1 Жауапты хатшы

         
34           
Осыған 
байланысты 
жоғары 
мектепте  шетел  тілі  мұғалімдерін  жаңа 
педагогикалық  технологиялар  арқылы 
даярлау  қажеттілігі  және  бұл  мәселенің 
жоғары  оқу  орындарындағы  оқыту 
теориясы  мен  практикасында  нақты 
шешім 
таппағандығынан 
қарама-
қайшылықтар  орын  алып  отырғандығы 
байқалады. 
Болашақ  шетел  тілі  пәні  мұғалім-
дерінің  дайындығын  қамтамасыз  ету 
жоғары оқу орындарында соңғы жылда-
ры  мектеп  оқушыларының  тілдерді 
үйренуге  деген  қажеттілігіне  байланыс-
ты жақсы қолға алына бастады. Алайда, 
болашақ  шетел  тілі  пәні  мұғалімдерін 
жаңа  педагогикалық  технологиялар 
арқылы 
даярлаудың 
теориялық- 
әдістемелік мәселелері нақтыланбаған. 
Сондықтан, 
шетел 
тілі 
пәні 
мұғалімдерін 
жаңа 
педагогикалық 
технологиялар  арқылы  даярлау,  осы 
қажеттіліктерді  қанағаттандыру  негізгі 
мақсат болып табылады. Болашақ шетел 
тілі 
пәні 
мұғалімдерін 
жаңа 
педагогикалық 
технология 
арқылы 
даярлауды  теориялық  және  ғылыми-
әдістемелік  тұрғыдан  негіздеу,  кәсіби 
және пәндік құзырлығын қалыптастыру-
ды негізгі міндет етіп ұстану қажет. 
Егер,  болашақ  шетел  тілі  пәні 
мұғалімдерін  даярлауды  жетілдіруге 
педагогикалық  технологияларды жүзеге 
асыру  негіз  болса;  жаңа  педагогикалық 
технологияларды  оқу  үдерісінде  пайда-
ланатын  болашақ  шетел  тілі  пәні 
мұғалімдерін  дайындауды  жетілдірудің 
теориялық  негіздері  анықталып,  ғылы-
ми  тұрғыдан  нақтыланса,  жоғары  оқу 
орындарындағы  болашақ  шетел  тілі 
пәні  мұғалімдерін  даярлаудың  мазмұ-
ны, олардың дайындық деңгейі жоғары-
лайды,  ӛйткені,  бұл  ЖОО-да  шет  тілі 
мамандарын  даярлаудың  тиімділігін 
арттырады. 
Шетел тілі пәні мұғалімдерін жаңа 
педагогикалық 
технология 
арқылы 
даярлау  теориялық  және  әдістемелік 
тұрғыда  негізделсе,  олардың  білім 
сапасы артады. 
Шетел  тілі  пәні  мұғалімдерін 
кәсіби  іс-әрекеттер  аспектісіне  жаңа 
педагогикалық  технологиялар  арқылы 
даярлаудың  әдістемесі  сынақтан  ӛткізі-
ліп  және  алынған  нәтижелерді  практи-
каға  ендіру  мүмкіндіктері  ғылыми-
әдістемелік  нұсқау  ретінде  белгіленген. 
Осыдан келіп жоғары оқу орындарында 
болашақ  мұғалімдерді  кәсіби  даярлауда 
олардың  коммуникативтік  құзырлығын 
шетел тілін оқыту барысында қалыптас-
тыру  үдерісін  нақтылау  қажеттігі 
туындайды.  Сондықтан,  болашақ  мұға-
лімдердің  коммуникативтік  құзырлы-
ғын кәсіби даярлау үдерісінде қалыптас-
тыруды  теориялық  тұрғыда  негіздеу, 
мазмұны  мен  әдістемесін  жасау  қажет. 
Егер,  мұғалімдердің  коммуникативтік 
құзырлығын  кәсіби  даярлау  үдерісінде 
қалыптастыру 
моделі 
жасалып, 
педагогикалық  шарттары  айқындалса 
және  оларды  шетел  тілін  оқыту  үдерісі 
барысында 
білім 
беру 
бүгінгі 
технологиялар 
негізінде 
жасалған 
әдістеме арқылы жүзеге асырылса, онда 
мұғалімнің  коммуникативтік  құзырлы-
ғы артады, ал, бұл болса оған меңгерген 
білім,  іскерлік,  дағдысын  кәсіби  іс-
әрекетінде  тиімді  пайдалануда  септігін 
тигізеді. 
Мұғалімдердің  коммуникативтік 
құзырлықтары  шетел  тілін  оқыту  және 
қалыптастыруы 
олардың 
кәсіби 
белсенділігі  мен  кәсіби  біліктіліктеріне 
ықпал етеді. 
Шетел  тілі  пәні  мұғалімдерінің 
даярлығын жетілдіруде «Ағылшын тілін 
үйретудің  интерактивті  жаттығулар 
жинағы»  атты  әдістемелік  құралды 
жоғары  оқу  орындарында  болашақ 
ағылшын тілі пәні мұғалімдерін даярлау 
үдерісінде пайдалануға болады. 
Білім  беру  –  қоғам  мүшелерінің 
адамгершілік,  мәдени  және  кәсіби 
біліктілігінің  жоғары  деңгейіне  қол 
жеткізуді  мақсат  ететін  үздіксіз  тәрбие 
мен оқыту үдерісі. 
Н.Ф.Талызина:  «Оқыту  техноло-
гиясы  –  белгіленген  мақсатқа  нәтижелі 
қол  жеткізуді  қамтамасыз  етуде  оқыту-
Мҧғалім іс-тәжірибесінен 
4 (42) 2014 
 
148 

         
35           
дың  формасы,  әдістері  мен  құралдарын 
ашып  кӛрсетіп,  оқу  бағдарламасында 
белгіленген  оқытудың  мазмұны  жүзеге 
асырылады»,  -  деп  айта  келіп,  оның 
құрылымын 
кӛрсетеді: 
оқытудың 
мақсаты;  білім  берудің  мазмұны; 
педагогикалық  ӛзара  әрекеттестіктің 
құралы  (оқыту  және  мотивация),  оқыту 
үдерісін  ұйымдастыру,  оқушы,  оқыту-
шы,  әрекеттің  нәтижесі  (сонымен  бірге 
кәсіптік даярлықтың деңгейі). 
Сондай-ақ,  Қазақстандық  ғалым-
дардың  Ж.Қараевтың,  Ә.Жүнісбектің, 
Қ.Жанпейісованың  және  т.б.  ғалымдар-
дың  оқыту  технологиялары  белсенді 
түрде  білім  беру  жүйесінде  қолданылу-
да.  Бұл  технологиялардың  ӛздеріне  тән 
ерекшеліктері бар. 
Оқушыларға  шетел  тілін  оқыту 
үшін болашақ мұғалімнің ӛзі тӛмендегі-
дей  негізгі  құзыреттіліктерді  игеруі 
тиіс: лингвистикалық; коммуникативтік; 
лингвистикалық  елтану;  кәсіби-бейімді 
(кәсіби-педагогикалық мақсат аясында), 
т.б. 
Инновация  –  құрал  және  үдеріс 
ретінде әлдебір жаңалықты ендіру деген 
сӛз.  Педагогикалық  үдерісте  инновация 
оқыту  мен  тәрбиенің  тәсілдері,  түрлері, 
мақсаты  мен  мазмұнына,  мұғалім  мен 
оқушының  бірлескен  қызметін  ұйым-
дастыруға жаңалықты енгізуді білдіреді. 
Н.Ф.Талызина:  «Инновация  ӛзінің 
дамуы  барысында  белгілі  бір  ӛмірлік 
сатыдан  тұрады:  жаңа  идеяның  пайда 
болуы;  мақсат  қоюшылық:  тарату  және 
жойылу»,  -  деп  айта  келе,  «Инновация-
лық технологияға жататындар: компью-
терлік  технология,  ойын  технологиясы, 
жоба  әдісі»,  -  деп  топтастырып  кӛрсе-
теді. 
Педагогикалық  инновацияға, жаңа 
тәрбиеге  даяр  жаңа  формация  мұғалім-
дерін даярлау соңғы уақыттарда кеңінен 
айтылуда. 
Білім  беру  жүйесіне  жаңалықты 
(инновациялық)  үдерістердің  енуіне 
байланысты  жаңаша  ойлауға  қабілетті, 
жоғары  мәдениетті,  қоғам  мен  мектеп-
тің алдына қойылған міндеттерді айқын 
түсінетін  жаңа  формация  мұғалімдерін 
кәсіби  даярлау  мәселесі  кӛкейкесті 
болып табылуда. 
Оқу  үдерісінің  нәтижелі  болуы 
бірнеше факторға, шарттарға байланыс-
ты,  оның  ішінде  оқу  бағдарламасына, 
оқулықтарға,  материалдық-техникалық 
базаға, студенттің ынтасына, т.б. Кӛбіне 
оқу  үдерісінің  нәтижелілігі  мұғалімнің 
белгілі  пән  бойынша  білімі  мен  пәнді 
оқытуы  арқылы  кәсіби  даярлығына 
байланысты болады. 
Бұған  негізгі  дәлел  Елбасымыз 
Н.Ә.Назарбаевтың  2006  жылғы  26  ма-
мырдағы 
Г.Н.Гумилев 
атындағы 
Еуразия  ұлттық  университетінде  сту-
денттерге  арнап  оқыған  дәрісінде: 
«...білім  беру  ұғымының  ӛзі  ӛзгеруде 
және  кеңеюде.  Жеке  тұлғаны  функцио-
налдық  әзірлеу  тұжырымдамасынан 
жеке  тұлғаны  дамыту  тұжырымдама-
сына кӛшіп жатыр. Жаңа тұжырымдама 
білім 
берудің 
даралық 
сипатын 
кӛздейді,  ол  әрбір  нақты  адамның 
мүмкіндіктерін  және  оның  ӛзін-ӛзі  іске 
асыруымен  ӛзін-ӛзі  дамытуға  қабілетті-
лігін  ескеруге  мүмкіндік  береді»,  -  деп 
кӛрсетті.  
Дәстүрлі  білім  беру  жүйесінде 
мамандар  даярлаушы  кәсіби  білім 
беретін оқу орындарының басты мақса-
ты  –  мамандықты  игерту  ғана  болған 
болса, ал қазір әлемдік білім кеңістігіне 
ене  отырып,  бәсекеге  қабілетті  тұлға 
дайындау  үшін  адамның  құзырлық 
қабілетіне  сүйену  арқылы  нәтижеге 
бағдарланған  білім  беру  жүйесін  ұсыну 
негізгі  мақсат  болып  отырғаны  барша-
мызға аян. 
«Құзыр», 
«құзырлық» 
және 
«құзырлы»  түсініктері  бұрынырақта 
әдебиеттерде  кеңінен  пайдаланылды, 
сӛздіктерде 
түсіндірмелері 
берілді. 
Мысалы,  «Шетел  сӛздерінің  қысқаша 
сӛздігінде»  (М.,  1952  ж.)  «құзырлы» 
(лат. competens, competentis қабілетті)  – 
анықталған аймақта жетекші, білуші; ӛз 
білімі  деңгейінде  бір  нәрсені  шешу 
немесе  талқылау  статусы  бар»,  -  деп 
анықтама берілген. 
4 (42) 2014 
Мҧғалім іс-тәжірибесінен 
 
149