Семинар (тәжірибелік) сабақтар 15

«6М060700-Биология»

Кафедра Биология

Курс 1

Барлық сағат ___

Дәрістер 15

Семинар (тәжірибелік) сабақтар 15

Зертханалық сабақтар 0

БӨЖ 60

Емтихан 1 семестр

Биотехнология - тірі ағзалар мен биологиялық үрдістерді өндірісте пайдалану; экономикалық құнды заттарды алу үшін ген және жасуша деңгейінде өзгертілген биологиялық объектілерді құрастыру технологиялары мен пайдалану жөніндегі ғылым және өндіріс саласы. Биотехнологияның негізгі объектісіне - тірі жасушалар, атап айтқанда жануар, өсімдік текті жасушалар және микробтар немесе олардың биологиялық белсенді метаболиттері жатады.

Құрастырушы

Сапахова З.Б., философия докторы (PhD), қауымдастырылған профессор м.а.

_____________ «_______» 2016 ж.

Аты-жөні, тегі, қолы

ғылыми дәрежесі, атағы, лауазымы

2 КЕЛІСІЛДІ

2.1 Кафедра отырысында «________________________»

Хаттама «____» __________ 2016 жыл.

Хаттама «1» 07.09.2016 жыл.

Университеттің оқу-әдістемелік кеңесінде мақұлданды және баспаға ұсынылды

1. 
   Түсіндірме жазба
   

3. Пәннің негізгі бөлімдері

4. Зертхана (тәжірибелік), семинар сабақтардың тақырыбының тізімі

5. Білім алушылардың өзіндік жұмысының тақырыптарының тізімі

1. 
   Түсіндірме жазба:
   

• 
  өсімдік клеткаларын өсіру, қоректік орталарды дайындау, өсімдіктерді сауықтыру, микроклонды көбейту және криосақтау жайлы зерттеу;
  
• 
  гендік және клеткалық инженерияның биотехнологиясының маңызы жайлы түсінікті қалыптастыру;
  
• 
  биотехнологияның заманауи зерттеу әдістерін үйрену және меңгеру;
  
• 
  өсімдіктер биотехнологиясының салалары бойынша, ғылыми әдебиеттермен және электрондық мәліметтер базаларымен жұмыс істеу дағдысын үйрету.
  

• 
  өсімдіктен бөлініп алынған жасушалардың құрылысын материалдық көзқарасымен олардың дамуын, жетілуін зерттеу;
  
• 
  жасушаларды жасанды қоректік ортада өсіру принциптерін білу;
  
• 
  қоректік ортаға қойылатын талаптар жайлы;
  
• 
  өсімдіктердің өсу ерекшеліктерін, физикалық және биологиялық факторлардың әсерін;
  
• 
  өсімдіктерді сақтау, сауықтыру, микроклональды көбейту, криосақтау жайлы білімді;
  
• 
  молекулалық және генетикалық әдістер мен технологияларды қолданудың негізгі принциптерін;
  
• 
  биотехнологиялық терминологияны халықаралық тілде білу.
  

• 
  ғылыми мәселелерді білуге, зертханалық жағдайларда зерттеу жұмыстарын іске асыруға тәжірибелік дағды алуды;
  

• 
  өсімдіктердің биотехнологиялық ғылымдағы орны мен маңызын шаруашылықтық және кәсіптік маңызын білу тиіс;
  

• 
  мүшелерді жасанды қоректік ортада өсу негіздерін жақсы игере отырып, биотехнологияның зерттеу әдістерін жете білуді үйрену;
  
• 
  биотехнологиялық зертханалық жұмыстарды жасай білу, алынған қорытынды бойынша тұжырым жасау.
  

• 
  алған білімін ғылыми және тәжірибелік мәселелерді шешуге;
  
• 
  өсімдік зерзатымен жұмыс жасау ббарысында негізгі биотехнологияның әдістерін қолдануға;
  
• 
  жеке және топта жұмыс жасау;
  
• 
  өсімдіктер биотехнологиясына қатысты мәселелерді шешу кезінде өз білімін қолданып, көзқарасын дәлелдей алу;
  
• 
  биологиялық пәндерді оқыту барысында және ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізу барысында инновациялық әдістер мен технологияларды пайдалану және алынған нәтижелерді интерпретациялау;
  
• 
  қажет құрал, құрылғы және әдістерді қолдану қабілетін көрсету.
  

• 
  өсімдіктер биотехнологиясының әдістерімен жұмыс жасауға бейімделу;
  
• 
  заманауи құрал-жабдықтармен жұмыс істеу негізін білу;
  
• 
  ғылыми-зерттеу жұмыстарында өсімдіктер биотехнологиясынан алған білімдерін қолданып, өз бетінше жасай алу;
  
• 
  ғылыми-зерттеу жұмыстарын, лабороторияық жұмыстарды жүргізген соң, өз бетінше тұжырым жасай алу;
  
• 
  өсімдіктер биотехнологиясы пәнінен алған білімдерін болашақта жұмыс барысында қолдана алу.
  

2. 
   Кіріспе
   

Биотехнология - тірі ағзалар мен биологиялық үрдістерді өндірісте пайдалану; экономикалық құнды заттарды алу үшін ген және жасуша деңгейінде өзгертілген биологиялық объектілерді құрастыру технологиялары мен пайдалану жөніндегі ғылым және өндіріс саласы. Биотехнологияның негізгі объектісіне - тірі жасушалар, атап айтқанда жануар, өсімдік текті жасушалар және микробтар немесе олардың биологиялық белсенді метаболиттері жатады.

Биотехнология биологиялық объектілер мен биологиялық процестердің негізінде түбегейлі жаңа технологиялар құру, сол арқылы адамға қажетті өнімдерді алу жайында биологияның саласы. Биотехнологиялық жолмен көптеген дәрі-дәрмектер, белоктар мен ферменттік препаратар, құлпырған табиғи бояулар, хош иісті заттар, витаминдер және тағы басқа да биологиялық активті қосындылар алуға болады.

Биотехнологиялық әдістердің көмегімен селекция процесін жүргізуде ежелден қолданылып келе жатқан тәсілдерді (будандастыру, мутагенез, сұраптау т.б.) тездетуге болады. Пайдаланылатын объектілерге қарай: өсімдік биотехнологиясы, жануар биотехнологиясы, микроорганизмдер биотехнологиясы болып бөлінеді.

Пәнді оқу барысында магистранттар өсімдік жасушаларын қалай өсіруді, қоректік ортада дайындауды, өсімдіктердің ауруға төзімді түрлерін алу, оларды сауықтыру, микроклонды жолмен көбейту, криосақтау, гендік және клеткалық инженерия жайлы білімдерін толықтырып, зерттеу әдістерін меңгереді.

6М060700 - «Биология» мамандығының магистранттары «Өсімдіктер биотехнологиясы» (өсімдік жасушаларын жасанда ортада өсіру) пәнін зерделеу нәтижесінде кәсіптік білімділікке қойылатын талаптарға дайын болуға міндетті.

Бұл игерілген білім мектепте және ғылыми зерттеу мекемелерінде ғылыми-зерттеу жұмыстарын жасау кезінде, педагогикалық практикадан өту барысында теориялық база болып табылады.

3. 
   Пәннің негізгі бөлімдері
   

Пәннің мазмұны және сабақ түрлері бойынша сағаттарды бөлу 1- кестеде келтірілген

1 – кесте

№	Модуль. Тақырып	Сағаттар саны
		Д	ЗЖ	СТС	БӨЖ		Әдебиет
1	2	3	4	5	6		7
Модуль 1. Өсімдіктер биотехнологиясының жүйесі
1	Кіріспе. Биотехнологияның мақсаты мен міндеттері.	1		1	4	6.1.1-6.1.3 6.2.1-6.2.6
2	Өсімдік жасушаларын жасанды қоректік ортада өсіру әдістері.	1		1	4	6.1.1-6.1.3 6.2.1-6.2.4
3	Жасанды қоректік ортада өсетін жасушалардың биологиясы.	2		2	8	6.1.1-6.1.3 6.2.1-6.2.5
Модуль 2. Жасушаларды өсіру жүйелері
4	Өсімдік жасушаларын биосинтездік өнеркәсіпте пайдалану.	1		1	4	6.1.1-6.1.3 6.2.1-6.2.2
5	Жасушаларды өсіру жүйелері.	1		1	4	6.1.1-6.1.3 6.2.1-6.2.5
6	Өсімдіктерді клондық микрокөбейту.	1		1	4	6.1.1-6.1.3 6.2.1-6.2.8
7	Өсімдіктерді сауықтыру.	1		1
Модуль 3. Жасушалық инженерия
8	Гаплоидтық технология.	1		1	4	6.1.1-6.1.3 6.2.1-6.2.7
9	Жасушалық инженерия.	1		1	4	6.1.1-6.1.3 6.2.1-6.2.7
10	Сомалық будандастыру.	1		1	4	6.1.1-6.1.3 6.2.1-6.2.4
11	Жасушалық селекция.	1		1
Модуль 4. Гендік инженерия
12	Гендік инженерия.	2		2	8	6.1.1-6.1.3 6.2.1-6.2.4
13	Генофондты in vitro сақтау.	1		1	4	6.1.1-6.1.3 6.2.1-6.2.3
		15		15	60

4. 
   Зертхана (тәжірибелік), семинар сабақтардың тақырыбының тізімі
   

Тәжірибелік сабақтардың тақырыптарының тізімі 2- кестеде көрсетілген.
2- кесте

№	Зертхана (тәжірибелік), семинар сабақтардың тақырыбының тізімі	Сағ
1	2	3
1	Биотехнологияның мақсаты мен міндеттері	1
2	Өсімдік жасушаларын жасанды қоректік ортада өсіру әдістері	1
1	2	3
3	Жасанды қоректік ортада өсетін жасушалардың биологиясы	2
4	Өсімдік жасушаларын биосинтездік өнеркәсіпте пайдалану әсер ететін химиялық және физикалық факторлар.	1
5	Жасушаларды өсіру жүйелері	1
6	Өсімдіктерді клондық микрокөбейту	1
7	Өсімдіктерді сауықтыру	1
8	Гаплоидтық технология	1
9	Жасушалық инженерия	1
10	Сомалық будандастыру	1
11	Жасушалық селекция	1
12	Гендік инженерия	2
13	Генофондты in vitro сақтау	1

5. 
   Білім алушылардың өзіндік жұмысының тақырыптарының тізімі
   

5.1. Қазақстанда өсімдіктер биотехнологиясының даму қарқыны

5.2. Өсімдік жасушаларын өсіруге қажет факторлар

5.3. Жасушаларды өсіру үшін қолданылатын қоректік орталарға қойылатын талаптар

5.4. Каллусогенез, морфогенез және регенерация

5.5. Өнеркәсіптегі өсімдік биотехнологиясының пайдасы

5.6. Өсімдіктерді микроклональды көбейтудің маңызы

5.7. Жасушаларды қоректік ортада өсіру тәсілдері мен түрлері

5.8. Биотехнологиядағы иммобилденген жасушалар

5.9. Андрогенез

5.10. Жасушалық инженерияның етістіктері

5.11. Гаплоидты биотехнологияның Қазақстанда дамуы

5.12. Ауруға төзімді өсімдіктерді алуда биотехнологияның пайдасы

5.13. ДНҚ-маркерларда өсімдіктер биотехнологиясында пайдалану

5.14. Генофондты криосақтау жүйесі

5.15. ПТР әдісінің биотехнологиядағы алатын орны

5.16. Молекулалық генетика әдістерінің өсімдіктер биотехнологиясында қолданылуы

6. Ұсынылған әдебиеттер тізімі

6.1 Негізгі әдебиет

6.1.1 Өсімдік биотехнологиясы: Оқулық. / Автор: Уәлиханова Г. Ж. / - Алматы: «Қазақ университеті» 2001. 350 б.

6.1.2 Рахимбаев И.Р. Биотехнология растений. Алматы. Қазақ университеті. 1998.

6.1.3 Тұрашева С.Қ. Клеткалық биотехнология негіздері: оқу құралы. Алматы: Қазақ университеті. 2009. -125 б.

6.2 Қосымша әдебиет

6.2.1 Тұрашева С.Қ., Оразова С.Б., Уәлиханова Г.Ж. Биотехнология негіздері: Өсімдіктер биотехнологиясы пәні бойынша студенттердің өзіндік жұмыстарына арналған оқу-әдістемелік құрал. Алматы: 2014. -186 бет

6.2.2 Тұрашева С.Қ., Ерназарова Г.И. Биотехнология негіздері: жоғары және төмен сатыдағы өсімдіктер биотехнологиясы: оқу құралы. Алматы: Қазақ университеті 2016. -402 б.

6.2.3 Турашева С.К., Атамбаева Ш.А. Клеткалық биотехнология негіздері . Электрондық оқу құралы. // "Қазақ университеті" баспасы 2012г. 67стр.

6.2.4 Тұрашева С.Қ. Клеткалық биотехнология негіздері: оқу құралы. Алматы: Қазақ университеті. 2009. -125 бет // "Қазақ университеті" 2009г.

6.2.5 Турашева С.К. Прикладные аспекты биотехнологии растений: монография. Алматы: Қазақ университеті. 2015. -115 с. ISBN 978-601-04-1257-6 // " Қазақ университеті " 2015г

6.2.6 Турашева С.К. Основы биотехнологии: биотехнология высших и низших растений / Учебник. Алматы. Изд-во: "Қазақ университеті". 2016. 410 с. // "Қазақ университеті" 2016г.

6.2.7 Ерназарова Г.И., Турашева С.К. Су өсімдіктер биотехнологиясы. Оқу құралы. -Алматы: Қазақ университеті, 2016. - 208 б.

6.2.8 Турашева С.К. Прикладные аспекты биотехнологии растений: монография. - 2-е издание, доп. - Алматы: Қазақ университеті. 2016. -128 с.

6.3 Интернет-ресурстар

6.3.1 Өсімдік биотехнологиясы: Оқулық. / Автор: Уәлиханова Г. Ж. / - Алматы: «Қазақ университеті» 2001. 350 б. library.wksu.kz/index.php?option=com_docman&task=doc.

6.3.2 Онлайн-учебник. Основы биотехнологи растений. window.edu.ru/resource/404/79404/.../Metod_Shirokov_Kryukov.pdf.

жүктеу 160,52 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: