырақ үлгілері алынады.