Пейзаж- әдеби шығармадағы табиғаттың әсем көрінісі, көркем бейнесі.
«Пейзаж» терминінің мағынасы: (Табиғатты суреттеу)
Мінездеме – көркем шығармадағы кейіпкерге тән мінездерін, ой-пікірін, адамдармен қарым –қатынасын,сөйлеу әдебін,ішкі болмысы мен дүниеге көзқарасын, іс-әрекетін жинақтаа айту.
Мінездеу – кейіпкердің мінез бітімі,көркем образдың өзегі,негізгі арқауы.
Тура мінездеу – бұл автор мінездемесі. Адамды бір сөзбен де мінездеуге болады.Мысалы,сарң болса- Қарабай, аңқау болса-Мырқымбай,Өтірікші болса-Судырахмет дейміз.
Жанма мінездеу – кейіпкерге қатысты құбылыстар мен заттарды суреттеу арқылы қаһарман бейнесін ашып көрсету.
Мінездеменің ерекшелігі: (Шығармаға қатысушының мінезін,дүниеге көзқарасын сипаттау)
Мінездеу : (Кейіпкердің мінезін,дүниеге көзқарасын суреттеу)
Портрет- адамның сырт бітімін, кескін-кейпін, дұріс-тұрысын суреттеу.
Диалог- оқиғаға қатысушы екі немесе бірнеше адмдардың өзара сөйлесуі.
«Ысқақ- қазір жиырма бестерге келген,үйлі-баранды,ересек жігіт.Бұл да әкесі өзімен өзі сырласуы, толғанысы.Ішкі монолог- кейіпкердің ішкі ойы,өзіне өзі қарата айтылған арнауы;көңіл-күй сырын білдіретін эмоциялық әсерді байқататын көркемдегіш құралдың бір түрі.
Монолог дегеніміз: (Бір адамның ұзақ сөзі)
Прототип – әдеби шығарма кейіпкерінің бейнесін жасауға итірек, негіз болатын өмірле бар адам, яғни, түпкі тұлға.Мысалы, Ж.Аймауытовтың «Әнші» әңгімесіндегі Әмірқанның прототипі- әнші Әміре Қашаубаев.
Типтік образ- көркем шығармада адамның өмірі, олардың өзара қарым-қатынастары,наным-сенімдері, ой-сезімдері, мінез-құлықтары жинақтала суреттеледі.Бірақ жазушы шығармада өзіне белгілі бір адамның ғана сипатын көрсетіп қоймайды, сол адмның өмір сүрген кезіне,
Өскен ортасына дәл келетін көп адамдарға тән ең керект, ең жиі кездесетін іс-әрекет,мінез-құлық,наным-сенімдерді жинақтап ,бір адамға тән сипат етіп көрсетеді және солай болуы мүмкін екендігіне оқушыларын сендіреді. Көркем шығармадағы осындай жинақталған адам образын типтік образ деп айтамыз.
Образ түрлері:романтикалық образ,реалистік образ,эпикалық образ,лирикалық образ,драмалық образ,юморлық образ,сатиралық образ,фантастикалық образ,трагедиялық образ,геройлық образ.
Шығаарманың кейіпкері деген ұғым: (Шығармадағы адмдардың мінез-құлқы ,сырт пішіні,көркем бейнесі)
Достарыңызбен бөлісу: |