Жер асты сулары
Кеңқияқ кен орнындағы судың химиялық құрамы төмен қима бойынша гидрокарбонатнатрийлі түрден сульфат-натрий мен хлоркальцийлі түрге қарай өзгереді. Минералдылығы тереңдеген сайын 1,37 г/л-ден 210 г/л-ге дейін өзгереді. Судың химиялық құрамының өзгерісі және оның минералдылығы аумақ бойынша жүреді. ІІ және ІІІ ортаңғы юра беткейлер мұнайлылық нұсқасы маңында құрғақ қалдықты хлоркальцийлік түрлі жоғары концентрациялық сулар минералдылығы 36 г/л-ден 101-223 г/л-ге дейін болады. СМШ алыстаған сайын олар 6-7 г/л құрғақ қалдықты сульфатна-трийліге ауысады. Ортаңғы юра шөгінділері бассейіні гидрогеологиялық қатынастарда жер асты суларының генетикалық екі түрлі белгіленген: инфильтрациялық – нұсқа сыртындағы сулылық бөлігінде және седиментациялық-өнімді қимада. Жату сипатына қарай олар жеке линза түрлі құмды қабатшаларда орналасқан.
Ортаңғы юралық шөгінділері қабатшасында мұнай шоғырларына тіреліп тұрған үш сулы беткейлер ІІ және ІІІ ортаңғы юра беткейлері сулар қоры бойынша ең ірі және аумағы бойынша өте үлкен шоғырды тіреп жатыр. Сиымдылықты қабатша жасыл-сұр, әртүрлі түйіршікті, сазды құмдар, алевролиттер мен құмтастармен көрсетілген. Сазды фракцияның беткейде болуы 8%-тен 32%-ке дейін өзгеріп отырады. Суға қаныққандықтың орташа мағынасы 22%-ті құрайды. Сулылық қалыңдығы ІІ беткейде 54 м және ІІІ беткейде 34 м-ді құрайды. Ұңғылар бойынша статикалық деңгейлер 22-30 м тереңдікте өтеді.
ІІ және ІІІ ортаңғы юра беткейлері қабат сулары жоғарғы арынды, қабат қысымы 3 Мпа-ға жетеді. Ұңғылардың максимальды өнімділігі 541 м3/тәу. су. Мұнайлылық нұсқасы маңында судың түрі тұрақты, хлоркалцийлі. Нұсқадан алыстаған сайын сульфатнатрийлі сулар таралған.
Зерттелген кен орнының беттік сулары Ембі өзені мен оның ағымы Темір өзені бассейндерімен көрсетілген. Темір өзені кен орнының орта бөлімінен өтеді. Өзеннің орташа тереңдігі 0,7 м, ағу жылдамдығы 0,2 м/с құрайды.
15
Кен орнының қысқаша тарихы мен игерудің қазіргі жағдайы
Кеңқияқ мұнай кен орны Ақтөбе қаласынан 250 км оңтүстік-шығысқа қарай орналасқан. Бірінші рет кен орнының құрылымы 1930-1932 жылдары белгіленді. 1956 жылдан бастап Кеңқияқ аумағында құрылымды-іздеу жұмыстары басталды және Кеңқияқ ірі мұнай кен орны ашылды. 1961 жылдың аяғына қарай кен орнында, тұз үстіндегі қабатшада мұнай беткейі ашылып, оның нұсқасы жүргізілді.
Кеңқияқ тұз үстіндегі ендік таралу құрылымы өзін салыстырмалы тік оңтүстік (8-100) және жатық солтүстік (4-50) қанаттары ассиметриялы брахиантиклиналды қатпарды көрсетеді. Қатпардың ұзындығы 8 км шамасында, ені 3,5 км, ортаңғы юра шөгінділері бойынша биіктігі 80 м болып келеді.
Кен орнындағы қоры бойынша үлкен және игеру үшін бірінші кезекте ІІ және ІІІ ортаңғы юра беткейлері болып табылады. ІІ ортаңғы юра беткейі кен орнындағы мұнайдың жалпы қорының 50%-дан астамын құрайды. Оның тілігіндегі А, Б, В, Г қабаттарында топталған 17 құм алевролитті қабатшалар көрінеді. Бұлай бөлшекті бөлуге жылулық әсер ету кезіндегі игеру барысын бақылау керектігі себепші болды. Бұл жағдайда өндіру мен су айдау ұңғыларында бір ғана қабатты ашып және оларды толығырақ игеруге қосымша мүмкіншілік беріледі.
16
Достарыңызбен бөлісу: |