0. Автомобиль аспасы

Автомобиль асқыштар арқылы дөңгелектерге орналастырады.

Деңгелектер жетекші,  басқарушы,  құрама (жетекші басқарушы) және ұстаушы (сүйемелдеуші) болып бөлінеді.

Жетекші дөңгелек айналдыру моментінің әсерінен автомобильді алға қозғайды. Басқарушы дөңгелек автомобильді бұрып бағыттап отырады.

Пневматикалық шина (10.5-сурет) домалағанда деформацияланып, әрбір соққыны жеңілдетіп, жойып дөңгелек осінің бірқалыпты жылжуын сақтайды. Бұндай пневматикалық шинаның қасиетін жұмсақтатушы деп атайды (сглаживающей).

Шинада ауа қысымы басты пайдалану өлшемі болып табылады, ол резинаның ұзақ мерзім жұмыс істеуі мен үнемді жанармай шығынына әсерін тигізеді.

Пневматикалық шиналар диагональды, радиальды, орташа, жалпақ, төмен және өте төмен профильді, камералы және камерасыз болып келеді.

1-протектор, 2-протектор бүйірі, 3-шина жақтауы, 4-брекер, 5-каркас, 6-борт.

10.5 – сурет – Шиналар кесіндісі

Камералы шинаның камерасы дөңгелек сақина түрінде созылмалы резеңкеден жасалады. Ауа толтыру немесе  оны  шығару үшін  камераның вентилі болады. Корпустың вентилі фланецпен түтік тәрізді етіп жезден жасалған, ол камераға шайба мен гайка арқылы бекітілген. Корпус вентилі құрамды болып та келеді: оның жоғарғы бөлігі жезден, ал төменгі бөлігі резеңкеден жасалады, ол камераға желімделінген. Золотник —камераның ішіне ауа жіберіп тұратын клапан. Золотник вентиль корпусына бұрап кигізіледі, үсті қалпақпен жабылады.

Шинаның жұмыс істеу мерзімінің ұзақтығы оның жүріс қашықтығына байланысты. Жүк автомобильдерінің диагональды (кәдімгі) шиналарының басым көпшілігінің кепілді жүріс қашықтығы 50 000 км болып табылады.

Егер дөңгелек шеңберінің массасы біркелкі болмаса, соғылу салдарынан покрышка тез істен шығады. Оларды теңгеру үшін жүктер пайдаланылады, оны шеңбердің құрсауына орналастырады.

Шинаның тозуы біркелкі болмайды, жетекші шиналар жетектегілерге қарағанда тез тозады. Шина біркелкі тозуы үшін оларды 5000-6000 км жүрген сайын алмастырып отыру керек.

Шинаның келесі маркировкасы болы керек:

- фабрикалық маркасы;

- өлшем бірліктері;

- құрлымдық өлшемі (диагональ - D; радиальной- R).

Келесі сөздер:

RADIAL (РАДИАЛЬНАЯ);

- М + S немесе М.S, қысқы шиналар;

- TUBELESS (БЕСКАМЕРНАЯ) – камерасыз шиналар үшін;

- REINFORCED немесе EXTRA LOAD – нығайтылған шиналар үшін;

- REGROOVABLE – қайта өңделген;

- ЕТ немесе МL, немесе МРТ арнайы шиналарға арналған;

- FRТ қандайда бір пайдаланымға арналған.

 

Бақылау сұрақтары

1 Серпімді асқыштары мен амортизатордың қызметі?

2 Серпімді асқыштары мен амортизатордың қандай түрлері бар?

3 Бір түтікті амортизатор қалай жұмыс істейді?