Ауызша сөйлеу мәнерлілігінің құралдары

Мұғалімнің педагогтық шеберлігінің басты бір белгісі -оның сөз байлығынан, сөйлеу мәдениетінен байқалады.

Мұғалім сөзі айқын анықтылығымен, ақылға қонымды, дәйекті дәлелдігімен тыңдаушыларды баурап алып кетеді. Оның сөзі оқушыларға өтімді болып, жақсы әсер беру үшін дауыс ырғағының, сөйлеу сазының зор мәні бар.

А.С.Макаренко мұғалімнің сөйлеу қасиетіне былай деп мән берді: "Оқушылар сіздің сөзіңізден өзіңіздің еркіңізді, сіздің мәдениетіңізді, жеке ерекшелігіңізді сезіне алатындай болуы керек", Өз сабағына жан-тәнімен берілген мұғалім шын жүректен шыққан жалынды сөзі арқылы оқушыларды еліктіре баурап әкетеді. Егер мұғалім өз сөзіне немқұрайды, қалай болса солай қарайтын болса, оқушылар оны бірден байқап қалады. Оның білімі мен тәртібіне кері әсер етеді.

Мұғалімнің коммуникативтік мәнерінде сипатталатын сөйлеу тоны, қозғалысы, келбет-пішіні» дене қимылы сөйлеу мәнерімен үйлесіп тұруы қажет. Сонымен бірге педагогикалық сөйлеу мәнерінің коммуникативтік формасы мұғалімнің ауызша сөйлеу түрінде монолог және диалог болып бөлінеді: монолог формасында айтылатын сөйлеу жүйесі: әңгіме, баяндау, лекция (ереже, заң терминдері, талқылау, бағалау т.б.) түрінде келеді.

Диалог формасындағы сөз: мұғалім мен оқушы арасындағы сөйлеу негізінде жүзеге асырылады.

Мұғалімнің сөйлеу тілінің коммуникативтік өлшем сапасы осы күнгі әдеби тілге сай: образды, эмоционалды, анық, орыны лекциялық бай мәнерлі, мұғалімнің тіл мәдениетін білдіруге тиіс.

Әдебиеттер: 1, 2, 3,4, 5, 6, 11, 12, 27, 30, 35, 36, 40, 41, 42, 43, 44, 45, 46, 47, 48, 49, 50
№ 11 дәріс

Тақырып: Сөйлеу техникасы туралы түсінік. Мәнерлеп оқудағы сөйлеу техникасының маңызы