1 Жаза тайынду институтының қалыптасуы мен дамуының тарихи кезеңдері



жүктеу 1,61 Mb.
Pdf просмотр
бет65/82
Дата26.03.2022
өлшемі1,61 Mb.
#37927
1   ...   61   62   63   64   65   66   67   68   ...   82
Binazarov KR Kilmistik atkaru ОҚУЛЫҚ

б) жеңілдететін 
1.
 
қылмыс қандай да бір басқа адамның өрескел қылмыстық мінез
-
қылығы 
салдарынан туындауы;
 
2.
 
психикалық  жүйке  бұзылуы  немесе  бір  сәттік  жан  күйзелісі,  немесе 
айыпталушының  өз  іс
-
әрекетіне  басшылық  жасау  мүмкіндігіне  белгілі 
дәрежеде ықпал ететін қандай да бір басқа себеп;
 
3.
 
айыпталушы  тәжірибесінің  немесе  бағалау  мүмкіндігінің  жеткіліксіз 
болуына байланысты іс
-
әрекет дамуының анық көрініс тапқан созылуы;
 
4.
 
қылмыстың күшті адами жан ашығандық себепті орын алуы;
 
5.
 
Қылмыстық 
кодекстің 
24
-
бабында 
көрсетілген 
қылмыстық 
жауаптылықты  жоққа  шығармайтын  іс
-
әрекеттер  жасау  (мәселен,  өзін 
өзі  қорғау  құқығы  шегінен  шығу,  сотталушының  қашуы  жағдайында 
күш қолдану, әскери қимылдар кезінде жәнет.б.).
 
Көріп  отырғанымыздай,  бұл  мәселелер  бойынша  көптеген  позициялар 
біздің қылмыстық кодекске сәйкес
 
келеді.
 
Қылмыстың  қылмыстық  маңызынан  өзге  жауаптылықты  анықтау 
критериі ретінде заң мынадай мән
-
жайларды да таниды:
 
1.
 
айыпталушы  қылмыс  нәтижесінде  ауыр  дене  жарақатын  алды  ма,  жоқ 
па;
 
2.
 
айыпталушы  қылмыстың  зиянды  салдарларының  алдын  алу,  түзеу 
немесе
 
шектеу  үшін  өзіне  байланысты  барлық  іс
-
қимылды  жасауға 
талпынды ма;
 
3.
 
айыпталушы өз еркімен тұтқынға берілді ме;
 
4.
 
айыпталушы  қылмыс  салдарынан  Корольдіктен  жер  аударылуды  өзі 
үшін залалды нәтиже ретінде сезінді ме;
 


191 
5.
 
айыпталушының  қылмыс  нәтижесінде  жаны  азап  шектіме  немесе 
жұмыстан  шеттетудің  салдарынан  немесе  жаңадан  жұмыс
 
алу  немесе 
кәсіпкерлік  қызметті  жүзеге  асыру  үшін  кез  келген  басқа  да 
кедергілермен немесе ерекше қиындықтармен бетпе
-
бет келетіні себепті, 
оның жаны азап шегеді деп болжауға жеткілікті негіз бар ма;
 
6.
 
айыпталушы  өзінің  жас  шамасы  немесе  денсаулығының  нашарлығы 
салдарынан  қылмыстың  маңызына  сәйкес  тағайындалған  жаза 
нәтижесінде негізсіз бас бостандығынан айыруды сезінетін болса;
 
7.
 
қылмыс  табиғатын  ескере  отырып,  оны  жасау  сәтінен  тым  ұзақ
 
уақыт 
өтті ме;
 
8.
 
қылмыстың қылмыстық маңызы алға тартатын мән
-
жайларға қарағанда 
жеңіл жазаны талап ететін қандай да бір басқа мән
-
жай бар ма". (ҚК 29
-
т. 5
-6.). 
Бұл
 
мән
-
жайлар  болған  жағдайда  сот  айыпталушыны,  егер  оны 
қолданудың  негізсіздігі  көзге  үрып  тұрса,  санкциядан  мүлдем  босатуға 
хақылы.
 
Сонымен  қатар,  сот  айыпталушы  бұрынырақта  қылмыстық  құқық 
бұзушылық
 
жасауға  кінәлі  боп  танылған  ба,  жоқ  па,  соны  да  ескере  алады 
(ҚК  29
-
т.  4
-6.). 
Бұл
 
ретте  кез  келген  бүрнағы  қылмыстың  дәрежесіне, 
қылмыстардың  арасында  өткен  уақытқа,  бүрнағы  қылмыс  пен  жаңадан 
жасалған қылмыстық құқық бұзушылық
 
табиғаты бойынша бір
-
біріне ұқсас 
болып  табыла  ма,  олар  екі  жағдайда  да  ерекше  қауіпті  ме,  жоқ  па,  осы 
мәселелерге ерекше маңыз беріледі.
 
Жаза тағайындау кезінде Швеция заң шығарушысы айыпталушының өте 
балғын  жас  шамасына  да  ерекше  назар  аударады.  Кәмелетке  жасы 
толмағанын  ескере  отырып,  оларға  неғұрлым  жеңіл  жаза  қолданылады. 
Жиырма  бір  жасқа  толмаған  адамға  өмір  бойы  түрмеге  жабу  жазасы 
тағайындалмайды.
 
Швеция  заң  шығарушысы  Қазақстан  Парламенті  сияқты  қылмыстық 
қудалау  шараларын  үнемдеу  қажеттігі  үдесін  көздейді,  осы  тұжырымды 
ұстанады.  Бұл,  мәселен,  жазаның  қатаңдығы  онша  емес  түрлеріне  түрмеге 
қамаумен салыстырғанда басымдық беру туралы ережеден (ҚК 30
-
т. 4
-
б.), он 
сегіз жасқа толмаған адамдарға қатысты түрмеге жабу жазасын қолданудың 
өзіндік ерекше жағдайларынан (ҚК 30
-
т. 5
-
6.) көрініс береді.
 
Қылмыстық  құқық  бұзушылықтың
 
жиынтығы  бойынша  жаза 
тағайындау  кезінде  жалпы  санкция  қолданылады.  Ерекше  негіздер  болған 
жағдайда 
«
сот  бір  немесе  бірнеше  қылмыс  үшін  айыппұл
 
тағайындауы 
мүмкін  және  сонымен  бір  мезгілде  кез  келген  қалған  қылмыс  немесе 
қылмыстар үшін басқа санкция тағайындауы мүмкін. Сонымен қатар, сот бір 
немесе  бірнеше  қылмыс  үшін  түрмеге  жабу  жазасын  тағайындауы  және
 
сонымен  бір  мезгілде  кез  келген  қалған  қылмыс  немесе  қылмыстық  құқық 
бұзушылықтар  үшін  шартты  түрде  соттауы  немесе  сынақ  мерзімін 
тағайындауы мүмкін
» 
(ҚК 30
-
т. З
-
б.).
 

жүктеу 1,61 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   61   62   63   64   65   66   67   68   ...   82




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау