Шет тілін оқытудың негізгі принциптері

Ағылшын тілін оқыту арқылы мектеп оқушыларының ақпараттық құзыреттілікқа тәрбиелеу жүйесін жасауда елімізде жалпы білім беру саласында аталған тәрбие жұмысына сай қалыптасқан мына төмендегідей принциптер алынады:

Ағылшын тілін оқытудың негізгі педагогикалық принциптерінің бірі оқу-тәрбие үдерісінің тұлғалық бағыттылығы.

Соңғы кезде білім беру үдерісінде жеке тұлғаға бағытталған тәлім-тәрбие мәселесіне үлкен ден қойылуда. Себебі қоғамның бүгінгі қарқынды дамуы әр істе белсенді әрекет жасай алатын жаңа ұрпақ адамының қалыптасуына тәуелді болып отыр. Яғни жаңа дамып келе жатқан қоғамға жаңа білім алған, жаңа тұрмысқа, жаңа еңбек түрлеріне, жаңа қатынастарға бейімделген, өз бетінше шығармашылық қабілет-қасиеттерін дамыта алатын, өзінің мүмкіндіктерін бағалай білетін және оларды қалыптасқан қатынастар жүйесінде іске асыра алатын тұлға қажет. Ал, бұл қажеттіліктің жүзеге асырылуы білім беру тәсілін, оны жақсартудың әдістемелік негіздерін жетілдіруге тікелей байланысты. Білім беру тәсілдерін жетілдіру мәселелері қашанда белгілі ғалымдар мен педагог-әдіскерлердің назарынан тыс қалмай олардың үнемі зерттеу нысанына айналып келеді. Айталық М.В.Кларин, Л.С.Выготский, С.Л.Рубинштейн, А.Н.Леонтьев, А.В.Петровский, Б.М.Бим-Бад, Е.И.Пассов, т.б. Ғалымдар мен жаңашыл ұстаздар білім берудегі тұлғалық бағыттылықты қалыптастырудың теориялық және әдістемелік негіздерін жасауда үлкен нәтижелерге жеткен. Олар білім берудің әлемдік процесіне тән негізгі тенденцияларды атап көрсетті. Оның ішінде танымдық іс-әрекеттердің тәсілдерін белсенді меңгеруге бағытталған, тұлғаның мүддесіне және мұқтажына бейімделген, оның өзін-өзі ашып көрсете алатын мүмкіндікті қамтамасыз ететін білімнің басымдылықтағы орынға ие екендігі ерекше көрсетілген. Сонымен қатар Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі білім беруді дамыту тұжырымдамасында да жеке тұлғаны қалыптастырудағы білім берудің мақсаты мен оның тәсілдерін жетілдіру міндеті де айқын көрсетілген. Атап айтқанда онда: “Орта білім берудің мақсаты – жылдам өзгеріп отыратын дүние жағдайларында алынған терең білімнің, кәсіби дағдылардың негізінде еркін бағдарлай білуге, өзін-өзі іске асыруға, өзін-өзі дамытуға және өз бетінше дұрыс адамгершілік тұрғысынан жауапты шешімдер қабылдауға қабілетті жеке тұлғаны қалыптастыру”, - делінген [2]. Ендеше оқу-тәрбие үдерісінде жеке тұлғалық бағыттылықты қалыптастырудың және жетілдірудің теориялық негіздері мен технологиясына ғылыми тұрғыдан талдау жасалынып, оны шешудің жолдары көрсетіліп, жаңа міндеттері айқындалып жатыр деуге толық негіз бар. Оған тағы бір дәлел көптеген ғалымдар өздерінің еңбектерінде тәлім-тәрбие берудің мақсаты ретінде тұлғаның дамуын ерекше атап көрсеткенін де атап өтуге болады. Бұл еңбектерде жеке тұлғалық бағыттылықты жасау және қалыптастыру туралы жалпы зерттелген пікірлер біріктіріліп бірқатар принциптердің жүзеге асуына яғни тұлғаны қалыптастыру, дамыту идеясын, гуманизмнің жалпы адамдық принципін педагогикалық қатынастардың демократизациялау принципін, тұлғаны дамытудағы ішкі өзін-өзі жөнге салу механизмін қолдану және күшейту аңсарын қалыптастыруға байланыстылығы негізделген.

Тұлғаны қалыптастыруда әрбір пәннің жеке алатын орны бөлек. Әсіресе гуманитарлық пәндердің мүмкіндіктері зор. Себебі гуманитарлық пәндер адамзаттың білім байлығының және оның өмірлік тәжірибесінің сақтаушысы болып табылады. Соның ішінде шет тілі де осы гуманитарлық пәндер циклындағы маңызды пәннің бірі болып саналады. Шет тілін оқытудағы тұлғалық бағыттылықты қалыптастыру тәсілінде оқушының тікелей іс-әрекеті, оның көзқарасы, сабақтағы және сабақтан тыс қызығушылығы және бейімділігі, сабақ кезіндегі қарым-қатынасты ұйымдастыруда ескеріледі. Шет тілін оқыту ерекшелігі оқу тақырыптарын өту мақсатында ғана құрылмайды, ол өмірдегі белгілі бір проблемаларды талқылауға арналады. Яғни оқушылар шет тілін оқу үдерісінде өздерінің жеке істерін, қылықтарын, күнделікті сыныптағы, мектептегі, туған ауылындағы, қаласындағы, еліндегі және әлемде болып жатқан жағдайларға өз ойын, пікірін білдіріп және өз ойын дәлелдеуі керек. Ол үшін мұғалім сабаққа қолайлы психологиялық климат және жағымды көңіл күй қалыптастыруға жағдай жасауы тиіс. Релаксация, тілектестік қарым-қатынас атмосферасында жүргізілген оқытудың тұлғаның жан-жақты ашылуына көмектесетіндігін, оқушыға түсетін психологиялық кедергіні, яғни ұялшақтықты, ынжықтықты өзіне деген сенімсіздікті жеңуіне мүмкіндік беретіндігін белгілі Ресей ғалымдары В.П.Кузовлев, В.С.Коростелев, Е.И.Пассовтар атап өткен [14]. Олай болса оқушы шет тілін тек қарым-қатынас құралы ретінде ғана қабылдап қоймауы керек, ол шет тілі пәнінің адамда әлеуметтік маңызды қасиеттерді қалыптастыруға септігін тигізетін үлкен мүмкіндігін де білуі тиіс. Бұл орайда біз И.Л.Бимнің шет тілін үйрену арқылы оқушылар қарым-қатынас жасауда жаңа құралдарды меңгереді, «әлем терезесіне» еркін үңіліп әлемдік мәдениетке, өзі тілін үйреніп жатқан елдің мәдени құндылықтарына, оның тарихын, ел тану, ғылым, әдебиет, өнерін білуге еркін қол жеткізе алады деген пікіріне толық қосыламыз [15].

Шет тілін оқыту арқылы тұлға дамуын жетілдіру мәселесі көптеген ғалымдар В.А.Артемов, Б.В.Беляев, И.Л.Бим, И.Н.Верещагина, Н.И.Гез, А.А.Леонтьев, А.А.Миролюбов, Е.И.Пассов, Г.В.Роговалардың еңбектерінде жан-жақты қарастырылып, оның тұтас концепциясы жасалған. Яғни, оқу процесінде оқушылардың әртүрлі деңгейін ескере отырып өзара әрекетті жүзеге асыратын, тұлғаның дамуына бағытталған концепция жасалған. Бұл концепцияда ғалымдар шет тілін оқыту жаңа мағлұмат беруге ғана емес, оқытудағы ойланудың жаңа формасын, өз бетінше жұмыс істеу дағдысын меңгеруге, қойылған мақсаттың ең тиімді жолдарын таңдауды, іс-әрекет процесінде өзін-өзі бақылауды және өзін-өзі түзетуді жүзеге асыру қажеттігін көрсетіп берген. Осы тұрғыдағы көзқараста И.С.Якиманскаяның да пікірі қызығушылық туғызады. Ғалым «Ілім тек мағлұмат емес, бұл оқушы үшін жеке мағынаға, құндылыққа, қатынасқа толық субъектілік әлемді мағыналық жағынан аңдау мен түсіну болып табылады», - деп көрсетеді [16].

Жеке тұлғалық бағыттылықты жасау технологиясына байланысты жіктеулер жасау мәселесінде де ілгерілік байқалады. Атап айтар болсақ бұл мәселеде зерттеуші Г.К.Селевко мен И.Ф.Харламовтардың жіктеулері мағыналық жағынан тартымды көрінеді. Г.К.Селевко қазіргі заманғы білім беру технологиясын зерттей келе жеке тұлғалық бағыттылықты жасаудағы басты мақсат баланың жан-жақты, еркін және шығармашылық дамуына жетуде антропоцентрлік, гуманистік және психотерапевтік бағыттың рөлін ерекше атап көрсетеді [17]. Ал И.Ф.Харламов тұлғалық қасиеттерді қалыптастыруда білімді болудың жеткіліксіз екендігін айтады. Оның пікірінше әрбір жеке адам білім, білік және дағды жиынтықтарын жақсы меңгеріп жоғары білімділігін көрсете алса да, ол өзінің тәрбиелілігін көрсете алмауы мүмкін, яғни қарым-қатынас жасау мәдениетінің болмауы, эгоцентрлік әдетінің болуы оның өнегелі болып саналуына қайшы келеді. Сондықтанда мектептің мақсаты оқушыларда жоғары ілім деңгейін қалыптастырумен қатар жоғары тәрбиелік деңгейді де қалыптастыру болып табылатынына ерекше мән береді [18].

Сонымен тұлғалық бағыттылық қасиетті қалыптастыруда оқушы өзін-өзі дамытатын, өз бетінше білімін көтеретін, өзін-өзі іске асыра алатын субъектіге айналады, ал оқу үдерісі, оның категориялары (мақсаты, мазмұны, әдістері, формалары) тұлғалық бағыттылықты жасаушы, қалыптастырушы қайнар ретінде қабылданады.

Біздің пікіріміз бойынша осы қаралған мәселе шет тілін оқыту үдерісінде ақпараттық құзыреттілікқа тәрбиелеуде тұлғалық бағыттылықты қалыптастырудың теориялық негізін ұғындырып қана қоймайды, сонымен қатар мектепте жүргізіліп жатқан оқу-тәрбие жұмысына талдау жасауға да мүмкіндік береді.

Сонымен қатар, ағылшын тілін оқыту арқылы оқушыларды ақпараттық құзыреттілікқа тәрбиелеу жүйесін жасау ғылыми-педагогикалық, яғни дидактикалық және әдістемелік талап-тілектерді ескеріп басқа да негізгі қалыптасқан принциптерге сүйенеді.

Ағылшын тілін оқыту арқылы оқушыларды ақпараттық құзыреттілікқа тәрбиелеу жүйесі мектептегі оқу-тәрбие үдерісінің барлық аспектілерін жоспарлаудың құрамдас бөлігі ретінде қарастырылып, мектептің пәнаралық байланысы арқылы ақпараттық құзыреттілікқа тәрбиелеудегі бағыттарды көздеген мақсаттары мен міндеттеріне бағындырылады.

Ағылшын тілін оқытудың келесі педагогикалық принциптерінің бірі оқытудың мақсаттылық принципі. Ақпараттық құзыреттілікқа бағытталған әрбір сабаққа дайындалу үшін ең алдымен оның мақсатын анықтайды (тәрбиелік, білімділік, дамытушылық). Өйткені оқыту әдістері олардың мақсаттарына байланысты. Осыған орай, әрбір оқушының және ұжымның ерекшеліктерін ескере отырып, мұғалім оқыту жұмыстарының формаларын, мазмұнын, әдістерін іріктеп алады. Ағылшын тілі пәнінің өзіне тән ерекшеліктеріне сәйкес, оның мазмұнын ақпараттық құзыреттілік компоненттерімен толықтыру қажет. Өйткені ағылшын тілі пәнін оқыту мен оның әлеуметтік мәндегі құралдық қызметін ұрпақ тәрбие ісінде талапқа сай пайдалану жаңа тәсілдерді табу және қолдану мәселесін де қажеттілікке қояды. Мұның басты бір себебі Қазақстан егемендік алғаннан бастап елімізге сырттан қызығушылықтың арта түскенінен байқалып отыр. Алайда көптеген мемлекеттер Қазақстан Республикасы туралы жалпылама мағлұматтармен шектеліп келеді, ал кейбіреулері тіпті Қазақстанды ең артта қалған ел деп санайды. Осы жағдайдың өзі Қазақстанды мақсатты және бағдарлы түрде әлемге танытуды өткір қажеттілікке қойып отыр. Ал бұл қажеттілікті жүзеге асыру, яғни шет елдерге Қазақстанды таныту оңай іс емес. Бұл шараның жүзеге асуы Қазақстандықтардың шет тілдерді меңгеруге деген қызығушылығына және меңгеру деңгейіне байланысты. Өйткені «шет тілін оқытудағы басты талап – бұл шет тілін және басқа елдің мәдениетін білу, оған қоса адамдағы ақпараттық құзыреттілік сезімінің тәрбиелілігін ұштау болып табылады. Бұл талаптар көпшілік жағдайда сақталмайды. Өкінішке орай әсіресе ақпараттық құзыреттілік тәрбие істері қазір назардан шеттеу қалуда» [12]. Сондықтан да ағылшын тілін оқыту қазіргі кезе сапалы түрде жаңа мағынаға ие болғандығын алға тартады.

Біз оқытудың формалары мен әдістері туралы айтқанымызда, оқушылардың ағылшын тілін оқытуда ақпараттық құзыреттілікқа тәрбиелеу іс-әрекетін ұйымдастыруды мақсат етіп аламыз. Оқытудың формалары мен әдістері өзгермейтін дүние емес. Мектептің дамуына, оқытудың міндеттері мен мазмұнының өзгеруіне қарай оқытуды ұйымдастырудың формасы да өзгереді, ескілері қолданудан қалады, жаңалары туады. Ал оқыту принциптері статикалық тұрақты қағидалар ретінде үнемі жүйелі түрде сақталып келеді, олар оқытудың барлық формаларында міндетті түрде басшылыққа алынады, солар арқылы оқыту формаларының нәтижесі бағаланады.

Оқыту принциптерінің жүйесіндегі келесі принцип түсініктілік принципі. Ол оқушыда оқу-шаралардың дайындық деңгейіне сай ұйымдастырылады, мұнда берілген тапсырманы оқытушының басшылығымен терең ойлап орындауды талап ету қажет. Ағылшын тілін оқытуда бұл принциптен бірнеше ережелер туындайды:

Біріншісі жеңілден қиынға көшу. Мұнан оқушыларды ағылшын тілін оқыту барысында ақпараттық құзыреттілікқа бағытталған танымдық іс-әрекеттерге бірте-бірте үйрету, яғни шет тіліндегі фактілердегі ақпараттық құзыреттілікқа тәрбиелейтін ұғымдардың мазмұнын түсіну.

Екіншісі қарапайымдылықтан күрделілікке көшу. Ағылшын тіліндегі ақпараттық құзыреттілікқа бағытталған күрделі материалдарды талдау үшін, оларды ең алдымен негізгі терминдермен таныстыру қажет.

1 таным - шет тілін оқытуда мәдениеттанулық мазмұнды меңгеруге бағытталған;

2 даму - шет тілін оқытуда психологиялық мазмұнды меңгеруге бағытталған;

3 тәрбие - шет тілін оқытуда педагогикалық мазмұнды меңгеруге бағытталған;

Дегенмен де, бұл оқулықтар арқылы біз жеткіншектерге әлі де толық мағлұмат бере алмаймыз, сондықтан да ақпараттық құзыреттілікқа бағытталған материалдарды қазіргі ғылымның даму деңгейіне сай іріктеп, қосымша ақпарат көздерін дұрыс пайдалану өте маңызды. Ақпараттық құзыреттілік көзқарас - тәлім-тәрбие берудің жемісі, оның қалыптасуы тұлғаның білім мен тәрбие алуының біраз жылдарына созылады. Әсіресе, тек Ресей басылымынан шыққан оқулықтармен оқыту жоғарыдағы аталған мазмұн компонентінің шет тілдік мәдениеті төл мәдениетімізбен диалог құруына қайшы келеді. Яғни, берілген қосымша материалдар, сауалдар Ресей туралы, сол елдің мүддесіне бағытталған. Сондықтан да шетелдік баспадан шыққан жаңа талапқа сай оқулықтар қолданылуымен қатар, қосымша әдістемелік нұсқаулар қолданылуы қажет.

Қызығушылық баянды оқыту мен бiлiмдендiрудiң нәтижелi болуы оны ұйымдастыру әдiстерiмен сәйкестiгiне және бастамшылыққа (инициативаға) байланысты. Бiз ғұмыр кешiп отырған жаңа ХХI ғасырдағы өндiрiс пен техниканың соншалық жылдам қарқынды дамуы адамзат өмiрiнде болып көрмеген шапшаңдықты талап етiп отыр. Егемендiкке қолы жеткен Қазақстанның жоспарлы-әкiмшiлiк жүйеден нарықтық экономикалық жүйеге көшуi, қоғамдық құрылыстың күрт өзгеруi бiлiм берудi уақытқа үйлесiмдi құрып, оның әлемдiк деңгейдегi межеге сәйкесуiн қалайтындықтан тiлдердi оқытудағы ұстаным екi бағдарда өрiс алуда:

1) Дәстүрлi оқыту жүйесiн модернизациялау.

2) Оқыту үрдiсiне инновациялық оқуды кiргiзiп, оны өрiстету бағдарын жетiлдiру.

Бұл жүйенi таратып айтқанда –дәстүрлi оқыту жүйесiн модернизациялауда оқушыға берiлетiн бiлiм, олар игеруге тиiстi ұғым-түсiнiктi меңгерудегi репродуктивтiк дидактиканы уақытқа үйлесiмдi жетiлдiрiп, жаңа технологияға сәйкес дамыту. Ал инновациялық оқытуда – бiлiмдендiруге тәрбиелеудегi басты бағдар оқушының мүмкiндiгi мен шамасына қарай мәселенiң байыбына барып, үлгi көрсетер өнегелерiне елiктеп, тағылымдық жолдарын қабылдап, оған сыни көзбен қарай отырып, шығармашылық тұрғыда пайымдау жасауға үйрету негiзге алынады. Сондай-ақ, шығармашылық ойлай бiлумен бастамшылық iс-әрекеттегi саналылықты өрiстетуге зерттеушiлiк тұрғыдан белсендiлiгiн жетiлдiрiп, iс-әрекетке деген бейiмдiлiгiн, қызығушылығын қалыптастыратын жол. Iздену, iс-әрекет барысында оқушы күтпеген қиындықтарға кезiгiп немесе серiктестерiмен айтысып-тартысып пiкiр келiспеушiлiгi болып қалуы да ықтимал, ал мұның өзi адамды тереңiрек ойландырып, оның тиiмдi шешiмiн табуды бағдарлайды [28]. Әдетте, пiкiрсайыс адамның ойлау белсендiлiгiне, әрекеттену белсендiлiгiне ықпал ететiн жол.

Тiлдердi оқыту барысындағы дидактикалық iзденiстегi инновациялық оқытуда мұғалiм лидерлiк мiндет атқарғанымен де жүзеге асырылатын iстiң бәрiн тек өз қолына алмайды. Тек менiң айтқанымдай болсын деп қарамайды, әмiршiлдiк жолды ұстанбай режиссерлiк мiндет атқаруға бейiмделедi. Тiлге байланысты теорияны, мазмұндық мәндi меңгертiп, сөздiк қорды дамыту бағдарындағы сабақ барысындағы ойынды ұйымдастыруға мұғалiм бағдар бергенiменде оған тiкелей жетекшiлiк жасамайды, қайта қалыс қалып, ретiне қарай қатардағы ролдi ойнайтын, шәкiрттермен тепе-тең құқықтағы серiктес болады. Сабақ барысындағы ойынды басқарушы ролдердi бөлгенде, ойын кезiндегi диалогта ойынның өмiрдегiдей нақтылыққа жақындауына мән бередi. Ойын өмiр шындығына үйлесерлiктей жақындаса, тиiстi ролдi атқарушы оқушы өзiн бейне бiр ақиқат шындықтағыдай сезiнiп, әсерленiп, қойылған мақсатқа пара-пар iстер атқаруға машықтанады. Демек, ойынды басқарушы оқушы да, тиiстi ролдi атқарушылар да өздерiне жүктелген мiндеттi дұрыс атқарып, оның көңiлден шығуы үшiн өзiнше ойланып, өзiнше әрекеттенiп, өзiнше iзденiп белсендiлiк танытады, қызығушылығын дамытады

1. 
   педагогикалық технологияларға қызығушылығы, сезіммен қабылдауы;
   
2. 
   ақпараттық технологияларды пайдалануда танымдық дербестігі, шығармашылық іс-әрекеті;
   
3. 
   инновациялық технологияларды тәжірибе жүзінде пайдалана білуі. Жоғарыда көрсетілген өлшемдер негізінде оқушылардың танымдық белсенділігін дамытудың үш деңгейі (төменгі, орта, жоғары) анықталды. Төменгі деңгей: педагогикалық технологияларды танып-білуге қызығушылық танытпайды; танымдық тапсырмаларды орындауға ынта-ықылас қоймайды; ақпараттық технологияларды өз бетінше ізденіп оқымайды; өзін-өзі бақылауға көңіл бөлмейді.
   

Тiлге қызығушылықтың қалыптасуы сабақ барысындағы сөйлесiм, тiлдесiм, оқылым, айтылым арқылы оқушының санасын жетiлдiрiп, ой түсiнiгiн өрiстетедi, белсендiлiгiн арттырады. Бұл процесті төменднгідей сипаттауға болады: (1 кесте)

Инновациялық оқыту – оқушыға бiлiм берiп, тәрбиелеуде дәстүрлi дидактикамен қатарласа жүргенiмен де, бiрдей бағдарда болғанымен де өзiндiк айырмашылықтары мен өзгешелiктерiне мән беруге тура келедi. Атап айтқанда, жоғарыдағы тарауларда талдап көрсетiлгендей дәстүрлi оқытудағы ұсталатын ұстаным – тiлдерді оқыту бағдарламасында көрсетiлген нұсқауды орындап, ондағы мағлұматтарды бiлгiзiп, оны қайталап, пысықтап, меңгерту. Ал инновациялық оқыту – iс-әрекет барысында оқушының қабiлетiн оятып, түрлi ситуация туғызу арқылы олардың жаттандылықпен шектелiп қалмай өзiнше ойланып, өзiнше әрекеттенуiне бағдар берiп, iс-қимылға талпындыру. Бейнелi түрде айтқанда оқушыны үнемi қолынан жетектеп жүру әдетiнен айықтырып, олардың өзiнше әрекеттене алуына бейiмдеу көзделедi. Мұның нәтижелiк көрсеткiшi оқушының бiлiмдiк мағлұматты жәй ғана, бiр сәттiк тұрғыда қабылдап, айнала берiп ұмытылып қалатындай болмай, саналы да тиянақты игеруiне ықпал етiп, меңгерген бiлiмнiң мән мазмұны оған қызмет етерлiктей болуға тиiс. Оқу еңбегiндегi бiлiм берудi жаңаша ұйымдастыру мен оның жаңа технологиясы жөнiндегi ЮНЕСКО жобалаған болжамға жүгiнсек, оқушыларға игертiлетiн бiлiм, бiлiкте ескерiлуге тиiстi мәселелер ішінен мыналарды ерекшелеп көрсетуге болады;

• 
  Оқушының iс-әрекетi өзiнше ойлай бiлуге, шығармашылық дербестiкке бағдарлайтын бастамшылыққа – инициативтiк бейiмделуге тиiс.
  
• 
  Қазiргi мектеп оқушысы дербес түрде оқи алатын, бәсекелестiкке де түсе алатын және топпен, ұжыммен бiрлесiп, одақтасып оқи алатындай болуға тиiс.
  
• 
  Сыныптас оқушылар орындаған және өзi атқарған iс-әрекеттi дұрыс бағалай бiлу – шәкiрттiң бiлiм-бiлiк тәжiрибе алуына жол ашады.
  
• 
  Алынған ақпаратты ойға қондырып, көңiлiнде елестетiп дұрыс ұғынуда тиiстi деректi оқи бiлу, құлық қойып тыңдай алу және ауызша, жазбаша жұмыстарды орындап, компьютердi пайдалануда коммуникациялық тоғысуға мән беру парыз.
  
• 
  Логикалық ойлай бiлуде оқушының тиiстi мәселенi дәйектi деректермен нақты дәлелдеп пайымдауда индуктивтiк, дедуктивтiк әдiстердi пайдалана алуға баулу.
  
• 
  Келелi мәселенi – проблеманы шешуде осы проблеманы туғызып отырған себептердi ажыратып және оның салдары жөнiнде талдап, талқылай бiлуге жаттықтыру.
  
• 
  Проблеманы шешудiң мүмкiндiктерiн талдап және оның әртүрлi жолдары бар екендiгiне ой жүгiртiп, тиiстi пайымдау барысында шешiм қабылдай бiлуге баулу.
  
• 
  Қабылдаған шешiмнiң мақсатына орайлы келетiн деректердi сұрыптай бiлу және оны пайдалану үшiн ақпараттарды жинастыру мен оны пайдалана алуға үйрету.
  
• 
  Көздеген мақсатқа жету жолында атқарылатын жұмыстың кестесiн жасап оны орындаудың жобалық жоспарын жасауға баулу.
  
• 
  Жаңа бiлiмдi игеру мен оның нәтижелi болуы оқи бiлуге оқытумен бiрлiкте шешiледi.
  
• 
  Барлық құндылықтарды меңгерудiң кiлтi тiлдi бiлiп, оның мән мағынасын терең ұғынып, пайдалана бiлуге тәуелдi болғандықтан қызығушылық дағдысын қалыптастыру шарт.
  
• 
  Әлемдiк деңгейде қойылып отырған бұл шарттарды жүзеге асыруда тiл
  

• 
  Интерактивті тақта;
  
• 
  Мультимедия;
  
• 
  Интернет кеңістігі;
  
• 
  Электронды оқулық.
  

• 
  Бір қалыптылықты пайдаланбау, деңгейлер бойынша (білу, пайдалану, қолдану) оқушылар әрекетін ауыстырып отыру;
  
• 
  Баланың ойлау (зерделеу) қабілетін дамытуға бағытталу, яғни елестету, салыстыру, байқағыштық жалпыдан негізгіні айыра алу, ұқсастықты табу қасиеттерін дамыту;
  
• 
  Компьютерлік технологияны пайдалана отырып дарынды, орташа және үлгерімі төмен оқушыға сабақты ойдағыдай меңгеруіне мүмкіндік туғызу; Оқушының есте сақтау қабілетін ескеру (жедел, қысқа мерзімді және ұзақ уақыттық есте сақтау).
  

Қорыта келгенде оқушылардың ағылшын тілі пәніне деген қызығушылығын арттыруда көп ізденіп, жаңа ақпараттық технологияларды меңгеруді, әр-түрлі әдіс-тәсілдерді білуді қажет деп санаймыз. Ақпараттандырылған қоғамның талабына сай мұғалім де, оқушыда жаңаша көзқарасты, терең ойлы болу керек. Сондықтан заман талабына сай жас ұрпақты көкірегі ояу, ізденімпаз, өзіндік шығармашылық жұмыспен айналыса алатын дәрежеге жеткізуіміз керек. Қоғамның басты бағыттарының бірі – білім беру процесін ақпараттандыру. Жаңа ақпараттық технологияларды пайдалану білім беру үрдісінде тиімді және білім сапасын көтеруге ықпал жасайды.Оқу үрдісінде жаңа ақпараттық – коммуникациялық технологияларды қолдану, әлемдік білім кеңістігіне толығымен еніп, халықаралық деңгейге көтерілуде білім беру үрдісіне ақпараттық – коммуникация технологияларының жетістіктерін енгізу қоғамды дамытудың жоғарғы тиімді технологияларына сүйенген жаңа білім стратегиясына көшу болып табылады. Ақпараттық –коммуникациялық технологияны оқу тәрбие үрдісіндегі қолдану оқушының өз мамандығына қызығушылығын арттырып, шығармашылық шабытын шыңдап, ғылыми көзқарасын қалыптастырып, мамандық сапасын арттырып, еңбек нарығындағы бәсекеге қабілетті мамандар даярлауда үлесі мол.