Сабақтың мақсаты: Топырақ және оны түзуші факторлар, топырақ қабаттары мен құрылымы туралы түсінік беру

Сабақтың мақсаты: Топырақ және оны түзуші факторлар, топырақ

Топырақ түрлері	Шекарасы	Алып жатқан аумағы (%)	Типтері	Құрамындағы қарашірік мөлшері (%)
Қара топырақ	52 с.е. жоғары	9,4	1)Сілтісізденеген қара топырақ 2)Кәдімгі қара топырақ 3)Қуаң даланың қара топырағы	8-6% 6-4%
Күңгірт қарақоңыр немесе каштан топырақ	48-52 с.е. аралығында	33,2	1)Қуаң даланың каштан топырағы 2)Қуаң даланың жай каштан топырағы 3)Шөлейт жердің ашық каштан топырағы	4,5-3% 3-2%
Қоңыр және сұр-қоңыр топырақ	40-48 с.е. аралығында	45	---	2-1%

О- Органикалық қабат (өсімдіктердің қураған қалдықтарынан қалдықтарынан түзілген
төсеніш қабат)
А- Органикалық заттардың ыдырауынан түзілген қарашірік (гумус) қабаты
В- Шайылу қабаты.Бұл қабат құрамында органикалық заттары бар майда түйіршікті
минералды бөлшектерден құралған.
С- Үгілген тау жыныстарынан түзілген Аналық жыныстар қабаты
R- Жер қырытысын құрайтын үгілмеген негізгі жыныстар

1	Қарашірінді
2	Құрылымсыз топырақ
3	Организмдердің қышқылдарды бөліп шығаруы
4	Шөл зонасы
5	Органикалық затты түзушілер
6	Топырақтың негізін қалайтын жыныстар
7	Қара топырақ
8	“Планета” санитарлары

Атластағы “Қазақстанның топырақ картасынан” Республика аумағындағы топырақ типтерінің қай аймақтарда таралғанын анықтау.
Өз облысымызда қандай топырақ түрлері басым таралғанын анықтап, дәптерге жазып алу.
Кескін картаға Қазақстан аумағындағы топырақ
зоналарын бояп түсіру;

Топырақ-ерекше табиғи түзілім.Ол тірі табиғи денеге де,өлі тау жынысына да жатпайды.
Топырақ өзара байланысты топырақ құраушы факторлар- су, жылу, ауа, үгілген тау жыныстары және тірі ағзалардың әрекетінен түзіледі.
Топырақтың құнарлылығы оның құрылымына байланысты.
Қазақстан аумағындағы топырақ жамылғысы жазық жерлерде ендік зоналылық бойынша , тауларда биіктігіне байланысты өзгереді.
Қазақстан аумағының көп бөлігі шөл және шөлейт аймақтарында орналасуына байланысты сұр-қоңыр және каштан топырақтар басым таралған.Солтүстігінде орманды дала және дала зоналарына тән қара топырақ түрі таралған.
Республика аумағындағы топырақтың құнарлылығы солтүстіктен оңтүстікке қарай кеми береді.
Арнайы жүргізілген агротехникалық, мелиорациялық шаралар арқылы топырақ эрозиясын тоқтатуға болады.

Достарыңызбен бөлісу: