. Ойды дәл, санамалап жеткізу үшін  қыстырма сөздерді

136 

Қандай да болмасын сөз сөйлегенде, іс істегенде, пікір алысқанда 
қателесу өзіңе ғана қауіпті емес, тыңдап естігендерге де қауіпті, сондықтан, «өгіз 
де аман, арба да аман» принципінде сөйлеген дұрыс. 

Ойшыл болып тумасаң да, ойшылдардан үйрен. 
4. 
Мәтінді оқыңыз
. 
Әдеп ережелеріне байланысты өз ойыңызбен мәтінді 
жалғастырыңыз. «Сөз», «Сөйлеу», «Тіл», «Сөйлеу мәдениетіне» байланысты 
қанатты сөздер мен мақал-мәтелдер айтыңыз, мағынасын түсіндіріңіз.
Сауатты сөйлей білу – үлкен өнер
 
Сауатты сөйлей білу – үлкен өнер. Кейбіреулері «біз келе жатырық, бара 
жатырық деп, -ық деген жалғауды қолданады, «жаңағы» деудің орнына «жанағы» 
деп сөйлейді. «Ң» дыбысының орнына «
н
» дыбысын қолдану, тіпті жиі кездеседі. 
Ата-ананың, ұстаздың бала тәрбиесіндегі рөлі тек қана оның жақсы киінуімен, 
спортпен шұғылдануымен, музыкалық сауатын ашумен, шет тілін үйренумен 
шектелмеуі керек. Сонымен бірге, тіл мәдениетіне де көңіл бөлініп, бала кезден 
таза, анық, сауатты сөйлеуге үйрету керек. 
Қазіргі кезде ұлт тілінде сауатты сөйлеуде, сөзді қадірлеуде бірден-бір жоғарғы 
орын алатын – театр, теледидар, радио екені мәлім... 
Сөз қалай жазылса, солай айта салу немесе сөздің жеке тұрғандағы тұлғасы 
қандай болса, соны өзгертпей айту жиі кездеседі.. Тағы бір үлкен кемшілік «бола 
ма?» – «болады ма?», «келе ме?» – «келеді ме?» деп сөйлеу жиі кездеседі. 
Сөздерді қалай жазылса, солай айту – сауатсыздық, сондықтан қай салада болсын, 
тілімізді ардақтап, қадірлеп, аялай білейік. Бұл – баршамыздың азаматтық 
борышымыз, қасиетті парызымыз.
М.
 Омарбаева – Т.Жүргенов атындағы
Қазақ ұлттық өнер академиясының профессоры 

жүктеу 2,77 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: