Кең орны туралы жалпы мәліметтер
Кеңқияқ мұнай кен орны Орал – Ембі тұзды-күмбезді обылысының солтүстік-шығыс бөлігінде және Ақтөбе қаласынан оңтүстік шығысқа қарай 250 км қашықтықта орналасқан.
Әкімшілік қатынас жағынан Кеңқияқ аумағы Қазақстан Республикасы, Ақтөбе обылысының Темір ауданының құрамына кіреді.
Кеңқияқ кен орны Каспий маңы ойпатының солтүстік-шығыс бөлімінде және төбешікті жазық дала болып келеді. Рельефтің ең жоғарғы абсолютті белгілері +250 м, ал ең төмеңгі абсолютті белгілері +174,2 м болып келеді.
Кеңқияқ аумағының онтүстік-шығыс бөліміне қарай Көкжиде сілімінің барханды құмдары жалғасады, осы Көкжиде құмдары солтүстігінде Темір өзенімен, ал шығысында Ембі өзенімен шектеледі.
Кен орны ауданының гидрографикалық Ембі өзені бассейнімен көрсетілген. Темір өзені осы Ембі өзенінің оң ағымы болып табылады, онтүстік-шығыс бағыты бар және Кеңқияқ аумағының дәл орта бөлігінен өтеді. Темір өзенінің суы тұщы, сонымен бірге қоректендіру және техникалық мақсаттарға қолдануға жарамды. Көктемдегі тасқын кезінде өзеннің ернеуі едәуір қашықтыққа еріген қардың суымен көтеріледі, осы күйі мамыр айының соңына дейін сақталады. Территория климатының ерекшелігін анықтайтын негізгі факторлар; су бассейндерінен алыстығы, салыстырмалы төмен далалықтар, жасдағы арктикалық максимум мен түркістандық минимумдардың және қыстағы азиялық антициклон, оларға ілесе жүретін құрғақшылық пен боран. Осы көрсетілген ерекшеліктер салдарынан территориядағы климат тым құрылықтық; қысы-суық, боранды, ал жазы-ыстық, құрғақ болып келеді. Жауын-шашынның жылдық аздаған мөлшерімен, маусымдық және тәуліктік температуралар үлкен өзгерістермен, көп булану және жиі болатын қатты желдермен сипатталады. Аумақтық климаты Темір қаласы, Қожасай, Ембі, Қарауылкелді поселкелері метеостанцияларының мәліметтері бойынша зерттеледі.
Ең ыстық шілде айы – орташа айлық температурасы +240С, ал ең суығы қантар айы – орташа айлық температурасы –180С. Жауын-шашынның орташа жылдық мөлшері 225 мм. Ауаның абсолюттік ылғылдылығы қыста 1,1 сб, ал жазда 13мсб дейін өзгереді. Салыстырмалы ылғалдылық жазда 45-80%. Желдер негізінен шығыстық және солтүстік-шығыстық болып келеді. Желдің жоғарғы жылдамдылығы ыстық жазғы күндері байқалады, көбіне құйындар мен шаңды борандар, ал қыста қарлы борандар болып тұрады.
4
Кен орны аумағында екі елді мекен – Сарыкөл мен Кеңқияқ поселкелері орналасқан. Халықтың құрамы көпұлтты. Темір қаласы асфальтті жолмен 70 км қашықтықта орналасқан. Жақын мұнай кәсіпшілігі және аудан орталығы Шұбарқұдық, Кенқияқтан 120 км қашықтықта орналасқан. Кен орнынан мұнай құбырларына дейінгі қысқа арақашықтық-82 км. Қандағаш – Атырау және Ақтөбе – Алматы теміржол жүйесі (Шұбарқұдық және Ембі станциялары) Кеңқияқтан жай жолмен 110 км қашықтықта жатыр.
5
Достарыңызбен бөлісу: |