1. Топырақтану-ғылым ретінде,оның мақсаты мен міндеттері, топырақ туралы түсінік

жүктеу 1,1 Mb.

бет	10/88
Дата	25.08.2020
өлшемі	1,1 Mb.
	#31349
түрі	Құрамы

1 ... 6 7 8 9 10 11 12 13 ... 88

Топырақтану ответ

Топырақтағы судың түрлері: Топырақ ылғалы әр түрлі күйде болады. Олардың барлығы бірдей өсімдікке сіңе бермейді. Жалпы топырақ суларын мынадай түрлерге бөлуге болады.

1. Химиялық байланыс күйіндегі су. Су көбінесе әр түрлі минерал кристалдарымен байланысты болады. Бұл су – заттың молекуласына гидроксид (OH) ион тобымен кіреді. Мысалы , Fe₂O₃ + H₂O = 2Fe(OH)₃ : ол топырақтан 400 – 800⁰С жағдайында ажыратылады.

Сондықтан топырақтағы биологиялық процестерге тікелей қатыса алмайды.

2. Гравитациялық су деп – топырақтың түйірлерінің аралықтарын жайлап , өз салмағымен (гравитация арқылы) көбінесе төмен қарай жылжитын суды атаймыз. Оны өсімдіктер оңай сіңіре алады. Дегенменде, оның ағысы қылтүтік судан гөрі шапшаңырақ болғандықтан , өсімдіктерді ылғалмен қамтамасыз етуге тікелей қатыспайды.

3. Қылтүтік (капилляр) суы. Топырақ түйінділерінің ішіндегі су барлық бағытта қозғалады. Соның ішінде , топырақтың төменгі қабатынан жоғары қарай түйіршік қуыстарындағы сорғыштық күштер арқылы ылғалданған жерден құрғаққа қарай жылжиды. Сондықтан бұл судың өсімдіктер үшін маңызы зор. Бұл суды өсімдіктер сіңіре алады.

4. Жарғақты су. Топырақтың қатты бөлшектерінің сыртын молекулалық тартылыс күшімен , жарғақты қабат қоршап тұрады. Ол молекулалық тартылыс күшінің көмегімен қалың жарғақтанған күйінің жұқа жарғағына қарай жылжиды. Топырақ түйіршіктеріне 6 – 10 мың атмосфералы күшпен байланысып тұрғандықтан жарғақты суды өсімдіктердің тамырлары сіңіре алмайды. Бұл өсімдіктерге сіңбейтін күйіндегі су болап табылады.

5. Гигроскопиялық су – гигроскопиялық ылғал топырақ түйіршіктерінің бетінді молекулалық тарту күшімен будан жиналған су. Ол қозғалмайды , өсімдікке пайдасыз. Ауыр және қарашірікке бай топырақтарда гигроскопиялық су көп болады. Топырақтан оны ажырату үшін оны 105 градус ыстықта 5 – 6 сағат кептіреді.

6. Қатты ылғал. Мұз төмен температурада (0 төмен) пайда болады. Ал жарғақты сулар – 78 градуста мұзға айналады.

жүктеу 1,1 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 6 7 8 9 10 11 12 13 ... 88