1 Оқушыларды мәтінді есептер шығаруға үйретудің психологиялық-педагогикалық мәселелері

жүктеу 7,99 Mb.

бет	2/80
Дата	04.12.2017
өлшемі	7,99 Mb.
	#2789

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 80

Есеп. Тракторшылар бригадасы 240 га жерді жырту керек еді. Бригада күндік жоспарын 1 га артық орындап, жұмысты жоспарлаған мерзімнен 8 күн бұрын бітірді. Бригаданың бастапқы күндік нормасы қанша гектар және жоспар бойынша барлық жұмысты неше күнде бітіруі тиіс еді?

Осы есепті шығару үшін жұмыс мөлшері – бригаданың күндік нормасын сол жұмысты бітіруге кететін уақытқа көбейткен нәтижеге тең болатындығын білу керек, яғни

, мұндағы

- жұмыс мөлшері,

-бастапқы күндік норма,

- осы жұмысты бітіру уақыты. Бұдан жұмыс мөлшері мен уақыт белгілі болғанда, күндік норманы табуға болатындығы шығады, яғни

. Талдау жасау кезінде осы айтылғандардан басқа "Есепте шамалардың қандай мәндері туралы айтылып тұр және олардың қайсылары белгілі?" деген сұраққа жауап берген жоқ.

Есепте бригаданың жұмыс мөлшері белгілі, ол – 240 га, бригада күндік нормадан 1 га артық орындады және ол жұмысты жоспарлаған мерзімнен 8 күн бұрын бітірді. Сонымен қатар шамалардың төрт сан мәні белгісіз. Олар: бригаданың күндік нормасы, барлық жұмысты жоспар бойынша бітіру уақыты; күніне қанша гектар жер жыртқандығы және барлық жұмысты қанша уақытта бітіргендігі. Осылайша есепті талдап орындауға болады.

Есеп шығарудың екінші кезеңі айнымалыны енгізу. Берілген белгісіз төрт шаманың біреуін ғана х-пен белгілейміз. Есептің сұрағы бойынша табылатын белгісізді (жұмыстың күндік нормасы) х-пен белгілеген ыңғайлы екендігін мұғалімдер тәжірибесі көрсетіп жүр.

Берілген есепте шамалар уақыт (күн) және аудан (га) өлшемдерімен берілгендеріне оқушылардың назарын аудару керек.

Есеп шығарудың үшінші кезеңін қарастырайық. Мұнда оқушылар назарын қалған үш белгісіз шамаларды (жұмыс жоспары бойынша бітіру уақыты, бригаданың күніне жыртқан жер алқабы және барлық жұмысты неше күнде бітіргені) берілген 1 га, 8 күн шамалармен және х айнымалы арқылы өрнектеуге аудару қажет. Мұнда х айнымалысын белгілі сан деп ұйғарып, осы жағдайда есепті арифметикалық тәсілмен шығарған жөн. Сондықтан берілген есепті осы жағдайға сәйкес қайта тұжырымдаймыз:

«Тракторшылар бригадасы 240 га жерді жырту керек еді. Бригада күндік нормасын 1 га артық орындап, жұмысты жоспарлаған мерзімнен 8 күн бұрын бітірді». Мұнда келесі белгісіз шамаларды өрнектеуді анықтау керек:

1) Бригаданың жоспар бойынша жұмысты бітіру мерзімі:

күн;

2) Оның күніне қанша гектар жер жыртқандығы:

га;

3) Барлық жұмысты неше күнде бітіргендігі

күн.

Төртінші кезеңде оқушылар теңдеу құрулары керек. Теңдеу есептің пайдаланбаған шарты (бригаданың жұмысты 8 күнде бітіргені) бойынша құрылады:

, яғни бригаданың жұмысты бітіруінің жоспарлаған мерзімі ( күн) 8 күнге кемиді (бұрын бітіреді).

Есептің шешуін тексерудің негізгі мақсаты-теңдеу түбірінің сан мәні оның сұрағына жауап болатын-болмайтындығын анықтау.

жүктеу 7,99 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 80