Дыбыстық және теледидарлық хабар тарату жүйесі.
Телефондық байланыс бір уақытта оптикалық және дыбыстық хабарламаны тарату үшін арналған. Сондықтан теледидарлық байланыс жүйесі екі ішкі жүйелерден тұрады. Дыбыстық хабарламаны тарату ішкі жүйесі дыбыстық дыбыс тарату (звукавое вещание) жүйесінен ерекшеленбейді. Оптикалық хабарламаны тарату ішкі жүйесі қозғалмалық бейнелерді таратуды қамтамасыз етеді. Ол 3 негізгі элементтерден тұрады: таратушы, байланыс каналы және қабылдағыш.
12.3 – сурет. Теледидарлық хабар тарату желісінің құрылымдық сұлбасы
Теледидарлық хабар тарату желісі кең жолақты теледидарлық каналдарды қолдану негізінде құралған. Хабарламаның көзі – аппараттық телестудия болып табылады. Оған ақпарат жылжымалы телеқондырғылардан немесе телестудиялардан түседі. Теледидарлық программаны үлестіру желісінен ақпарат телеорталықтарға түседі. Оларрадиотолқындарды шығарады және халықта орналасқан теледидарлық қабылдаушыға хабар таратады. Теледидарлық хабар тарату желісінің жинақталған құрылымдық сұлбасы 12.3 – суретте көрсетілген. Мұнда келесіден белгіленуден қабылданған. ТЦ – телеорталық, АЦ – радиоүйдің орталық аппараты(теледидарлық және радиохабар тарату программалар көзі), ОМТА – ақырғы қалааралық теледидарлық аппарат; РПС – радиотеледидарлық таратушы станция; 3С – спутниктік байланыстың жерлік станциясы; КС – космостық станция; ОРС – ақырғы радиорелейлі станция; ПРС – аралық радиорелейлі станция.
Бұл желі келесідей әдіспен ұйымдасқан: қосатын жол арқылы программа – қалааралық хабар таратудың орталық аппаратынан немесе теледидарламадан бірінші ретті каналдар желісі бойынша таратушы телеорталықтың аппараттық құрылған тораптық желіге түседі; аппараттықтан антенна арқылы программа кеңістікке таратылады. Теледидарлық программаны таратуға екінші ретті желіні құру үшін радиорелейлі тарату жолының, жердің жасанды серіктерінің (ИСЗ және сирек кабелдінің көмегімен алынған каналдар ыңғайлы. Телетаратудың сенімділігін қамтамасыз ету мақсатында әдетте, жердегі құрал-жабдықтармен (кабельді және радиорелейлі жол) ИСЗ көмегінен алынған каналдарды үйлестіруді қолданады. Құрылымы бойынша аналогты радиохабар тарату программаларын екінші ретті үлестіру болып табылады. Оның құрылымдық сұлбасы 12.4 – суретте келтірілген.
Бұл желі келесідей әдіспен ұйымдасқан: қосатын жол арқылы программа – қалааралық хабар таратудың орталық аппаратынан немесе теледидарламадан бірінші ретті каналдар желісі бойынша таратушы телеорталықтың аппараттық құрылған тораптық желіге түседі; аппараттықтан антенна арқылы программа кеңістікке таратылады. Теледидарлық программаны таратуға екінші ретті желіні құру үшін радиорелейлі тарату жолының, жердің жасанды серіктерінің (ИСЗ және сирек кабелдінің көмегімен алынған каналдар ыңғайлы. Телетаратудың сенімділігін қамтамасыз ету мақсатында әдетте, жердегі құрал-жабдықтармен (кабельді және радиорелейлі жол) ИСЗ көмегінен алынған каналдарды үйлестіруді қолданады.
Дыбыстық хабар тарату жүйесі көзден(источник) кеңістікте жайылған көп мөлшердегі тыңдаушыларға дыбыстық хабарламаны біржақты таратуды қамтамасыз етеді. Қолданылған техникалық құрал-жабдықтарға тәуелді радиохабар тарату жне сымды хабар тарату жүйесі болады.
Радиохабар таратуда сигналдар ашық кеңістікте радиоканал бойынша таратылады. Радиоканал радиотаратушы, таратушы антенна, қабылдаушы антенна және радиоқабылдаушы сияқты арнайы құрылғылар көмегімен ұйымдасады. Радиотаратушы – микрафон шығысындағы бірінші ретті төмен жиілікті сигналды, электромагнитті толқын түрінде, таратушы антеннамен қоршаған кеңістіккешығарылатын жоғары жиілікті сигналға түрленеді.
Сымды хабар тарату жүйесінде сигналдар тыңдаушыларға сымды каналдар арқылы жеткізіледі. Кейде каналдың бір бөлігі радиотехникалық құрал-жабдықтар көмегімен жүзеге асуы мүмкін, ал қалған бөлігі – сымнмен. Сонымен қатар хабарлама сигналға студияда орнатылған микрафондар көмегімен түрленеді. Қабылдаушылар – абоненттік дауыс зорайтқыш болып табылады.
12.4 – сурет. Теледидарлық хабар тарату желісінің жіктелуі
Әдебиеттер: 1 нег. [85-90], 6 қос. [123-159].
Бақылау сұрақтары:
1.«Телефондық байланыс жүйесі» дегеніміз не?
2.Телефондық қызметке қандай талаптар қойылады?
3.Телефондық байланыс желісі қалай жіктеледі?
4. Теледидарлық және дыбыстық хабар таратуға нелер жатады?
5. Қандай телематикалық қызметтер бар?
Достарыңызбен бөлісу: |
